![]() Главная страница Случайная страница КАТЕГОРИИ: АвтомобилиАстрономияБиологияГеографияДом и садДругие языкиДругоеИнформатикаИсторияКультураЛитератураЛогикаМатематикаМедицинаМеталлургияМеханикаОбразованиеОхрана трудаПедагогикаПолитикаПравоПсихологияРелигияРиторикаСоциологияСпортСтроительствоТехнологияТуризмФизикаФилософияФинансыХимияЧерчениеЭкологияЭкономикаЭлектроника |
Импульс.
Дененің массасы мен жылдамдығ ының кө бейтіндісін импульс деп атайды Импульстің бағ ыты жылдамдық тың бағ ытымен бағ ыттас. Бұ л тең деу ілгерлемелі қ озғ алыстағ ы материалдық нү кте ү шін тура келеді, ал қ озғ алыстағ ы материалдық нү ктелер жиынтығ ынан тұ ратын дене ү шін толық импульс: немесе екі ә серлесетін бө лшектердің тұ йық жү йесінің толық импульсы: Импульс – векторлық шама. Ө лшем бірлігі – (кг·м/с). Ньютонның екінші заң ы. Ньютонның екінші заң ы денелердің ө зара ә серлесуі жә не ілгерлемелі қ озғ алысы кезінде оларда болатын ө згерістердің байланысын сипаттайды. Сондық тан, бұ л заң ілгерлемелі қ озғ алыс динамикасының негізгі заң ы болып табылады. Ол былай тұ жырымдалады: Дененің алғ ан ү деуі, ә сер етуші кү шке тура пропорционал, ал дене массасына кері пропорционал жә не ә сер етуші кү штің бағ ыты бойынша ө згереді.
соң ғ ы тең деуді Ньютонның бірінші заң ы екінші заң ының дербес тү рі, оны былай тү сіндіруге болады. Егер ә сер етуші кү ш Ә сер етуші кү штердің тә уелсіздік заң ы. Егер материалдық денеге бір мезгілде бірнеше кү ш ә сер етсе, онда ә рқ айсысы осы материалдық денеге Ньютонның екінші заң ы бойынша ү деу береді. Тә уелсіздік заң ы бойынша кү штер мен ү деулерді қ ұ раушыларғ а жіктеуге болады. Мысалы, материалдық нү ктенің нормаль жә не тангенсиал ү деулері сә йкесінше кү штің қ ұ раушыларымен анық талады:
мұ ндағ ы Ft - қ озғ алысқ а жанама бағ ытталғ ан, ал Fn – траекторияның қ исық тық центріне бағ ытталғ ан жә не центрге тартқ ыш кү ш деп аталады.
Ньютонның ү шінші заң ы. Ньютонның ү шінші заң ы, бірінші жә не екінші заң дарын толық тыра тү седі. Бұ л заң былай тұ жырымдалады: ә серлесуші екі дененің бір-біріне ә сері ә р уақ ытта сан жағ ынан тең, бағ ыттары жағ ынан қ арама-қ арсы болады. Ньютон механикасы тек қ озғ алыс жылдамдық тары, жарық жылдамдығ ынан ө те аз болғ ан жағ дайда орындалады (v< < c) Импульстің сақ талу заң ы. Тұ йық жү йенің импульсі уақ ыт ө туімен ө згермейді: 3. Салыстырмалық теориясының элементтері 3.1 Галилей тү рлендіруі Классикалық механикада, яғ ни (v< < c) Галилейдің салыстырмалылық механикасындағ ы принципі тура келеді: барлық инерциалды санақ жү йесінде динамика заң дары бірдей. Екі санақ жү йесін қ арастырамыз: инерциалды К(x, y, z) санақ жү йесін (қ озғ алмай тұ р) жә не К’(x’, y’, z’) санақ жү йесін, (ол v жылдамдық пен K жү йесімен салыстырғ анда бірқ алыпты жә не тү зу сызық ты қ озғ алыста). Р нү ктесіндегі координаталар мен екі санақ жү йесінде уақ ыт бірдей деп есептеп мынадай тө рт тең деуді алуғ а болады: Бұ дан ә ртү рлі санақ жү йесінде барлық механикалық қ ұ былыстар бірдей жү реді жә не бір санақ жү йесінен екіншісіне ө ткенде координаталар тү рлендіруі бір-біріне инвариантты деген қ орытынды шығ ады.
|