Жылулық ЕРЭҚ-ның классификациясы және сипаттамасын түсіндіріңіз.

Отын – энергетикалық ресурстарды қ олдану тиімділігін арттыруғ а екіншілік энергоресурсты (ЕЭР) қ олдану қ олдану есебінен қ ол жеткізуге болады. ЕЭР – технологиялық қ ондырғ ыларда тү ілетін аралық қ алдық тары, ө нім қ алдық тарының энергетикалық потенциалдары, бірақ энергияны бө лек немесе толық тай тұ тынатын басқ а да қ ондырғ ыларда қ олданылады. Қ алдық жә не ө нім қ алдық тарының энергетикалық потенциалы химиялық жылумен байланысты (жанатын ЕЭР), физикалық жылу (жылулық ЕЭР), шығ ындалатын қ ысымның потенциалды энергия тү рінде энергия қ орымен классификацияланады. Жанатын ЕЭР потенциалы тө менгі жану жылуымен , энтальпияның жылулық – бө лшектерімен , изоэнтропты кең ею жұ мысының артық қ ысымымен сипаттайды.

ЕЭР – дің меншікті шығ ысы ЕЭР – дің қ айнар кө зі – агрегатының жұ мыс уақ ыты бірлігімен немесе ө німнің бірлік кө рсеткішімен есептеледі.

Жанатын ЕЭР –дің меншікті шығ ысы мына формуламен анық талады:

Мұ ндағ ы, - қ атты, сұ йық, газ тә різдес ө нім тү ріндегі меншікті энергия тасымадағ ыш саны, кг(м³)/ө нім.бірл. немесе кг(м³)/сағ.

Жылулық ЕЭР – дің меншікті шығ ысы келесі қ атынаспен анық талады:

Мұ ндағ ы, - ЕЭР –дің қ айнар кө зі – агрегат шығ ысындағ ы энергия тасымалдаушы температура.

- утилизациялық қ ондырғ ыдан кейінгі технологиялық процестің келесі кезең іне тү сетін энергия тасымалдағ ыш температурасы немесе қ оршағ ан орта температурасы, °С.

- сә йкесінше жылу сыйымдылық тар, кДж/кг (м³)°С.

Артық қ ысымды ЕЭР – дің меншікті шығ ысы келесі формуламен анық талады:

Мұ ндағ ы, - энергия тасымалдағ ыштың изоэнтропты кең еюінің жұ мысы, кДж/кг.

Қ арастырылып отырғ ан уақ ыттағ ы ЕЭР – дің жалпы шығ ысы мына формуламен анық талады:

немесе

Мұ ндағ ы, П – қ арастырылып отырғ ан уақ ыттағ ы негізгі ө німнің шығ арылуы, ө нім.бірл.

- қ арастырылып отырғ ан уақ ыттағ ы агрегат жұ мысының уақ ыты, сағ.

ЕЭР – дің жалпы шығ ысынан энергияның тек бір бө лігі ғ ана пайдалы тү рде қ олданылуы мү мікн. ЕЭР – дің нақ ты потенциалын бағ алауды ЕЭР есебінен мү мікн энергия ө ндірілуімен есептеледі.

Қ арастырылып отырғ ан уақ ытта ыстық су немесе бу тү ріндегі энергия тасымалдағ ышы қ ыздыру ү шін ЕЭР есебінен утилизациялық қ ондырғ ыдағ ы жылудың мү мкін ө ң делуі:

Мұ ндағ ы, - ЕЭР қ айнар кө зі – агрегаттық жә не утилизациялық қ ондырғ ысы жұ мысының сағ ат саны жә не режимін ескеретін коэффициент ( =0.7 – 1).

- утилизациялық қ ондырғ ыдағ ы жә не трактыдағ ы қ оршағ ан ортасына кететін энергия жоғ алту коэффициенті ( 0, 2 - 0, 5).

Сондай-ақ мынадай тең деуді қ олдануғ а болады:

Мұ ндағ ы, утилизациялық қ ондырғ ының ПӘ К- і.

Утилизациялық қ ондырғ ыда шығ арылғ ан жылу толық қ олданылмайды жә не келесі коэффициенпен сипатталады:

Мұ ндағ ы, 0, 5 - 0, 9.

Артық қ ысым есебінен утилизациялық қ ұ бырдағ ы электрэнергиясынның шығ арылу ық тималдылығ ы:

Мұ ндағ ы, - қ ұ бырдың салыстырмалы ішкі ПӘ К-і;

- қ ұ бырджың механикалық ПӘ К-і;

- электрогенератордың ПӘ К-і.

Жанғ ыш ЕЭР –ді қ олдану кезіндегі отынды ү немдеу

жетеді.

Мұ ндағ ы, - қ олданылатын жанатын ЕЭР, 0, 0342 – 1 т.у.т. энергияны 1 ГДж айналдыру коэффициенті;

- жанатын ЕЭР жұ мыс жасайтын қ азандық утилизаторының ПӘ К-і;

- алмастыру оттығ нында жұ мыс жасайтын қ ондырғ ының ПӘ к-і ( =0.8 -0.92).

Отынды ЕЭР қ олдану кезіндегі отынды ү немдеу:

Мұ ндағ ы, - шартты отыннның меншікті шығ ыны, т/ГДж.

Утилизациялық қ ондырғ ыда электрэнергиясын немесе отынның механикалық жұ мыс ү немділігі мына формуламен анық талады: