Тақырыбы:Аралық бақылау.

2. Мақ саты: Теориялық білімдерін қ алыптастыру жә не аутэкология, демэкология, синэкология жә не биосфера туралы білімдері бойынша бақ ылау.

3. Оқ ыту мақ саты:

- Экология бө лімдері: аутэкология, дэмэкология, синэкологияжә не биосфера қ ұ рылымы бойынша білімдерін қ алыптастыру.

- Нормативтік-қ ұ қ ық тық қ ұ жаттармен ө з бетімен жұ мыс істей алуын дағ дыландыру.

4. Ө ткізу тү рі: кең селік кең ес беру

5. Тақ ырып бойынша тапсырмалар: ауызша сұ рауспециальностей ОМ и

6. Таратылатын материал: тақ ырып бойынша сұ рақ тар, тест

7. Ә дебиет:

1. Кенесариев Ү.И., Жақ ашов Н.Ж. Экология жә не халық денсаулығ ы, 2003 – 200 б., 25-30 беттер.

2. Қ уатбаев А. Экология жә не қ оршағ ан орта проблемалары: оқ у қ ұ ралы – 2011. – 350 б., 20-28 беттер.

3. Колумбаева С., Білдебаева Р., Шә ріпова М. Экология жә не тұ рақ ты даму: оқ у қ ұ ралы – 2012. – 153 б., 21-29 беттер.

4. Экология: оқ у қ ұ ралы/ C.А. Сергейчик. - Минск: Современная школа, 2010. -400 с., стр. 18-21.

5. Учение об окружающей среде: оқ у қ ұ ралы / Г.К. Ерубаева: Алматы, казак универс 2011.-153б., 5-10 беттер.

8. Бақ ылау:

Бастапқ ы білімін ауызша сұ рау арқ ылы(білім қ ұ зіреттілігі):

- Экология ғ ылымы нені зерттейді жә не оның негізгі міндеттері қ андай?

- Қ азіргі экологияның ғ ылым ретіндегі қ ұ рылымы қ андай?

- Экологияның даму тарихы?

- Б. Коммонердің заң дарына анық тама беру

- Жалпы экология нені зерттейді?

- Қ олданбалы экология нені зерттейді?

- Адам экологиясы нені зерттейді?

- Жалпы экологияның бө лімдерін атаң ыз?

- Экожү йе жә не биогеоценоз туралы тү сінік.

- Экотоп, биотоп жә не биоценоз туралы тү сінік

- Экология пирамидасы

- 10% ереже немесе энергия пирамидасы заң дылығ ы.

- Экожү йенің қ ұ рылымдық компоненттері.

- Сукцессия тү сінігі жә не оның басты қ алыптары.

- Экожү йе динамикасы.

- Кө міртек айналымының сұ лбасы

- Азот айналымының сұ лбасы

- Кү кірт жә не оның қ асиеттеріне, оның табиғ аттағ ы айналымына сипаттама берің із.

- Фосфор жә не оның қ асиеттеріне, оның табиғ аттағ ы айналымына сипаттама берің із.

- Биогеохимиялық принциптер жә не биогенді миграция.

- Негізгі биогенді элементтердің биогеохимиялық айналымының ерекшеліктері

- Адамның тұ рмыс тіршілігі жә не оның биогенді элементтер айналымына ә сері.

- Биосфера тү сінігі. Қ ұ рамы мен шекаралары.

- В.И.Вернадский бойынша тірі зат туралы тү сінік.

- Биосферада тірі заттың таралуы.

- Тұ рақ ты даму концепциясын талдаудағ ы В.И.Вернадскийдің ноосфера туралы ғ ылымның негізін қ алаушы рө лі ретінде.

- Биосфераның Жердің басқ а да қ абаттарынан айырмашылығ ы.

- Биосфераның абиоттық жә не биоттық бө ліктерінің жаһ андық экожү йе ретіндегі мағ ынасы.

Бақ ылау: тесттік тапсырмамен студенттердің білімін қ орытындылап бағ алау.

Тесттер:

1. 1) абиоттық факторларғ а

2) биоттық факторларғ а не жатады

A. Эдафикалық

B. Топикалық

C. Трофикалық

D. Климаттық

E. Топографиялық

a.1- АВ 2-СДЕ

b. 1 –СДЕ 2-АВ

c.1 – АДЕ 2-ВС

d. 1- ВС 2-АДЕ

e.1-СД 2-АВЕ

2.1) – экотопқ а

2)- биоценозғ а не жатады

A. Атмосфера

B. Ө сімдіктер

C. Топырақ

D. Микроағ залар

E. Жануарлар

a.1-АВ 2- СДЕ

b. 1-АС 2-ВДЕ

c.1-АДЕ 2-ВС

d. 1-ВС 2- АДЕ

e.1- СД 2- АВЕ

3.1) консументтерге

2) продуценттерге не жатады

A. Биоценоз ө мір сү руі ү шін керегін алатын тірі емес табиғ ат жиынтығ ы

B. Басқ а ағ заларды органикалық заттармен қ амтамасыздаушы ағ залар жиынтығ ы

C. Басқ а топ ағ залармен жиналғ ан қ оректік заттармен қ оректенетін ағ залар жиынтығ ы

D. Органикалық қ осылыстарды минералды кү йге ыдыратушы ағ залар жиынтығ ы

E. Қ арқ ынды тү рде дамып жә не кө бейетін ағ залар жиынтығ ы

a.1-А 2-В

b. 1-В 2-Е

c.1-В 2-С

d. 1-С 2-В

e.1-Д 2-Е

4. Қ андай ағ залар 1) продуценттерге

2) редуценттерге жатады:

A. Автотрофты ағ залар

B. Хлорофильсіз ө сімдіктер

C. Жыртқ ыштар

D. Сапрофагтар

E. Паразиттер

a. 1-А 2-Д

b. 1-В 2-Е

c.1-В 2-С

d. 1-С 2-В

e.1-Д 2-Е

5. Қ андай ағ залар 1) консументтерге

2) редуценттерге жатады:

A. Автотрофтар

B. Паразиттер

C. Сапрофагтар

D. Жыртқ ыштар

E. Кө к-жасыл ө сімдіктер

a) 1-А 2-Д

b) 1-В, Д 2-С

c) 1-В 2-С

d) 1-С 2-В

e) 1-Д 2-Е

6. 1) «Экология» терминін енгізген

2) Биосфера туралы ілімді қ алыптастырғ ан

A. И.П. Павлов

B. Л.Пастер

C. В.И. Вернадский

D. В. Сукачев

E. Е.Геккель

a) 1-А 2-Д

b) 1-В 2-Е

c) 1-В 2-С

d) 1 –С 2-В

e) 1-Е 2-С

7. Ғ ылымғ а 1) Экология

2) Биогеоценоз терминдерін енгізген:

A. В. Н.Сукачев

B. В.И.Павлов

C. Б.Коммонер

D. Э.Геккель

E. Л.Пастер

a) 1-А 2-Д

b) 1-В 2-Е

c) 1-В 2-С

d) 1-С 2-Д

e) 1-Д 2-А

8. 1) абиоттық факторларғ а

2) биоттық факторларғ а нелер жатады:

A. Климаттық

B. Эдафикалық

C. Топикалық қ атынас

D. Трофикалық сің іру

a) 1-А 2-Д

b) 1- А, В 2-Е

c) 1-В 2-С

d) 1-С 2-Д

e) 1-Е 2-С

9. 1) топикалық қ атынас

2)трофикалық қ атынас тү сініктеріне не жатады:

A. тұ рғ ылық ты жерін пайдалануғ а негізделген байланыстар

B. редуценттермен органикалық заттарды ыдыратуы

C. ө сімдіктердің синтездеген органикалық заттарын тағ ам ретінде қ олдануы

D. кө беюі

E. пана беретін ө сімдіктер мен жануарлар арасындағ ы байланыс

a) 1-АЕ 2-ВС

b) 1-ВС 2-АЕ

c) 1-ВД 2-СЕ

d) 1-ДС 2-ДЕ

e) 1-Е 2-С

10. Абиоттық факторларғ а жататындар:

A. Антропогендік

B. Климаттық

C. Трофикалық

D. Эдафикалық

E. Топикалық

a.АВ

b. ВС

c.ВД

d. СД

e.ДЕ

11.Эдафикалық факторларғ а жататындар:

A. Кү ннің сә улелі энергиясы

B. Топырақ тың физикалық қ асиеті

C. Температуралық

D. Топырақ тың химиялық қ асиеті

E. Сумен байланысты факторлар

12. Экотоптың қ ұ рамына кіретіндер:

A. Ө сімдіктер

B. Жануарлар

C. Атмосфера

D. Топырақ

E. Микробтар

a.АВ

b. ВС

c.СД

d. ВД

e.ДЕ

13. Автотрофты ағ заларғ а нелер жатады:

A. Біріншілік продуценттер

B. Консументтер

C. Редуценттер

D. Фототрофты ө сімдіктер мен бактериялар

E. Хлорофильсіз ө сімдіктер

a.АВ

b. АД

c.СД

d. ВД

e.ДЕ

14. Экологиялық факторлар бө лінеді:

A. Биоттық

B. Физикалық

C. Химиялық

D. Абиоттық

E. Антропогенді

a.АВ

b. ВСЕ

c.АСД

d. АДЕ

e.СДЕ

15. 1) тірі емес табиғ атқ а

2) тірі табиғ атқ а жататын биогеоценоз компоненттері қ алай аталады

A. Экология

B. Популяция

C. Экотоп

D. Биоценоз

E. Ноотоп

a) 1-А 2-Д

b) 1-С 2-Д

c) 1-В 2-С

d) 1-Е 2-Д

e) 1-Д 2-А

16. Биоттық факторларғ а жататындар:

A. Эдафикалық арақ атынас

B. Топикалық арақ атынас

C. Биокинетикалық температура

D. Трофикалық байланыс

E. Адамзат қ оғ амының ө мір сү руімен байланысты ә серлер

АВ

ВС

АД

ВД

ДЕ

17. Редуценттерге нелер жатады:

Полифагтар

Колифагтар

Сапрофагтар

Паразиттер

Ө лген органикалық заттармен қ оректенетін ағ залар

a.АВ

b. ВС

c.АД

d. СЕ

e.ДЕ

18. Биогеоценоз– бұ л тірі ағ залардың кү рделі табиғ и жиынтығ ы...

A. Органикалық бірлестікте материалдық -энергетикалық тұ рғ ыда тә уелді болып жү ретін

B. Органикалық емес ортада ө здігінен ө мір сү ретін

C. Органикалық емес ортамен бірлестірілетін

D. Органикалық емес ортағ а материалдық -энергетикалық тұ рғ ыда тә уелді емес

E. Органикалық емес ортада материалдық -энергетикалық тұ рғ ыда тә уелді болып жү ретін

АВ

ВС

АД

СЕ

ДЕ

19. Абиоттық факторларды атаң ыз:

A. Демографиялық, химиялық, физикалық процесстер

B. Эдафикалық, демографиялық процесстер

C. Эдафикалық, химиялық, физикалық процесстер

D. Топырақ тың физико-химиялық қ ұ рамы

E. Тірі ағ залардың бір бірімен байланысы

a) АВ

b) ВС

c) СД

d) АЕ

e) СЕ

20. Биоттық факторларды атаң ыз:

A. Демографиялық, химиялық, физикалық процесстер

B. Эдафикалық, демографиялық процесстер

C. Тірі ағ залардың бір бірімен байланысы

D. Топырақ тың физико-химиялық қ ұ рамы

E. Жанурлар ә лемінің, ө сімдіктердің, бактериялардың бір бірімен байланысы

a) АВ

b) ВС

c) СД

d) АЕ

Е) СЕ