![]() Главная страница Случайная страница КАТЕГОРИИ: АвтомобилиАстрономияБиологияГеографияДом и садДругие языкиДругоеИнформатикаИсторияКультураЛитератураЛогикаМатематикаМедицинаМеталлургияМеханикаОбразованиеОхрана трудаПедагогикаПолитикаПравоПсихологияРелигияРиторикаСоциологияСпортСтроительствоТехнологияТуризмФизикаФилософияФинансыХимияЧерчениеЭкологияЭкономикаЭлектроника |
Эйнштейн постулаттары.
1) Салыстырмалылық принципі: берілген инерциалды санақ жү йесінде жү ргізілген ешбір тә жірибе, жү йенің тыныштық та ма, ә лде қ озғ алыста ма оны айта алмайды. Табиғ атта бір жү йе екіншісіне ө ткенде барлық заң бір-біріне инвариантты. 2) Жарық жылдамдығ ының инварианттылығ ының принципі: жарық жылдамдығ ы вакуумда барлық санақ жү йесі ү шін бірдей.
3.3 Лоренц тү рлендіруі Лоренц тү рлендіруінің Галилей тү рлендіруінен айырмасы, ол жылдамдық ты жарық жылдамдығ ына жуық деп есептеді: Лоренц тү рлендіруі мынадай тең деуден тұ рады:
Бұ лар кең істік пен уақ ыт арасындағ ы байланысты кө рсетеді - координаталарды тү рлендіру заң ына уақ ыт кіреді, ал уақ ытты тү рлендіруге – кең істік координаталары кіреді.
3.4 Релятивистік динамикадағ ы негізгі тең деулер Массасы m релятивистік бө лшектің жылдамдық пен байланысы: мұ ндағ ы m0 – бө лшектің тыныштық тағ ы массасы, ал b - жылдамдық тардың қ атынасын береді: Релятивистік импульс Кең істіктің шектілігінің салдарынан релятивистік импульсі сақ талады. Релятивистік динамикадағ ы негізгі тең деу: Бұ л тең деу v< < c шекті шарт ү шін: Толық энергия: Тұ йық жү йеде толық энергия сақ талады: ол уақ ыттың біртектілігінің салдары. Кинетикалық энергия сақ талады: 4. Механикадағ ы кү штер. 41 Ауырлық кү ші жә не салмақ Жердің тартылу кү шінің ә серінен барлық дене жоғ арыдан тө менге бірдей ү деумен қ ұ лайды. Ол ү деу еркін тү су ү деуі g=9, 7892 м/с2. Жермен байланысты санақ жү йесінде, барлық денеге кү ш ә сер етеді, ол Жердің тартылу кү ші. Денеге Жердің тартылу кү шімен ә сер ететін кү шті ауырлық кү ші деп атайды. Дененің Жерге тартылуы кезінде оғ ан қ арсы ә сер ететін екінші денеге тү сетін кү шті салмақ деп атайды. Егер Жерге қ атысты ү деу 4.2 Ү йкеліс кү ші Ү йкеліс кү ші деп денелердің бір-біріне қ атысты ү йкеле отырып орын ауыстыруын айтады. мұ ндағ ы k - ү йкеліс коэффициенті, N -қ алыпты қ ысым кү ші. Бұ л тең деуден, ү йкеліс кү ші ү йкелетін денелердің ауданына байланысты емес, ол денеге тү сірілген қ ысымғ а тура пропорционал екендігі шығ ады. Ү йкеліс коэффициенті ү йкелетін денелердің табиғ атына байланысты. Табиғ атта жә не кү нделікті ө мірімізде ү йкеліс кү ші кө п кездеседі. Оның пайдалы жағ ы да, зиянды жағ ы да бар.
4.3 Серпімді кү штер Кез келген дене тү сірілген кү штің ә серінен деформацияланады, яғ ни ө зінің ө лшемі мен пішінін ө згертеді. Егер кү штің ә серін тоқ татсақ, дене ө зінің бастапқ ы пішіні мен ө лшемін алады, мұ ндай деформацияны серпімді деп атайды. Ә р дененің ө зіне тә н серпілу шегі болады, егер кү ш осы шектен аспаса серпімді деформация байқ алады. Серпімді кү ш - серіппенің тыныштық кү йден ығ ысуына (ұ заруына не қ ысылуына) тура пропорционал: мұ ндағ ы k - пропорционалдық коэффициент, ол серіппенің қ атаң дығ ы деп аталады, x -серпімді деформация.
5. Механикалық жұ мыс Жұ мыс деп ә серлесуші денелердің бір-бірімен энергия алмасуының сандық ө лшемін айтады.
мұ ндағ ы k – пропорционалдық коэффициенті, егер k=1 жә не F – денеге тү сірілген кү ш, S – орын ауыстыру, a - кү ш бағ ытымен орын ауыстыру арасындағ ы бұ рыш. Сонда жұ мыс шамасы сан жағ ынан F – кү штің, кү ш тү сірілген нү ктенің S – орын ауыстыруының жә не кү ш бағ ытымен орын ауыстыру арасындағ ы a бұ рышы косинусының кө бейтіндісіне тең болады. Жұ мыс – скалярлық шама. Егер кү ш бағ ыты мен орын ауыстыруының арасындағ ы бұ рыш сү йір ( Егер кү ш бағ ыты мен дененің орын ауыстыруының арасындағ ы бұ рыш доғ ал Егер кү ш пен орын ауыстыру арасындағ ы бұ рыш Жұ мыстың ө лшем бірлігі – Джоуль (Дж), 1Н кү штің 1м жолда жасағ ан жұ мысы 1Дж=1Н·м
Уат.
Механизмнің уақ ыт бірлігінде істейтін жұ мысын қ уат деп атайды. мұ ндағ ы dA – жұ мыс, dt – уақ ыт, яғ ни қ уат – жұ мыстың уақ ыт бойынша алынғ ан туындысы. Егер қ озғ алтқ ыштың (двигательдің) жұ мыс істеуі кезінде қ уаты тұ рақ ты болса, оның қ озғ алысы бір қ алыпты болады, ендеше қ уат: кү ш векторының жылдамдық векторына скалярлық кө бейтіндісін береді. Қ уаттың ө лшем бірлігі - Ватт (Вт), 1Вт – 1с –та 1 Дж жұ мыстың жасалуы, 1Вт=1Дж/с.
|