Дiрiлдi себушiнiң негiзгi тәуелдiлiктерi

Бункердiң формасы. Бункер тү рi меxанирленген жү ктеме “ө лi аймақ ” пайда болғ андағ ы толық жү ктелу кезiндегi толық толтыру шарттарын қ анағ аттандыру қ ажет, онда бункердi араластыру кезiндегi тың айтқ ыштар кешiгедi жә не де жү ктейтiн тетiктерге немесе егу қ ұ рылысына ө з салмағ ының ә серiнен қ озғ алмайды. Бұ л қ ұ былыс егу тетiктерiне салмақ тарды бағ ыттайтын қ абырғ алардың жеткiлiксiз иiлуi кезiндегi қ атты тың айтқ ыштар ү шiн басты орын алып тұ р.

Сонымен қ атар бункерлер тү рi, бункерден тың айтқ ыштан ағ ыс режимiн бұ затын, тетiктер ү стiнде тың айтқ ыштардың жинақ тық пайда болу тууының мү мкiндiгi ескерiлуi керек.

Қ абырғ алардың иiлу бұ рышы бункердiң тө менгi бө лiгiнде “ө лi” кең iстiк пайда болмайтынжә не қ алдық сыз садмақ тың ү гiтiлуi жү ретiн кезiндегi, бункердiң қ абырғ асы бойынша тың айтқ ыштың ү йкелiс коэффициентiне тә уелдi. Ә р жағ дайда қ абырғ алардың иiлу бұ рышы кө к жиекте бункер қ абырғ асы бойынша тың айтқ ыштың ү йкелiс бұ рышынан кө п болу қ ажет, сондық тан бункердiң тө менгi бө лiгiн пирамида етiп жасалынуы ұ сынылады. Пирамидалы қ абырғ аның иiлу бұ рышын жоғ арыда аталғ ан шарттардан анық таймыз, яғ ни иiлу бұ рышы қ абырғ а бойынша тың айтқ ыштың ү йкелiс бұ рышынан жоғ ары болуы қ ажет.

Кез-келген минералдық тың айтқ ыштар ү шiн пайдалану, ү йкелу коэффициенттерiнiң эксперименталдық мә нберi болат бойынша 0, 4-тен 0, 785-ке дейiнгi шектерде болады, ө йткенi

(2.2)

мұ нда - жазық тық жанама бұ рыш, онда пирамиданың қ абырғ аларының жанама бұ рыштық мә нi 35˚ -тан жоғ ары болуы қ ажет.

Себу саң ылауларының ө лшемдерi. К.В. Алферов жә не Р.Л. Зенковтың теориялық жә не эксперименталдық зеттеулерiнiң нә тижелерiн пайдалана отырып кү мбездiң болуы мү мкiн болатын себу терезелерiнiң шектi ө лшемдерiн анық тауғ а болады.

Қ абырғ алардың қ атынасы бiр тiкбұ рышты саң ылау ү шiн

; ; (2.3)

мұ нда: - ығ ысудың бастапқ ы кедергiсi; - тың айтқ ыштың iшкi бө лiктерiнiң бұ рышы; - тың айтқ ыштың кө лемдiк массасы.

Есептеу ү шiн тү йiршiктелген суперфосфаттың кө рсеткiштерiн пайдаланамыз, ол Қ азақ станның солтү стiк облыстарында енгiзiлетiн тың айтқ ыштардың негiзгi тү рi болып табылады.

Iшкi ү йкелiстiң бұ рышы- ығ ысуғ а бастапқ ы кедергi- r=0, 06-0, 08 кг/ , тың айтқ ыштың кө лемдiк салмағ ы- =1005 кг/ , :

= 54, 4 см. (2.4)

Онда в=0.7а=38 см.

Келтiрiлген формулалар бойынша есептелiнген себу саң ылауларының ө лщемдерi, кү мбезденудiң пайда болмайтыны туралы толық кепiлдiк бермейдi. Ол тың айтқ ыштың физикалық -меxаникалық қ асиеттерiн сақ тау жә не енгiзу кезiнде ө згеруiмен байланысты.

Осығ ан байланысты кү мбезденудiң пайда болуын болдыртпайтын, себу аппаратын тың айтқ ыштармен ү здiксiз қ амтамасыз ететiн винттiк-конусты қ опсытқ ыш қ олданылады.

2.2 сурет – Бункердың сұ лбасы

Бункердiң материалы жә не қ апталуы. Аса сусымалы қ атты тың айтқ ышқ а арналғ ан бункер, 1 мм қ алың дығ ы беттiк болаттан жасалынатын, iдетте пiсiру қ ұ рылысы ретiнде келтiрiледi. Бункерлер каркасын дайындау ү шiн машиналардың бункерлердiң қ абырғ асы ү шiң Ст. 3 болаты кең қ олданылады. Оның тотығ уғ а қ арсылығ ы кө птеген тың айтқ ыштармен салыстырғ анда, ә сiресе сапалық қ ұ рылыстық болаттардан жоғ ары; ол онда кө мiртегiнiң аз болуымен тү сiндiрiледi. 1X13 жә не 1X18Н9Т секiлдi тотық пайтын болаттар, жақ сы тотығ уғ а берiктiгiн кө рсетедi, бiрақ та осы болаттардан дайындалғ ан бункерлер, сильвинит жә не нитрофоска ә серiнiң салдарынан терең петтинг тү рiнде маң ызды тотығ у зақ ымдарын алады. Сондық тан, дипломдық жобада бункердi дайындау ү шiн Ст.3 болаты, ал бояу ретiнде ЭП-531 экоксидтi эмаль ұ сынылады.

Бункер кө лемiн есептеу. Бункер кө лемi тың айтқ ышты мө лшерлегiш қ ұ рылғ ығ а қ озғ алыстың бағ ытына жә не ең кiштiгiне байланыссыз бiрқ алыпты жә не ү здiксiз беру ү шiн оң тайлы болу керек.

Сыйымдылық кө лемiн анық тау ү шiн келесi формуланы қ олдану ұ сынылады [10]:

, (2.5)

мұ ндағ ы -сепкiштi бiр рет толтырғ ан кездегi машинаның жү ретiн загон ұ зындығ ы, м; - максималды себу нормасы, кг/га; -машинаның жұ мысшы алым енi, м; - себiлетiн материал тығ ыздығ ы, кг/ ; - бункердi себiлетiн материалмен толтыру коэффициентi (0, 9).

Бірақ, бұ л формула оң тайлы сыйымдылық кө лемiн анық тауғ а мү мкiндiк бермейдi. Себебi, оптималды ретiнде загон ұ зындығ ы белгiсiз. Егер де бункер кө лемiн максимал етiп алсақ себетiн материалдың массасы кө п болады. Сонымен қ атар оны жылжытуғ а кө п кү штi қ ажет етедi, трактордың шектеулi қ уат қ орымен агрегат жылдамдығ а аз болады. Ал бұ л ө з кезегiнде трактордың ө нiмдiлiгiн тө мендетедi. Егер сыйымдылық кө лемi аз болатын болса, оны трактордың ө нiмдiлiгiн тө мендететiн тоқ тауғ а кө п уақ ыт бө лiп жиi толтыру керек болады жә не жанармай шығ ыны кө п болады.

Себетiн машинаның оң тайлы сыйымдылық кө лемiн анық тау жеткiлiксiз, сонымен қ атар материалды ү немдеу мақ сатында оның формасын жә не ө лшемдерiн анық тағ ан маң ызды. Бұ л жұ мыста кө п тарағ ан сыйымдылық формасының негiзгi ө лшемдерiн анық тау ү шiн экстремалды мә ндер функциясы ә дiсiн қ олданып келесi форманың формуласы берiлген: цилиндрлiк, цилиндрлiк тө менгi жағ ы конусты, тiкбұ рышты ал тө менгi жағ ы трапеция немесе ү шбұ рышты.

Осы формалардың сыйымдылығ ының негiзгi ө лшемдерiн анық тау ү шiн оның кө лемiнiң V жә не себетiн агрегаттың эксплуатациялық -теxнологиялық жұ мысының кө рсеткiшiн бiрiктiретiн сыйымдылық кө лемiн Е мә нiнiң формуласы қ олданылады [10]:

Е= , (2.6)

мұ нда - себетiн машинаның ө нiмдiлiгi, га/сағ; -машина жұ мысының келесi толтырғ анғ а дейiнгi уақ ыт, сағ; - бункердiң кө лемiн толтыру коэффициентi; - тың айтқ ыш тығ ыздығ ы.

Е= =4.35 (2.6)

Сонымен, бiр ауысымда машина жетi сағ ат жұ мыс iстейдi. Егер де машина бiр ауысымда тоқ тамай жұ мыс iстейтiн болса бункерiнiң кө лемi ү лкен болғ анын қ ажет етедi, ал бұ л ө з кезегiнде жанармай шығ ынының ө суiне септiгiн тигiзедi. Сондық тан, машинаның жұ мысының келесi толтырғ анғ а дейiнгi оптималды уақ ыты екi сағ ат. Сонда бункерiнiң кө лемi жуық тап алғ анда 4 .