Жүзгіндердегі құрылым түзуге бөлшектердің пішінінің әсері

Егер бө лшектер анизотропиялы жә не ұ зындық тары, ені мен жуандығ ынан асатын тізбек немесе пластина, жіп тә різді пішінді болса, онда бө лшектердің бірігуі бө лшекаралық байланыстардың пайда болуы ү шін қ ажет дисперстеуші ортаның адсорбциялы – сольваттық қ абаттарының бұ зылуы жү ретін шекараларында (аймақ тарында), бұ рыштарында, қ абырғ аларында жә не басқ а тең сіздіктер орындауда болады. Бұ л қ ұ рылымдардың тү зілуі негізіне қ арапайым коагуляциялық механизм жатады, бірақ молекулалық кү штердің жинақ талу орындары қ атты фаза бө лшектерінің бұ рыштары мен қ абырғ алары бойынша таралуы қ ажет.

Агрегаттар мен бө лшектердің анизометриясы кү шті болғ ан сайын, бө лшектердің концентрациясы аз болғ ан кезде ақ қ ыштық шегі пайда болады (басқ аша айтқ анда, қ ұ рылым пайда болады), мысалы кизельгур жү згінінде (жұ мсақ кеуек тау жынысы), яғ ни бө лшектерінің тү рі қ абыршық тә різді бұ рыс пластинка тә різді болатын ақ қ ыштық шегі концентрациясы 30% болғ ан кездің ө зінде байқ алады. Органикалық полимерлердің жіп тә різді молекулалары, ә сіресе полярлы топтарымен полимердің ө те аз концентрациясында (агар ≈ 0.1%, желатина ≈ 0.5%) сулы ортада қ атты тү рлі қ ұ рылымдар тү зеді. Бө лшектерге сфералығ а жақ ын пішін беру жү згіннің ақ қ ыштығ ын сақ тау кезінде концентрацияның жоғ арғ ы мә ніне қ ол жеткізіледі.

Осылайша біз қ ұ рылым тү зілуге ә р тө рт фактордың ә серін бө лек қ арастырдық. Олардың біріккен ә серлерін

Р_Т= (1.1)

тә уелділігіне жақ ын жылжудың шектік кернеуінің шамасы (Р_т) бойынша сипаттауғ а болады.

Мұ ндағ ы α – бө лшектердің орналасу геометриясын есептейтін коэффициент; α ≈ 1; F_орт – жанасудағ ы байланысу кү шінің орташа мә ні; f()- концентрация функциясы; d₀- бө лшектердің орташа сипаттамалық ө лшемі.

Тең деуден жылжудың шектік кернеуі (Р_т) жү йенің тұ тқ ырлығ ы сияқ ты, ө лшемнің орташа сипаттамасының азаюымен кү рт жоғ арылайтыны шамасы бірлік кө лемдегі бө лшектер арасындағ ы байланыстар санын сипаттайды; бұ л сан бө лшектің радиус квадратына кері пропорционал болады. Бө лшектер арасындағ ы байланысу кү ші f_орт – бө лшектердің радиусына пропорционал тү рде ө седі. Сондық тан Р_т шектердің радиусына кері пропорционал тү рде ө седі.