Азақстан Республикасының экологиялық кодексi

2007 жылы қ антар айында Қ Р-да Экологиялық кодекс қ абылданды. Онда Қ азақ стан Республикасының тұ рақ ты дамуының экологиялық негiздерi кө рсетiледi:

адамның ө мiрi мен денсаулығ ы ү шiн оң қ оршағ ан ортаны қ амтамасыз ету бойынша мемлекеттiк мақ сатқ а қ ол жеткiзу;

қ оршағ ан ортаны қ орғ ау жә не биоалуандылық ты сақ тау;

ө з табиғ и ресурстарын ө ндiруге жә не табиғ и ресурстарды пайдалану мен қ оршағ ан ортағ а ә сер ету мә селелерiнде ұ лттық мү дденi қ орғ ауда Қ азақ стан Республикасының қ ұ қ ық тарын қ амтамасыз ету жә не iске асыру керек;

бү гiнгi жә не келешек ұ рпақ тың қ ажеттiлiктерiн ә дiл қ анағ аттандыру;

ө ндiрiс пен тұ тынудың тұ рақ ты модельдерiн дамыту;

экологиялық нормалаудың қ оршағ ан орта жағ дайын ескере отырып, ә леуметтiк жә не экономикалық даму талаптырына сә йкестiгi;

ә рбiр адамның экологиялық ақ паратқ а қ олжетiмдiлiк қ ұ қ ығ ын сақ тау жә не қ оғ амның қ оршағ ан ортаны қ орғ ау жә не тұ рақ ты даму мә селелерiн шешуге жана-жақ ты қ атысуы;

қ оршағ ан ортаны қ орғ ау саласында қ абылданатын шаралардың жариялығ ын қ амтамасыз ету керек;

жер экожү йесiнiң тұ тастығ ы мен саулығ ын сақ тау, қ орғ ау жә не қ алпына келтiру мақ сатындағ ы ғ аламдық серiктестiкке қ ол жеткізу;

қ оршағ ан ортағ а келтiрiлген залал ү шiн жауапкершiлiкке қ атысты xалық аралық қ ұ қ ық ты дамытуғ а қ олдау кө рсету;

табиғ и ортағ а ауқ ымды залал келтiретiн жә не адам денсаулығ ына зиянды кез келген қ ызметтi жә не заттарды басқ а мемлекеттерге апаруды жә не жеткiзудi тоқ тату, болдырмау, сондай-ақ табиғ и ортағ а ауқ ымды жә не орны толмас залал келу каупi бар жағ дайларда шаралар қ абылдау.

Қ оршағ ан ортаны ластау дең гейiнiң мейлiнше аз болуы ү шiн сыналарды орындау қ ажет:

тазалау қ ұ рылыстары мен кешендерiнiң жағ дайы мен жұ мысына бақ ылауды жү зеге асыру;

қ ауіптi заттардың олардың шығ у кө зiнде бө лiнуiн болдырмайтын қ азіргi бар теxнологиялық ү дерiстердi жақ сарту жә не жаң аларын енгiзу;

жасыл кө шеттердi отырғ ызу алаң дарын кең ейтi арқ ылы ластанудың алдын алу;

атмосфера шығ арылатын ө неркә сiптiк қ алдық тарды зиянды жә не улы заттардан тазалау ү шiн жаң а, былайша жетiлдiрiлген жабдық пен техника ө ндiрудi ұ йымдастыруды қ амтамасыз ету;

атмосферағ а залалды заттардың шығ арылуынан ауаны қ орғ ау ү шiн мейлiнше жетiлдiрiлген аппаратура мен жабдық ты жасау бойынша тиiстi ғ ылыми зерттеулер мен тә жiрибелiк-конструкторлық жұ мысты жү ргiзу;

кә сiпорындар мен мекемелерде шефмонтаж бен газдан тазалау жә не шаң ұ стайтын жабдық пен аппаратураны тең шеудi жү зеге асыру.

Қ оршағ ан табиғ и ортаны инженерлiк қ орғ ауды жетiлдiрумен айналыса келгенде, табиғ и, адам ө згертуге ұ шыратпағ ан табиғ и жү йелердiң рұ қ сат етiлген (шектi) мә ндерi кө рсеткiшiнен асатын болса, тазалау қ ұ рылғ ылары мен қ алдық сыз теxнологиялардың ешбiрi биосфераның тұ рақ тылығ ын, қ алпына келтiре алмайтынын есте сақ тау қ ажет. Биосфераның орны алмастырылмайтындығ ы заң ының қ олданысының мә нi осында.

Кә сiпорын агрегаттарын жө ндеу кезiндегi керi ә сер қ оршағ ан ортаны ластауда ө зекше орын алады. Жө ндеу кезiнде зиянды заттар қ оршағ ан ортағ а тү седi. Дә некерлеу жұ мысынан слесарлық -меxаникалық жә не пiсiрiп атмосферағ а қ ұ рамында тү рлi металдардың тотығ ы бар шаң, дә некерлеу гальваникалық жиынтық тар, лас қ алдық тар, коррозия ө нiмдерi, металдардың тү рлi тотық тарының тұ нбалары жә не басқ а да ластайтын заттар зиянын келтіреді. Агрегаттарды жө ндейтiн аумағ ында, кә сiпорынның ауқ ымды жер ресурстары, кө теру жолдары, сақ тау алаң дары, жолдар, қ оймалар жә не т.с.с. болады.

Кә сiпорынның орынжайларында ауаны тартып-шығ аратын желдеткiш жү йесi орнатылуы тиiс, ол ауаны зиянды қ оспалардан тазалайды жә не атмосфераны ластанудан қ орғ айды.

96-бап. Қ оршағ ан ортаны қ орғ ау жө нiндегi iс-шаралар

1.Қ оршағ ан ортаны қ орғ ауғ а жә не оның сапасын жақ сартуғ а бағ ытталғ ан теxнологиялық, теxникалық, ұ йымдық, ә леуметтiк жә не экономикалық шаралар кешенi қ оршағ ан ортаны қ орғ ау жө нiндегi iс-шаралар болып табылады.
2.Қ оршағ ан ортаны қ орғ ау жө нiндегi iс-шараларғ а:
1) экологиялық қ ауiпсiздiктi қ амтамасыз етуге бағ ытталғ ан;
2) қ оршағ ан ортаның сапалық сипаттамаларын арттыру арқ ылы қ оршағ ан орта қ ұ рауыштарының жай-кү йiн жақ сартатын;
3) экологиялық жү йелердiң жай-кү йiн тұ рақ тандыру мен жақ сартуғ а, биологиялық ә ртү рлiлiктi сақ тауғ а, табиғ и ресурстарды ұ тымды пайдалану мен молық тыруғ а ық пал ететiн;

4) қ оршағ ан ортағ а жә не xалық тың денсаулығ ына залал келтiрудiң алдын алатын жә не оларды болғ ызбайтын;
4-1) жойылуы қ иын органикалық ластауыштарды қ оса алғ анда, қ ауiптi xимиялық заттарды қ ауiпсiз басқ аруды қ амтамасыз етуге бағ ытталғ ан;
5) қ оршағ ан ортаны қ орғ ауғ а, табиғ атты ұ тымды пайдалануғ а жә не қ оршағ ан ортаны басқ арудың xалық аралық стандарттарын енгiзуге бағ ытталғ ан ә дiстер мен теxнологияларды жетiлдiретiн;
6) ө ндiрiстiк экологиялық бақ ылауды дамытатын;
7) қ оршағ ан ортаны қ орғ ау саласындағ ы ақ параттық жү йелердi қ алыптастыратын жә не экологиялық ақ парат беруге ық пал ететiн;
8) экологиялық бiлiмдi насиxаттауғ а, тұ рақ ты даму ү шiн экологиялық бiлiм мен ағ арту iсiне ық пал ететiн;
9) парниктiк газдар шығ арындыларының кө лемiн азайтуғ а жә не (немесе) парниктiк газдардың сiң iрiлуiн арттыруғ а бағ ытталғ ан iс-шаралар жатқ ызылады.
3. Қ оршағ ан ортаны қ орғ ау жө нiндегi iс-шараларғ а осы баптың 2- инвестициялық экологиялық жобалар тармағ ында кө зделген жатқ ызылуы мү мкiн.
4. Қ оршағ ан ортаны қ орғ ау жө нiндегi iс-шаралардың ү лгiлiк тiзбесiн қ оршағ ан ортаны қ орғ ау саласындағ ы уә кiлеттi орган бекiтедi.
Ескерту. 96-бапқ а ө згерiс енгiзiлдi - Қ Р 2011.12.03 N 505-IV (алғ ашқ ы ресми жарияланғ анынан кейiн кү нтiзбелiк он кү н ө ткен соң қ олданысқ а енгiзiледi) Заң ымен.

115-бап. Мемлекеттiк экологиялық бақ ылауды ұ йымдастыру

1. Мемлекеттiк экологиялық бақ ылау:
1) қ оршағ ан ортағ а эмиссияларды жә не табиғ и ресурстарды есепке алу жө нiндегi статистикалық ақ паратты, сондай-ақ табиғ атты пайдаланушылардың табиғ ат қ орғ ау қ ызметi туралы деректерiн талдау;
2) табиғ ат пайдаланушылардың Қ азақ стан Республикасының экологиялық заң намасын сақ тауы мен орындауына тексерулер ұ йымдастыру жә не жү ргiзу;
3) Қ азақ стан Республикасы экологиялық заң намасының сақ талуын қ амтамасыз ету ү шiн қ ұ қ ық тық қ ұ ралдарды пайдалану жолымен жү зеге асырылады.
2. Мемлекеттiк экологиялық бақ ылау шаралар кешенiн, оның iшiнде:
1) бақ ылаудың басымдық тарын айқ ындауды;
2) бақ ылаудың қ олданыстағ ы қ ұ ралдарын пайдалануды;
3) қ ызметтiң перспективалық жоспарларын, нақ ты iс-шаралар мен қ ажеттi кадрлық жә не материалдық ресурстарды, сондай-ақ сапалық жә не сандық кө рсеткiштердi ә зiрлеу мен енгiзудi;
4) тексерiлетiн объектiлер бойынша жұ мыстардың жылдық жә не жедел жоспарларын ә зiрлеу мен енгiзудi;
5) инспекторлық тексерулер жү ргiзудi;
6) талдама бақ ылаудың деректерiн жә не мемлекеттiк экологиялық бақ ылауды жү зеге асыру ү шiн қ ажеттi ө зге де ақ паратты жинауды, талдау мен пайдалануды;
7) мемлекеттiк экологиялық бақ ылау бө лiмшелерi қ ызметiнiң перспективалық, жылдық жә не жедел жоспарларын есепке алуды, қ ұ жаттауды жә не олардың iске асырылуын талдауды;
8) мемлекеттiк экологиялық бақ ылау бө лiмшелерi қ ызметiнiң ашық тығ ы мен есеп беруiн қ амтамасыз етудi қ амтиды.
Ескерту. 115-бапқ а ө згерту енгiзiлдi - Қ Р 2010.03.19 № 258-IV Заң ымен.