Главная страница Случайная страница
КАТЕГОРИИ:
АвтомобилиАстрономияБиологияГеографияДом и садДругие языкиДругоеИнформатикаИсторияКультураЛитератураЛогикаМатематикаМедицинаМеталлургияМеханикаОбразованиеОхрана трудаПедагогикаПолитикаПравоПсихологияРелигияРиторикаСоциологияСпортСтроительствоТехнологияТуризмФизикаФилософияФинансыХимияЧерчениеЭкологияЭкономикаЭлектроника
ДНҚ және РНҚ-ның салыстырмалы сипаттамасы
|
|
| Белгілері | ДНҚ | РНҚ |
| Макромолекуланың қ ұ рылысы | ||
| Мономерлері | ||
| Нуклеотидтің қ ұ рамы | ||
| Қ асиеттері | ||
| Жасушадағ ы орны | ||
| Қ ызметі |
6.7.2.4. Нуклеотидтердің жалпы санының ішінен ДНҚ молекуласында тиминдік нуклеотидтері16% қ ұ райды. Нуклеотидтердің қ алғ ан ә рбір тү рлерінің санын (пайызбен) анық таң ыз.
6.7.3. Бақ ылау сұ рақ тары:
6.7.3.1. ДНҚ -ның тұ қ ымқ уалаушылық тың негізгі материалы ретіндегі рө лін алғ аш рет кім
жә не қ алай дә лелдеді?
6.7.3.2. ДНҚ –ның РНҚ қ ұ рылысынан қ алай ажыратылады? Оның қ ызметтері қ андай?
6.7.3.3. а-РНҚ, р-РНҚ жә не т-РНҚ қ ызметтері қ андай?
6.7.3.4. Неліктен ХХІ ғ асыр медицинасын молекулалық медицина деп атайды?
Ү ш тілдегі тү сіндірме сө здер:
| Қ азақ тілінде | Орыс тілінде | Ағ ылшын тілінде |
| Молекулалық биология -генетикалық материалдың қ ұ рылысын, оның қ ұ рылымы мен қ ызмет атқ аруын молекулалық дең гейде (нуклеин қ ышқ ылдары дең гейінде) зерттейтін ғ ылым. | Молекулярная биология –наука, изучающая структуру, организацию и функционирование генетического материала на молекулярном уровне (уровне нуклеиновых кислот). | Molecular biology – the branch of biology studying structure and functions of nucleic acids |
| Нуклеин қ ышқ ылдары– тұ қ ым қ уалау ақ паратын іске асыратын жә не генетикалық ақ паратты тасымалдау рө лін атқ аратын, полинуклеотидтер. | Нуклеиновые кислоты – полинуклеотиды, выполняющие роль носителей генетической информации и участвующие в реализации наследственной информации. | Nucleic acids - polinucleotides, carriers of genetic information taking part in realization of genetic information |
| Дезоксирибонуклеин қ ышқ ылы (ДНҚ) – тұ қ ым қ уалау ақ паратын тасымалдайтын, антипараллельді, комплементарлы, қ ұ рылысындағ ы 4 азотты негіздері: аденин, гуанин, тимин, цитозин ө зара сутекті байланыспен (А-Т, Ц-Г) байланысқ ан қ ос тізбек. | Дезоксирибонуклеиновая кислота (ДНК) –cтруктура, состоящая из двух антипараллельных, комплементарных цепей, состояшая из 4 азотистых оснований: аденин, гуанин, тимин, цитозин, связанных между собой водородными связями (А-Т, Г-Ц), носитель наследственной информации. | Desoxyribonucleic acid (DNA) - structure, consisting oftwo antiparallel, complementary chains, including 4 nitrogenic bases; adenin, guanin, thymin, cytosin linked by hydrogen bonds(A-T, G-C), carrier of genetic information |
| Рибонуклеин қ ышқ ылдары –тұ қ ым қ уалау ақ паратының іске асырылуына қ атысатын, қ ұ рылысы тө рт азотты негіздерден: аденин, гуанин, урацил, цитозиннен тұ ратын бір тізбекті нуклеин қ ышқ ылы. | Рибонуклеиновые кислоты (РНК) –структуры, состоящие из одной цепи, включающей 4 азотистых основания: аденин, гуанин, урацил, цитозин; участвуют в процессе реализации наследственной информации. | Ribоnucleic acids (RNA) – structures, consisting of four single chains, including 4 nitrogenic bases: adenin, guanin, uracil, cytosin; taking part in the process of realization of genetic information |
| Нуклеотидтер – азотты негіз, қ ант жә не фосфор қ ышқ ылының қ алдығ ынан тұ ратын нуклеин қ ышқ ылдарының мономерлері. | Нуклеотид –мономер нуклеиновых кислот, состоящий из азотистого основания, сахара и остатков фосфорной кислоты. | Nucleotide– a monomer of nucleic acids, consisting of four nitrogenic bases, sugar and phosphoric acid |
| Пуриндік негіздер – аденин (А) жә не гуанин (Г) | Пуриновые основания –аденин (А) и гуанин (Г) | Purine bases -adenine (A) and guanine (G) |
| Пиримидиндік негіздер – тимин (Т) жә не цитозин (Ц). | Пиримидиновые основания-цитозин (Ц) и тимин (Т). | Pyrimidine bases - cytosine (C) and thymine (T). |
| Нуклеозид - азотты негіздің қ антпен байланысын айтады. | Нуклеозид -соединение азотистого основания с сахаром | Nucleoside is -join a nitrogenous base with sugar |
| Чаргафф ережесі -ДНҚ молекуласындағ ы адениннің мө лшері тиминнің мө лшеріне тең, ал гуаниннің мө лшері – цитозинге тең | ПравилоЧаргаффа -в ДНК количество аденина равно количеству тимина, а количество гуанина – количеству цитозина | Chargaff rule -Chargaff's observation that in the base composition of DNA the quantity of adenine equaled the quantity of thymine and the quantity of guanine equaled the quantity of cytosine. |
| Молекулалық – генетикалық ә дістер - а) полимеразалық тізбектік реакция (ПТР); б) ДНҚ -ны секвенирлеу (нуклеотидтердің орналасу ретін анық тау) в) блоттинг – ДНҚ –ны талдау ә дістері. | Молекулярно-генетические методы -а) полимеразная цепная реакция (ПЦР); б) секвенирование ДНК (определение нуклеотидной последовательности); в) блоттинг – методы анализа ДНК. | Molecular genetic methods -a) polymerase chain reaction (PCR); b) DNA sequencing (determination of the nucleotide sequence); b) Blotting - DNA analysis methods. |
| а-РНҚ - ақ паратты ДНҚ молекуласынанкө шiрiпалыпцитоплазмағ а белок синтезделетiнжергежеткiзедi | и-РНК - переносит информацию с ДНК в цитоплазму к месту синтеза белка | mRNA –transfers information from DNA to the protein synthesis site in cytoplasm |
| т-РНҚ - аминқ ышқ ылдардың арнайытасымалдаушысы, трансляция кезiндеадапторретiндекодондардытанупроцессiнқ амтамасызетедi | т-РНК - адаптор, обеспечивает специфическое узнавание кодонов при трансляции, транспортирует аминокислоты | tRNA –an adapter that provides specific recognition of codons in translation and transports amino acids |
| р-РНҚ - рибосоманың қ ұ рылымдық бө лiгi, рибосоманың аРНҚ -нытаныпбайланысуынқ амтамасызетедi | р-РНК - структурный компонент рибосом, обеспечивает узнавание и связывание рибосом с иРНК | rRNA –structural components of ribosomes that provide recognition and binding of ribosomes with mRNA |
| Комплементарлық принцип -ДНҚ молекуласының жаң а тізбегі комплементарлық принципке негізделіп адениннің тиминмен, гуаниннің цитозинмен байланысуына сай тү зіледі. Сондық тан жаң адан синтезделген тізбек бастапқ ы матрицалық тізбекке комплементарлы болып келеді. | Принцип комплементарности-биосинтез дочерней цепи ДНК осуществляется на основе комплементарного связывания аденина с тимином, цитозина с гуанином, при этом вновь синтезированная дочерняя цепь оказывается комплементарной (дополняющей) материнскую цепь. | Complementary principle –biosynthesis of daughter DNA chain is carried out according to complementary binding of adenine with thymine, and cytosine with guanine, where a newly synthesized strand is complementary to maternal strand. |
Оқ ыт. Жү зжан Қ.Е.
2 - тә жірибелік сабақ