Жұқпалы науқастардың диспансеризациясы және реабилитациясы

Диспансеризация (француз dispensaire - босату) - аурулардың дамуын жә не таралуын алдын алуғ а, адамның ең бекке жарамдылығ ын қ алыптастыруғ а жә не оның белсенді ө мірлік кезең ін ұ зартуғ а бағ ытталғ ан шаралар комплексі.

Диспансеризацияның негізгі мақ саты – халық тың денсаулығ ын, ең бекке жарамдылығ ын сақ тау жә не жақ сарту, адамдар ө мірін ұ зарту болып табылады. Бұ л мақ сатта ауруларды белсенді анық тау жә не ерте емдеу, аурудың пайда болу жә не таралу себептерін анық тау жә не жою, санитарлық гигиеналық, профилактикалық, емдік – сақ тау жә не ә леуметтік шараларды ө ткізу жолымен жетеді.

Жұ қ палы аурулар реконвалесценттерінің диспансерлік бақ ылауы бұ йрық тарғ а жә не нормативті қ ұ жаттарғ а сә йкес жү зеге асырылады. Жұ қ палы ауруханадан шығ арылғ ан реконвалесценттер ЖАК дә рігерінің немесе учаскелік дә рігердің (жалпы тә жірибе дә рігері) диспансерлік бақ ылауына жолданады.

Кө птеген жұ қ палы ауруларда диспансерлік бақ ылау мерзімдері, ЖАК дә рігердің тексеру жиілігі, лабораториялық жә не басқ а зерттеулер тізімі жә не кезең ділігі белгіленген. Қ ажет болса басқ а мамандардың кең есі жү ргізіледі: терапевт, кардиолог, невропотолог жә не т. б. Сонымен қ атар, жұ қ палы аурулар реконвалесценттерінің диспансеризациясы мақ саттарына емдік – сауығ у, реабилитациялық шаралар жү ргізу, қ осымша патологияны анық тау жә не емдеу кіреді. Егер қ ажеттілік болса медикаментозды ем жалғ астырылады. Диспансерлік бақ ылауды жү ргізетін дә рігер науқ ас ө мірінің саласын жақ сартуғ а бағ ытталғ ан, диета бойынша ұ сыныстар береді; физиотерапиялық процедуралар, емдік дене шынық тыру жә не санаториялық – курорттық ем туралы сұ рақ тарды шешеді. Одан басқ а дә рігіердің міндеттеріне науқ астың ең бек жә не демалыс тә ртібі туралы, уақ ытша ең бекке жарамсыздың экспертизасы туралы сұ рақ тарды шешу кіреді.

Тағ ам ө ндірісінде жұ мыс істейтін немесе оларғ а тең естірілген адамдарда ұ зақ бактериятасымалдаушылық анық талса, эпидемиологпен бірге олардың басқ а жұ мысқ а ауыстырылуы туралы сұ рақ шешіледі.

Реабилитация (латын re – қ айта; habititas – қ асиет, жарамдылық) – науқ астың ауру ә серінен бұ зылғ ан денсаулығ ын жә не ең бекке жарамдылығ ын тез жә не толық қ алыптастыруғ а бағ ытталғ ан медициналық жә не ә леуметтік – экономикалық шаралар жү йесі.

Жұ қ палы аурулар кезіндегі науқ астың реабилитациясы ең алдымен организм тіршілігін демеуге жә не науқ астың жаң а жағ дайларғ а, қ оршағ ан ортағ а, сонымен қ атар ә леуметтік факторларғ а (қ оғ ам, ең бек) ү йренуін жақ сартуғ а бағ ытталғ ан.

Жұ қ палы аурулар кезіндегі реабилитациялық шараларды аурудың ө ршу кезең інде немесе ерте реконвалесценция кезең інде бастау керек.

Ауруханадан шық қ ан соң реабилитация ө ту ү шін науқ астар реабилитациялық орталық тарғ а немесе санаторияларғ а, одан кейін емханаларғ а (ЖАК) жолданады. Реабилитация орталық тарындағ ы жә не санаториялардағ ы қ алыптастыру шаралары міндетті болып табылмайды. Жұ қ палы науқ астарының кө бісі реабилитациялық емді ауруханада, кеін емханада (ЖАК) ө теді. Егер науқ ас ауруханағ а жатқ ызылмағ ан болса барлық реабилитациялық шаралар амбулаторлық – емханалық қ ызметпен ө ткізіледі.

Реабилитация комплексті тү рде жү реді. Негізгі емдік – қ алыптастыру шаралары – тә ртіп (аянышты, аянышты шынық тыру, белсендіруші), емдік диета, емдік дене шынық тыру, физиотерапия, психотерапиялық ә дістер. Сонымен қ атар, фармакологиялық дә рілер де қ олданылады: ноотропты препараттар, адаптогендер, поливитаминдер. Аурудың нозологиялық тү ріне назар аудару керек.