Студопедия

Главная страница Случайная страница

КАТЕГОРИИ:

АвтомобилиАстрономияБиологияГеографияДом и садДругие языкиДругоеИнформатикаИсторияКультураЛитератураЛогикаМатематикаМедицинаМеталлургияМеханикаОбразованиеОхрана трудаПедагогикаПолитикаПравоПсихологияРелигияРиторикаСоциологияСпортСтроительствоТехнологияТуризмФизикаФилософияФинансыХимияЧерчениеЭкологияЭкономикаЭлектроника






Кесте. Іргелі және қолданбалы зерттеудің өлшемдік белгілері






№ р/с Іргелі зерттеулер Қ олданбалы зерттеулер мен жасалымдар
  Кө кейкестілігі жоғ ары зерттеулер Мә селені зерделеуге қ ажеттілік жоғ ары дең гейде болып тұ р. Мә селені шешу практиканың кө птеген жақ тарына оң ә серін тигізуі мү мкін. Тақ ырып ғ ылымда мү лдем зерделенбеген немесе ө те аз зерделенген. Бұ л сұ рақ бойынша жеке жарияланымдар ғ ана бар. Сұ рақ тың теориясын жасау педагогикадағ ы ұ станымдық мә селелер туралы тү сінігімізді тү бегейлі ө згертуі, қ олданбалы зерттеулердің жаң а бағ ыттарына жол ашуы ық тимал. Кө кейкестілігі жоғ ары зерттеулер Жасалымды жасауғ а қ ажеттілік ө те жоғ ары дә режеде. Қ ажет тақ ырыпта немесе тә рбие жұ мысында оқ улық тар, ә дістемелік қ ұ ралдар жоқ. Мұ ғ алімдер, оқ ушылар жә не басқ алар осы ә дістемеге мұ қ таж.
  Кө кейкесті зерттеулер Мә селені шешудің практикалық қ ажеттігі анық. Мә селені шешу практиканы жетілідіруге оң ә серін тигізеді. Тақ ырып ғ ылымда аз зерттелген. Тақ ырыпты зерделеу бірқ атар теориялық мә селелер туралы біздің тү сінігімізді толық тыруы мү мкін. Қ олданбалы зерттеулер ү шін жол ашылады. Кө кейкесті жасалымдар Жасалым аса қ ажет. Қ олда бар бағ дарламалар, оқ улық тар, қ ұ ралдар мә селені толық қ анағ аттанарлық дең гейде шешуді, оқ ушылардың білім сапасы мен тә рбиелік дең гейін жақ сартуды қ амтамасыз ете алмай отыр. Бұ л жасалымдарғ а мұ ғ алімдер, оқ ушылар мұ қ таж.
  Кө кейкесті емес зерттеулер Тақ ырыпты зерделеудің қ ажеті шамалы. Мә селе жалпы алғ анда қ анағ аттанарлық дең гейде зерттелген. Дегенмен кейбір сұ рақ тар ә лі ө з шешімін толық тапқ ан жоқ. Тақ ырып жеткілікті зерделенген, кө птеген ең бектер жарияланғ ан, тақ ырыпты зерттеу кейбір теориялық сұ рақ тарды нақ тылау мү мкін. Кө кейкестілігі нашар жасалымдар Жасалымғ а қ ажеттілік кө п емес. Практикада бұ л мә селе қ анағ аттанарлық дең гейде шешілген. Кейбір жеке сұ рақ тар жетілдіруді қ ажет етеді.
  Кө кейкесті емес зерттеулер Қ азіргі уақ ытта мұ ндай зерттеудің қ ажеті жоқ. Практика ү шін бұ л мә селе мә нді емес. Бұ л мә селенің қ анағ аттанарлық дең гейде шешілгенін кө рсететін қ олданбалы жұ мыстар бар. Тақ ырыпты зерделеу теорияда ештең е ө згертпейді. Алынғ ан мә ліметтер қ азіргі тү сініктерді қ айталайды, ешқ андай толық тырулар мен нақ тылаулар жоқ. Кө кейкесті емес жасалым Мә селе оң шешілген. Практикада қ олданылып жү рген оқ улық тар, қ ұ ралдар оқ ушылардың білім сапасы мен тә рбиелілігін қ ажетті дең гейде қ амтамасыз ете алады. Қ азіргі жағ дайда жаң а ә дістемелер жасау тиімсіз [2, 161-162].

 

Ізденуші, ә уелі ө з зерттеуінің типін анық тап алғ аны, сонан кейін зерттеудің кө кейкестілігін анық тау ә дістерін оқ ып ү йренгені жә не ө з зерттеу жұ мысын сараптауда бұ л ә дістерді пайдаланғ аны дұ рыс. Зерттеу кө кейкестілігін анық тау ә дістері – қ азіргі немесе жақ ын болашақ та мә селені шешудің қ ажеттігі мен мү мкіндігін анық тайтын тә сілдер.

Эксперттік ә діс келесі тә сілдерден тұ рады: авторлар ө з сұ раныстарын зерттеуді жү ргізудің қ ажеттілігінің негіздемесімен бірге тапсырады. Сұ раныста тақ ырыптың аты, оның мақ саты, міндеттері, алынуғ а тиісті тұ жырымдардың жобасы кө рсетіледі. Негіздеменің басты элементіне осы тақ ырып бойынша осығ ан дейін жү ргізілген зерттеулер туралы жарияланғ ан ең бектерге жасалынғ ан қ ысқ аша талдау жатады. Эксперттер авторлардың сұ раныстарын зерделейді жә не болашақ та зерттелетін тақ ырыптарды іріктейді. Бұ л ретте олар ғ алымдардың осы тақ ырып бойынша бар ә дебиеттермен танысқ андығ ын, зерттеудің тү пкі нә тижесінің нақ тылығ ын, нә тиженің танымал нә тижеден айырмашылығ ын тү сініп білетіндігін есепке алады. Демек, екі фасетке бө ліп қ арастырады, яғ ни ғ ылымда тақ ырыптың зерделену дә режесі; тақ ырыптың теориялық маң ыздылығ ы. Қ олданбалы зерттеуге қ арағ анда іргелі зерттеуде болжау аса маң ызды емес.

Қ олданбалы зерттеулер мен жасалымдардың кө кейкестілігін анық тау ү шін алдымен тақ ырыпты зерттеуге практикалық қ ажеттілік, мұ ғ алімдердің, оқ ушылардың нормативтік материалдарғ а мұ қ таждығ ы, ұ қ сас жасалымдардың болуы немесе жоқ тығ ы, зерттеу нә тижесін практикағ а енгізуден алынатын ә леуметтік немесе экономикалық тиімділік, ғ ылымдағ ы осы сұ рақ тың шешілу дә режесі есепке алынады. Педагогиканың саласы мен зерттеу типіне байланысты кө кейкесті тақ ырыптардың белгілері кө рініс табатын негізгі тү пнұ сқ а жасалып, эксперттік бағ алуларды салыстыру арқ ылы зерттеудің ө зектілігі анық талады [2, 164].

Зерттеу тақ ырыбының ө зектілігінің ө лшемдері мен ө зектілігін анық тау ә дістері арқ ылы ү йреніп, ізденушінің ө зектілік ө лшемі диссертацияғ а қ атысы жағ ынан екі қ ырынан, яғ ни зерттеу тақ ырыбын ойластыру мен жұ мыс барысында алынғ ан нә тижені сипаттау кезінде қ арастырылатынын білуі тиіс. Ізденуші ү шін ең маң ыздысы – оның ө зіне дейін мұ ндай жұ мыстардың орындалғ анын білуі.

Соң ғ ы уақ ытта зерттеудің кө кейкестілігі оның жаң алығ ымен, кешенділігімен, практикалық маң ыздылығ ымен тығ ыз байланыста қ арастырылады жә не ө зектілік зерттеудің педагогика ғ ылымдары объектілерінің даму заң дылық тары туралы жаң а білімдер алуғ а, ұ станымдық тұ рғ ыдан жаң а дидактиканы, ә дістемені жә не технологияны жасауғ а қ ажет теориялық ң егіздерді анық тауғ а бағ ытталғ андық тан, жақ ын жә не алыс шетелдерде, республика кө леміндегі ұ қ сас зерттеулерден айырмашылығ ын кө рсетеді.

Қ азіргі заманғ ы диссертациялық зерттеудің сапасын бағ алау мә селелерімен айналысатын ғ алымдар зерттеу мә селесінің ө зектілігін айқ ындау тә сілдері туралы білімдер жиынтығ ына сү йене отырып, зерттеу мә селесінің ө зектілігін бағ алау матрицасын жасады жә не зерттеу мә селесінің кө кейкестілігін бағ алау ө лшемдері мен параметрлерін негіздеді (3-кестені қ араң ыз).

 


Поделиться с друзьями:

mylektsii.su - Мои Лекции - 2015-2024 год. (0.006 сек.)Все материалы представленные на сайте исключительно с целью ознакомления читателями и не преследуют коммерческих целей или нарушение авторских прав Пожаловаться на материал