Когезия мен адгезия. Когезия және адгезия жұмыстары

Белгілі бір фазаның ішіндегі молекулалар, атомдар жә не иондардың ө зара ә рекеттесуін когезия деп атайды. Ол заттың конденсацияланғ ан кү йде ө мір сү руін анық тайды. Гомогенді жү йедегі молекулалар, атомдар жә не иондардың ө зара ә рекеттесу (жабысу) қ абілеті сан жағ ынан когезия жұ мысының шамасы арқ ылы сипатталады. Когезия жұ мысының шамасы () біртекті денені изотермиялық жағ дайда ажыратып, бірлік бет жасауғ а жұ мсалғ ан энергияның шамасы арқ ылы анық талады. Денені ажыратқ анда екі бет пайда болады, сондық тан когезия жұ мысының шамасы беттік керілудің екі еселенген мә ніне тең болуы тиіс (7-сурет):

=2 (26)

Жанасушы ә ртү рлі екі фаза молекулаларының, атомдарының жә не иондарының арасындағ ы фазааралық ә рекеттесу қ ұ былысын адгезия деп атайды.

7-сурет. Когезия қ ұ былысына тү сініктеме

Адгезия жү йенің беттік энергиясын азайтуғ а бағ ытталатын қ ұ былыс. Адгезия барысында жү йенің жалпы еркін энергиясы кемитіндіктен, адгезия ө здігінен жү ретін қ ұ былыс болып есептеледі. Жанасушы фазалар арасындағ ы ә рекеттесу адгезия жұ мысы () арқ ылы сипатталады. Оның шамасы фазааралық адгезиялық байланыстарды ү зіп, бірлік беттер жасауғ а жұ мсалғ ан энергияның мә ні арқ ылы анық талады.

8-сурет. Адгезия қ ұ былысына тү сініктеме

Ауада жанасқ ан екі фазаны алатын болсақ (8-сурет), фазаларды бір-бірінен ажырату жұ мысының шамасы жеке фазалардың беттік керілулерінің қ осындысынан фазааралық керілудің мә нін алып тастағ анғ а тең:

(27)

Бұ л тендеуді Дюпре тең деуі деп атайды. Бұ дан мынаны аң ғ аруғ а болады: адгезия жұ мысының шамасы жеке фазалардың беттік керілулері мен фазааралық керілудің мә ндеріне байланысты. Неғ ұ рлым жанасушы фазалардың беттік керілулері жоғ ары, ал фазааралық керілу томен болган сайын, адгезия жұ мысының шамасы ү лкен болады. Адгезия жұ мысының шамасы, фазааралық ә рекеттесудің берік екендігін кө рсетеді