Сурет. Жүктеменің күрт өсуіндегі өтпелі процесс

Т_м есептейміз:

w жә не М бастапқ ы жә не қ орытынды мә ндерін анық таймыз:

w_нач = w₁, w_кон = w₂;

М_нач = М_с1, М_кон = М_с2

(5.10) бойынша ө тпелі процесс тең деуін жазамыз:

жә не графиктер тұ рғ ызамыз (10.6-сурет).

Мысал 2. Тізбектей қ оздырылатын тұ рақ т ток қ озғ алтқ ышының іске қ осу реостатының бір сатысымен іске қ осылуы жә не динамикалық тежелуі кезіндегі ө тпелі процессті есептеу; М_с – реактивті.

Алдымен іске қ осу диаграммасын тұ рғ ызамыз (10.7, а). Егер сипаттаманың жұ мыс бө лігі тү зуге жақ ын болса, онда есепті аналитикалық жолмен есептеуге болады. Берілген жағ дайда механикалық сипаттаманың ү зілген жерлері (w₃, w₁) жә не сынғ ан (w₄) бө ліктері бар, сондық тан ө тпелі процессті бірнеше учаскеге бө лу қ ажет жә не ә р учаскеде w(М) жә не w(М_с) функциялары сызық ты болуы керек.

а) б)

10.7-сурет - Тізбектей қ оздырылатын қ озғ алтқ ыштың реостаттық іске қ осу жә не динамикалық тежелу кезіндегі механикалық сипаттамалары (а) жә не ө тпелі процесс қ исық тары (б)

Біздің жағ дайда тө рт учаскеге бө леміз:

I - 0< w < w₃ (реостаттық сипаттамада іске қ осу);

II - w₃ < w < w₁ (табиғ и сипаттамада іске қ осу);

III - w₁ > w > w₄ (ө здігінен қ оздырылып тежеу);

IV - w₄ < w < 0 (М_с ә серінен тежелу).

Бірінші ү ш учаскеге қ атысты (10.10) тең деу қ олданыла алады, себебі бұ л учаскелер шегінде М(w) – сызық ты функциялар; IV учаскеге, М = 0 жә не М_с = const, (10.2) тең деуді қ олданғ ан жө н.

Біз қ оданатын (10.10) жә не (10.11) тең деулерінде уақ ыт санағ ы ө тпелі процессті тудырғ ан ө згерістер болғ ан t = 0 моментінен басталады. Сондық тан, бұ л есепті этап бойынша есептегенде уақ ыт санағ ын ә р этаптың ө з басынан бастау қ ажет. Ө тпелі процесстің толық уақ ыты барлық этаптар уақ ытының қ осындысы ретінде анық талады.

Қ арастырылып отырғ ан есеп ү шін бастапқ ы жә не соң ғ ы мә ндер 10.1-кестеде кө рсетілген.