Крынiцы сярэднявечнага права

Звычай – звычаёвае права – систэма написаных нормау права, якия дзейничали на падставе агульнапрынятых санкцый улады. З.П. – равенства и справядливасць.

(Писанае права) устанауленне закону – звязана з усталяванем дзяржаунасци. Закон усталёувауся вярхоунай уладай для насельництва.

Судовы прыцыдэнт – рашэнне суда, якое прынимала силу закона и выкарыстоувалася як эталон пры разглядзе аднолькавых спрау.

Дактрына – асноуная идэалогия справядливасци, якая разглядалася грамадствам або навуковыя працы юрыстау.

Кананичнае права – систэма нормау, якая усебакова рэгулявала жыццё цэркви и адносины памиж дзяржавай и царквой.

КРЫНИЦЫ: Руская прауда – няма злачынства супрать дзяржавы; казуальная систэма, абарона прыватнай уласнати.

Кодэкс Грыцыяна 12 век ////Славянская кормчая /////Дэкрытарыи Грыгорыя 1234г.////Салическая правда////Закон 12 таблиц////Смаленская гандлевая прауда 1229г.////Статут Уладимира 996г. – вызначау места царквы////Статут Яраслава - меу назву свитак, падцвярджае юрысдыкцыю царквы, мае нормы працэсуальнага права.

Былі перыяды, калі беларускія княствы падпарадкоўваліся кіеўскім князям, асабліва гэта тычыцца Турава. 3 гэтага вынікае, што ў старажытнабела-рускіх землях дзейнічалі нормы " Рускай Праўды", вядомага ў свеце помніка права. Таму мы лічым неабходным пачаць разгляд прававой спадчыны з кароткай характарыстыкі гэтага вельмі глыбокага па сэнсе і змесце юрыдычнага дакумента.

" Руская Праўда" - зборнік законаў, які фарміраваўся на працягу XI - XII стст., а некаторыя яго артыкулы бяруць свой пачатак яшчэ у паганскай (язычніцкай)даўніне. Аналізуючы " Рускую Праўду", можна прыйсці да высновы, што ўсе яе суб'екты з'яўляліся фізічнымі асобамі (паняцця юрыдычнай асобы закон яшчэ не ведаў). Сярод відаў злачынстваў, пра-дугледжаных " Рускай Праўдай", няма злачынстваў супраць дзяржавы. Нават князь як аб'ект злачыннага замаху разгля-даўся ў якасці фізічнай асобы і адрозніваўся ад іншых толькі сваімі больш высокім становішчам і прывілеямі.

3 канкрэтнымі суб'ектамі звязваўся і змест права ўласнасці. " Руская Праўда" яшчэ не ведала такіх абстрактных паняццяў, як " уласнасць", " валоданне", " злачынства".

Зборнік законаў грунтаваўся на казуальнай сістэме, згодна з якой заканадавец імкнуўся прадугледзець усе магчымыя жыццёвыя сітуацыі. Гэтыя юрыдычныя асаблівасці абу-моўлены тым, што адной з крыніц " Рускай Праўды" служыла звычаёвае права, нормы і прынцыпы якога былі несумяш-чальныя з абстрактным паняццем юрыдычнай асобы. Для звычаю ўсе суб'екты роўныя і ўсе яны могуць быць толькі фізічнымі асобамі. Другая крыніца " Рускай Праўды" - кня-жацкая судовая практыка, якая ўносіла суб'ектыўны элемент у вызначэнне кола асоб, на якіх перш за ўсё рас-паўсюджваліся прававыя прывілеі (асобы, набліжаныя да княжацкага двара), і ў ацэнку юрыдычных дзеянняў.

Нормы " Рускай Праўды" абаранялі прыватную уласнасць (рухомую і нерухомую), рэгламентавалі парадак яе перадачы ў спадчыну па абавязацельствах і дагаворах. Адносіны па абавязацельствах маглі ўзнікнуць з прычыны нанясення шко­ды ці ў адпаведнасці з дагаворам. За парушэнне абавязацель-стваў даўжнік адказваў маёмасцю, а часам і сваей свабодай. Дагаворы заключаліся пры сведках, на таргу ці ў прысутнасці мытніка. У " Рускай Праўдзе" ёсць звесткі аб дагаворах куплі-продажу (людзей, рэчаў, коней, самапродажу), пазыкі (грошай, рэчаў), крэдытавання (пад працэнты або без іх), аса-бістага найму (для выканання пэўнай работы) і г.д.