![]() Главная страница Случайная страница КАТЕГОРИИ: АвтомобилиАстрономияБиологияГеографияДом и садДругие языкиДругоеИнформатикаИсторияКультураЛитератураЛогикаМатематикаМедицинаМеталлургияМеханикаОбразованиеОхрана трудаПедагогикаПолитикаПравоПсихологияРелигияРиторикаСоциологияСпортСтроительствоТехнологияТуризмФизикаФилософияФинансыХимияЧерчениеЭкологияЭкономикаЭлектроника |
Нақты газдар.
Идеал газ заң дарын қ арастырғ анда біз идеал газ молекулаларының сызық тық ө лшемдері ескерусіз жә не молекулалары бір-бірімен ө зара ә серлеспейді деп қ арастырдық. 1. Идеал газ заң дары – жуық талғ ан заң дар. Олардың ауытқ уларында сандық та, сапалық сипаттары бар. Менделеев-Клапейрон тең деуі 2. Алыс қ ашық тық тарда молекулалық кү штер тартылыс кү штері болып табылады. Бұ л тартылыс кү штерін нақ ты газдардың молекулалық теориясының негізін қ алағ ан голланд ғ алымының есімімен Ван-дер-Ваальс (1837-1923) кү штері деп атайды. Тұ тастай алғ анда электр бейтерап болатын, элементар зарядтардан тү зілген бұ л кү рделі бө лшектердің арасында тартылыс кү штері қ алай пайда болуы мү мкін? Мұ ны тү сіну ү шін екі жағ дайғ а назар аудару керек. Біріншіден қ арама-қ арсы зарядтар бө лшек ішінде бір нү ктеде жинақ талмағ ан. Осының арқ асында олардың сыртқ ы ө рісі ө шпейді – кез келген атом немесе молекуланың тө ң ірегінде қ ашық тық артқ ан кезде жеткілікті тез ө шетін электр ө рісі болады. Екіншіден сыртқ ы ө рістің ә серінен молекула ішіндегі зарядтардың орны немесе қ озғ алысы оң зарядтар ө ріс бағ ытында, ал теріс зарядтар – қ арсы бағ ытта ығ ысатындай болып, сә л-дә л ө згереді. Бұ л қ ұ былыс электр поляризация деп аталады. Енді бір-бірінен ө те азғ антай қ ашық тық та орналасқ ан 1 жә не 2 кү рделі бейтерап бө лшектерді қ арастырайық: ә лі де болса, бірінші бө лшектің екінші бө лшектің тұ рғ ан жерінде тудыратын 3. Молекулалардың ө зара ә рекеттесуін Газдар теориясының кө птеген мә селелерінде жуық талуын пайдаланады, мұ ндағ ы Ван-дер –Ваальстың кү й тең деуі теориясындағ ы жуық талу бойынша 2-cурет Молекулалардың алып тұ рғ ан кө леміне басқ а молекулалардың еніп кетуіне қ арама-қ арсы ә сер ететін тебілу кү ші пайда болады. Сонда нақ ты газдың еркін қ озғ ала алатын кө лемі
3-cурет Газ молекулаларының арасында пайда болатын тартылыс кү ші газғ а қ осымша қ ысым кү шін туғ ызады. Ол қ ысымды ішкі қ ысым Сонда 1 моль нақ ты газ молекуласы ү шін жазылғ ан Бойль-Мариот (PV=RT) тең деуін нақ ты газ ү шін Ван-дер-Ваальс
ол кез-келген нақ ты газ мө лшері ү шін
мұ ндағ ы: m -газдың массасы, m - мольдік массасы, V -газдың алып тұ рғ ан кө лемі. Ван-дер-Ваальс тең деуі бағ ынатын газдарды Ван-дер-Ваальс газдары деп атайды. Ван-дер-Ваальс газының изотермасын P-V диаграммасында қ арастыру ү шін 1 моль нақ ты газ ү шін жазылғ ан (5)-тең деуін пайдаланады. Ван-дер-Ваальс тең деуі V кө лемге қ атысты ү шінші дә режелі тең деу
Бұ л тең деуге Р қ ысым параметрі ретінде енеді. Тең деудің коэффициенттері нақ ты, заттық (вещественный) болғ андық тан тең деудің бір немесе ү ш тү бірі болады. (заттық немесе бір заттық, екі жорамал тү бірі. Физикалық мағ ынағ а тек заттық тү бірі ғ ана ие.) Ә рбір тү бірі P-V диаграммасында (p=const) изобараның изотерманы қ иып ө тетін нү ктесі сә йкес келеді.
|