Саяси институттар 2 страница

Елімізде жү ргізіліп жатқ ан реформалар қ алай да болмасын белгілі кезең дер ө ткеннен кейін жастардың бойында ө зінің жақ сы жә не жаман қ ырынан ө зіндік ізін қ алдыратындығ ы айқ ын. Міне, бұ л жастар ісіне, оны тә рбиелеуге немқ ұ райлы қ арауғ а болмайтындығ ын білдіреді.

Жастардың бойында ө те жоғ ары дең гейдегі қ ү қ ық тық мә дениетті орнық тыру - болашақ та мемлекетіміздің ө ркендеуінің бірден-бір негізгі жолының бірі. Қ азіргі жеткен жетістіктерді одан ә рі қ арай дамыту міндеті де солардың мойнында.

41.Қ оғ ам туралы ұ ғ ым. Мә ні мен анық тамалары

«Қ оғ ам» деген ұ ғ ым ә леуметтану ғ ылымының басты категориясы болып табылады.

Кү нделікті ө мірде бұ л ұ ғ ым кең тү рде жә не ә р тү рлі мағ ынада қ олданылады. Мә селен, 1) тандаулы адамдарың қ оғ амы, 2) театр ө нерін сү юшілер қ оғ амы; 3) Ресей немесе Қ азақ стан қ оғ амы; 4) адамзат қ оғ амы, т.б. мағ ынада қ олдану бар. Ә леуметтану ғ ылымы осы аталғ андардың ішіндегі ү шінші топтағ ы «қ оғ ам» ұ ғ ымын зерттейді.

Кө п уақ ытқ а деін «мемлекет» жә не «қ оғ ам» ұ ғ ымдарын мазмұ н жә не терминологиялық жағ ынан айырып кө рсету болмады. Бұ л ұ ғ ымдардың мазмұ нын айыруда алғ аш қ адам жасағ ан итальяндық ғ алым Н. Макиавели болды. Осы мемлекет ұ ғ ымын «қ оғ ам» ұ ғ ымынан айырып қ арау ү шін «stato» деген ернайы термин енгізді.

Бұ л аталғ ан ұ ғ ымдардың айырмашылығ ын немістің ұ лы философы гегель теориялық жағ «Мемлекет», «қ оғ ам», «ел» деген ұ ғ ымдарды синоним ретінде тү сіну ә лі де кездеседі. Ә рине, бұ л атаулардың жақ ындық болғ анымен, оларда айырмашылық бар. Егер біз оларғ а жеке тоқ талсақ, қ оғ ам – бір-бірімен ө зара байланыста, қ арым-қ атынас болатын адамдардың ү лкен қ оғ амдасуы; мемлекет – со қ оғ амдағ ы басқ аратын билік органы; ел - ә лгі аталғ ан қ оғ ам қ алыптасып, мекендейтін белгілі бір территория.

Ғ ылыми ә дебиеттерде «қ оғ амның» мә нін тү сіндіруге бағ ытталғ ан анық тамалардың саны 150-ден астам. Ә рине, олардың бә рі бірдей «қ оғ ам» деген ұ ғ ымның мә ні мен мазмұ нын толық аша алмағ анмен, бұ л анық тамаларда ортақ сипатты белгілер бар.

ынан негіздеп, дә лелдеді.

42.Теориялық жә не эмпирикалық зерттеулер.

Ә леуметтік білім –теория мен практиканың бірлігінде қ алыптасады. Теориялық зерттеулер ә леуметтік болмысты, ө мір жалпы жә не арнаулы бағ ыттардың дең гейінде тү сіндіріп, оның дамуын жә не қ андай қ ызмет атқ аратынын анық тайды. Оның одан ә ру даму заң дарының бағ ытын, кө рінісін белгілеп отырады. Ал, эмпирикалық (яғ ни, практикалық, тә жірибелік) ә леуметтік зерттеулер- нақ тылы қ ұ былыстар пен процестер туралы жаң а мағ лұ мат, хабарлар статистикалық талдау, нақ ты ә леуметтік ә дістерді (яғ ни, сауалнама, сұ рыптау, бақ ылау, қ ұ жаттарды талдау, сараптау, ү лгілеу, тестілеу, т.б.) қ олдану арқ ылы іске асырылады. Ал, теориялық зерттеулер абстрактілі философиялық ә дістерді (яғ ни, талдау мен синтез, логикалық пен тарихи, индукция жә не дедукция, абстратыліден нақ тылқ қ а шығ у, т.б.) арқ ылы іске асырылады.

Теориялық білім- жан-жақ ты, ә мбебапты, ал, эмпирикалық – ақ иқ атты, шындық ты белгілеуші білім. Теориялық білім эмпирикалық білімнің негізінде сү йенеді, ал, эмпирикалық ғ ылым теориялық білімнен біршама басым болғ анымен, ғ ылымның жоғ ары даму дең гейін кө рсете алмайды. Ғ ылымның дамуы ә р уақ ытта теориялық білім дең гейінің эмпирикалық білім дең гейінен басым болуын қ ажет етеді.

Теориялық жә не қ олданбалы ә леуметтану нақ тылы ә леуметтік зерттеулерге сү йене отырып, бір-біріне қ арсы тұ рмайды, олар ә р уақ ытта бірлікте болып, бір-бірінің одан ә рі дамуының ә сер етеді.

Теориялық ә леуметтану – ол алуан тү рлі теория мен тұ жырымдардың жиынтығ ы. Бұ лар қ оғ амның ә леуметтік дамуын тұ жырымдап, оларғ а терең, жан-жақ ты тү сінік береді.

43. Қ оғ амның жіктелуі

Адамзат қ оғ амының пайда болуы дамуы ұ зақ та кү рделі процесс. Ғ алымдардың пікірінше, алғ ашқ ы қ оғ амдар бұ дан 50-40 мың жылдар бұ рын пайда болғ ан. Алғ ашқ ы қ оғ амдар адамдардың қ андық -туыстық белгілері бойынша бірігулерінің нә тижесінде пайда болғ ан еді. Бұ л – қ ұ рылым жағ ынан бір тектес, яғ ни адамдар арасында ә лі жікке, тапқ а бө ліну бола қ оймағ ан қ оғ ам. Қ оғ ам мү шелері негізінен табиғ аттың дайын ө німдерімен кү н кө ретін. Олар аң аулаумен, ө сімдіктердің жемістерін терумен айналысатын.

Қ оғ амның бұ л аталғ ан даму сатысын «алғ ашқ ы қ ауымдық қ арапйым қ оғ ам» деп атайды.

Біз бұ л турасында маркстік, формациялық тұ рғ ыдан жіктеудің мә ніне кө шейік. Маркстік теория бойынша қ оғ амның даму сатыларын анық тауда негізгі ө лшемге ө ндіріс қ ұ рал-жабдық тарына меншіктің тү рі мен қ оғ амның таптық қ ұ рылымы алынады. Осы тұ рғ ыдан талдай келе марксизм қ оғ ам дауын 5 тарихи сатығ а жіктейді. Олардың басқ аша 5 қ оғ амдық – экономикалық формациялар деп атайды. Олар мыналар:

а) алғ ашқ ы қ ауымдық қ оғ ам;

ә) қ ұ л иеленушілік қ оғ амдық -экономикалық формация;

б) феодалдық қ оғ амдық -экономикалық формация;

в) капиталистік қ оғ амдық -экономикалық формация;

г) коммунистік қ оғ амдық -экономикалық формация.

Ғ ылыми ә дебиет беттерінде қ оғ амды жіктеудің басқ а да ө лшемдері кездеседі. Мә селен, жазба ө нерінің пайда болуымен байланысты: а) жазбағ а дейінгі жә не б) жазбасы бар қ оғ ам деп жіктеу кездеседі.

Келе-келе адамдардың шеберліктері артып, ең бек қ ұ ралдары жетіле тү сті. Адамдар енді тек дайын ө німмен кү нелтпей, ө здері ө нім ө ндіре бастады. Мал шаруашылығ ы мен егіншілікке кө шу – қ оғ амдық ең бек бө лісінің пайда болуына ық пал етті. Адамдар енді кө шпенділіктен отырық шылық қ а кө ше бастады. Осылардың нә тижесіндеқ оғ амда басы артық ө нім пайда болып, қ оғ ам мү шелерінің арасында мү лік тең сіздігінің орнауына ә келді. Ал, мұ ның ө зі қ оғ амда бір-біріне қ арама-қ арсы таптардың шығ уына басты себеп болды. Осылайша қ оғ амның даму барысы мен қ ұ рылымындағ ы ө згерістерге байланысты қ оғ амдағ ы басқ арудың қ ажеттілігі, яғ ни мемлекетке деген қ ажеттілік келіп шық ты.

Қ оғ ам дамуының бұ л сатысын «таптық, кү рделі қ оғ ам» деп жіктеуге болады

44. Ә леуметтік бақ ылау.

Жеке адам мен қ оғ ам арасындағ ы ә леуметтік қ атынастар ә леуметтік бақ ылау жағ дайында қ алыптасып, іске асырылады.

Ә леуметтік бақ ылау дегеніміз, оның ішінде қ ұ қ ық тық тү рде де реттеу арқ ылы ә леуметтік жү йені қ ұ райтын элементтердің ө зара ә рекетін реттеу жолымен қ амтамасыз етеді жә не сол жү йенің ө здігінен басқ арылу тә сілі болып табылады.

Сол сияқ ты ә леуметтік бақ ылау дегеніміз – ол жеке дара адам мен (индивидтің) қ оғ амның, азамат пен мемлекеттің ө зара қ атынастарын реттейтін қ ұ рал. Ә леуметтік бақ ылау шең беріндегі ә леуметтік қ атынас дегеніміз, ол – субъект (адам, адмдардың алуан топтары мен бірлестіктері) мен объектінің (сырт дү ниенің), жай ғ ана қ атынасы емес, бұ лар ә р тү рлі сипаттағ ы элементтердің ө зара қ арым-қ атынастары.

Сө йтіп ә леуметік бақ ылау дегеніміз, ол индивидтердің ә леуметтік тә ртібін тек қ ана саяси мекемелердің ғ ана тұ рғ ысынан емес, сонымен қ атар басқ а да ә леуметтік мекемелердің (яғ ни, білім берудің, мә дениеттің, мораль) тарапынан да реттеу болып табылады.

Ә леуметтік бақ ылау – топтың, ұ жымның, қ оғ амның тұ рақ тыдығ ын, бірлігін сақ тайды

45. Мә дениет- ә леуметтік танымның объектісі ретінде.

Таным объектілері адамның практикалық қ ызметімен тығ ыз байланысты жә не ә рқ ашан соғ ан тә уелді болады. Таным процесінің негізінде адамның объективті дү ниеге тигізетін белсенді ә сері жатады. Себебі таным адамның объективті қ ұ былыстарымен байланысына, оларғ а тигізетін ә серіне жә не оларды ө згертугіне байланысты дамып отырады. Осы тұ рғ ыдан алғ анда, таным дү ниенің белсенді ә рі нысаналы бейнеленуі деп қ арастыруғ а болады. Қ оғ амдық практика таным процесінің қ озғ аушы кү ші болып табылады. Ол ө мір сү ру, іс - ә рекет жасау барысында адамдардың алдына ұ немі шешуін талап ететін проблемалармен міндеттер қ ойып отырады. Қ орыта айтқ анда, таным процесіндегі субъект – объект, объект – субъект қ атынастары, адамның ой санасы мен сыртқ ы пактикалық қ ызмет арқ ылы байланысқ ан. Таным болмыстың жай ғ ана бейнесі емес, ол адамның практикалық қ ызметі барысында іске асады. Таным ө те кү рделі, қ айшылық қ а толы, ұ зақ қ а созылғ ан процесс болғ андық тан, оны іске асыру барысында тұ рлі ә дістер мен тә сілдер қ олданыланына ө зінен - ө зі тү сінікті. Кең мағ ынада ә діс дегеніміз белгілі бір мә селені шешу ү шіни таң дап алынғ ан жол, қ олданылатын айла мен ә ететтер жиынтығ ы. Ғ ылыми таным ә дістерін қ олданудың басты мақ саты шынайы, ақ иқ ат білімге қ ол жеткізу.
Ғ ылыми танымның ә дістері ө те кө п, ә рі сан салалы, себебі танып білудің объектісі болып табылатын материалдық жә не рухани дү ниенің ө зі кө п тү рлі, сан салалы. Дегенмен, ғ ылыми танымның барлық ә дістердің шартты тү рде ү ш топқ а бө луге болады: 1) жалпылама диалектикалық ә діс. Ол болмыстың барлық жақ тарын зерттеуге жә не таным процесінің барлық кезең дерінде қ олданылады; 2)жалпы ғ ылыми ә дістер. Олар ғ ылымның барлық саласвнда пайдаланылғ анымен, таным процесінің барлық кезең інде қ олданыла бермейді; 3) жекеше ә дістер. Олар нақ ты қ ұ былыстарды бір ғ ылымның шең берінде зерттеуге қ олданылады.

46. Ә леуметтік конфликт: тү сінігі, тү рлері жә не субъектілірі.

Шиелініс жекелеген адамдардың, ә леуметтік топтардың бір-бірімен қ арым-қ атынас жасау, ө зара ә рекеттесу процесінде туындайды.

Қ азіргі кезде, ә сіресе, біздің қ оғ амымызда ә леуметтік шиеліністер жиі орын алып отыр. Еліміздің нарық қ атынастарына кө шу барысында қ оғ ам ө мірінің бар саласында қ айшылық тар бұ рын-сң ды болып кө рмеген шиеліністі жағ дайғ а ұ ласуы жиі ұ шырасып отырды.

Шиеліністер барлық қ оғ амдық ғ ылымдарғ а қ арастырылады. Бұ л қ ұ былыстың жалпы ғ ылыми тұ жырымдамалары ең алғ аш рет ә леуметтану ғ ылымында қ алыптасты.

“Ә леуметтік шиелініс” (социология конфликта) деген терминді алғ аш рет ғ ылыми айналымғ а енгізген неміс ғ алымы Г.Зиммель болды. Г.Зиммель шиеліністі қ оғ ам ө мірінің қ алыпты жә не маң ызды формасы ретінде қ арастырғ ан.

Шиелініс жекелеген адамдардың, ә леуметтік топтардың бір-бірімен қ арым-қ атынас жасау, ө зара ә рекеттесу процесінде туындайды.

Қ азіргі кезде, ә сіресе, біздің қ оғ амымызда ә леуметтік шиеліністер жиі орын алып отыр. Еліміздің нарық қ атынастарына кө шу барысында қ оғ ам ө мірінің бар саласында қ айшылық тар бұ рын-сң ды болып кө рмеген шиеліністі жағ дайғ а ұ ласуы жиі ұ шырасып отырды.

Шиеліністер барлық қ оғ амдық ғ ылымдарғ а қ арастырылады. Бұ л қ ұ былыстың жалпы ғ ылыми тұ жырымдамалары ең алғ аш рет ә леуметтану ғ ылымында қ алыптасты.

“Ә леуметтік шиелініс” (социология конфликта) деген терминді алғ аш рет ғ ылыми айналымғ а енгізген неміс ғ алымы Г.Зиммель болды. Г.Зиммель шиеліністі қ оғ ам ө мірінің қ алыпты жә не маң ызды формасы ретінде қ арастырғ ан.

48. Ә леуметтік конфликт: кезең дері мен шешу жолдары

Адамзат қ оғ амының тарихына кө з жү гіртсек, кө не заманнан бастап бү гінгі кү нге дейін қ оғ ам дамуының барлық сатыларында ә леуметтік шиеліністердің орын ағ андығ ын байқ ауғ а болады. Біздің тілімізде “шиелініс” деп аталып жү рген бұ л қ ұ былыс латын тіліндегі confliktus-қ ақ тығ ыс деген ұ ғ ымды білдіреді.

Шиеліністі, даулы жағ дайды кө пшілік қ олдамайды,, тіпті одан іргелерін аулақ салуды кө здейді. Алайда, кү нделікті ө мірде адамдар кейде ө здерінің еркінен тыс осындай жағ дайларғ а душар болып жатады.

Шиелініс жекелеген адамдардың, ә леуметтік топтардың бір-бірімен қ арым-қ атынас жасау, ө зара ә рекеттесу процесінде туындайды.

“Ә леуметтік шиелініс” (социология конфликта) деген терминді алғ аш рет ғ ылыми айналымғ а енгізген неміс ғ алымы Г.Зиммель болды. Г.Зиммель шиеліністі қ оғ ам ө мірінің қ алыпты жә не маң ызды формасы ретінде қ арастырғ ан.

Шиеліністер барлық қ оғ амдық ғ ылымдарғ а қ арастырылады. Бұ л қ ұ былыстың жалпы ғ ылыми тұ жырымдамалары ең алғ аш рет ә леуметтану ғ ылымында қ алыптасты.

49.Социологиялық зерттеудің бағ дарламасы.

Социологиялық зерттеу - методологиялық, методикалық жә не ұ йымдастырмалы – техникалық процедуралардың логикалық жалғ астырмалы жү йесі, бір-бірімен ортақ мақ сатпен байланысты: зерттеу қ ұ былысы немесе ү рдісі жө нінде мә лімет алу жә не оны ә леуметтік басқ ару тә жірибесінде қ олдану.
Социологиялық зерттеу тө рт ө зара байланысқ ан кезең нен тұ рады:
-зерттеуге дайындық;
-бастапқ ы ақ паратты жинақ тау;
- жиналғ ан ақ паратты ө ң деу жә не ЭВМда ө ң деуге дайындау;
- ө ң делген ақ паратты талдау. Зерттеу нә тижелері бойынша, есеп дайындау, қ орытындыларды жә не кепілдемені тұ жырымдау.

Барлау зерттеу – социологиялық зертеулердің ең қ арапайым тү рі. Ол шағ ын зерттеу жиынтығ ын қ амтиды жә не қ арапайым бағ дарлама мен кө лемі қ ысылғ ан инструментарийге негізделеді.

Суреттеу зерттеу. Мақ саты мен міндеті бойынша, ол зерттеу қ ұ былысы жә не оның қ ұ рылымдық кезең дері жө нінде біршама тұ тас тү сінік беретін эмпирикалық мағ лұ маттарды алуды кө здейді.

Аналитикалық зерттеу – зерттелетін қ ұ былыстың қ ұ рылымдық элементтерін бейнелеуді ғ ана мақ сат қ оймайды, сондай–ақ тә жірибелік қ ұ ндылығ ы жоғ ары болып келетін негізінің себептерін айқ ындауғ а бағ ытталғ ан, социологиялық зерттеудің терең детілген тү рі болып табылады.

50.Девианттық мінез-қ ұ лық тың себептері, негізгі кө зі.

Социологиялық зерттеулер барысында заң ды тың дайтын азаматтардың қ ұ қ ық тық мінез қ ұ лығ ының себептері мен мақ саттарын, сондай-ақ заң герлер «қ ұ қ ық бұ зушы» деп танитын тұ лғ алардың қ ұ қ ық тық сана сезімінің дең гейі зерттеледі, социологтар «қ ұ қ ық бұ зушыны» девиантты(ауытқ ығ ан) не делинквентті(қ ылмыстық) мінез-қ ұ лығ ы бар тұ лғ а деп таниды.
Девиантты мінез қ ұ лық тың мә нің тү сінудің басты шарты ретінде «норма» ұ ғ ымы енгізіледі. Ә леуметтік норма-нақ ты қ оғ амда тарихи қ алыптасқ ан жеке адамның, ә леуметтік топтың не ұ йымдардың рұ қ сат етілен мінез-қ ұ лық шаралары. Ә леуметтік нормалардың негізі қ ұ қ ық тық заң дарда, мораль мен этикетте жатыр.

Девиантты мінез-қ ұ лық тың себебі, негізгі кө зі неде? Бұ л сұ рақ қ а ә р қ аладағ ы ғ алымдар, соның ішінде социологтар мен заң герлер басын қ атырды.
Кең естік тұ жырымдамада таптық тамырдың мә нін ашуғ а басты назар аударылды: таптық қ оғ амда қ ылмыс қ оғ амдық қ атынастардың ө з қ ұ рылысынан туындап жатты. Таптық себептерге ерекше мә н беру социализмде қ ылмыс жасауғ а арнайы себептер жоқ деген тұ жырым жасауғ а итермеледі.
Идеологияның жалаң қ ағ идаларын жең е отырып, біздің ғ алымдар аймақ тық, жастық, кә сіптік, ә леуметтік-таптық т.б сияқ ты ә р тү рлі заң дылық тарды ашып берді. Бү гінде мә селені зерттеушілердің кө пшілігі ә леуметтік бастама кез-келген саналы мінез-қ ұ лық қ а басым болатынына, оның жеке тұ лғ а қ ұ рылымындағ ы биологиялық элементтермен терең ө ріліп жатқ анына келіседі.

51.Анкета - ә леуметтік мә лімет жинау ә дісі ретінде.

Пікір сұ рау ә дістерінің барлық жиынтығ ын ә леуметтік ә дістер деп атауғ а болады, ө йткені оларды ең бірінші ә леумет танушылар пайдаланды.Пікір сұ рау ә дістерінің мынадай тү рлері бар:
1.Сауалнамалар(анкеталар) тарату жолымен пікір сұ рау.Пікір сұ рау пошта, телефон жә не жеке ә ң гімелесу арқ ылы жү ргізіледі.Жеке ә ң гімелесу(сұ хбат)-пікір сұ рау жү ргізуддің ең ә мбебап ә дісі.Қ ажет болса, зерттеуші сауалнамадағ ы сұ рақ тардан да басқ а сауалдар қ ойып, зерттеу нә тижелерін толық тыруы мү мкін.Бұ л тә сіл-мұ қ иат дайындық ты, ә ң гіме ө ткізуді жоспарлауды жә не білікті мамандардың қ атысуын талап ететін қ ымбат ә діс.Пікір сұ рау жү ргізудің мынадай ә дістерін атап ө туге болады:
- Жеке сұ хбат-бір адаммен ә ң гімелесу.Жеке сұ хбат жұ мыс орнында, ү йде жә не далада жү ргізілуі мү мкін.Ол сұ рақ тарына, сұ рақ санына жә не уақ ытына байланысты бірнеше минуттан бір сағ атқ а дейін созылуы мү мкін.Кейбір жағ дайларда кеткен уақ ыт ү шін сұ хбат беру тиіс шағ ын сыйлық, не ақ шалай ө темақ ы беріледі.Жеке сұ хбат-мә лімет жинаудың ең қ ымбат ә дісі.Топтық сұ хбат-5-10 адаммен бірнеше сағ ат ішінде сұ хбат жү ргізіледі.Ә ң гімені жү ргізуші жоғ ары білікті, объективті болуы, тақ ырыпты білуі жә не топтар мен тұ тынушылардың мінез-қ ұ лқ ын, ерекшеліктерін ұ ғ ынуы қ ажет.
-Ірі дү кендерге келушілерден сұ хбат(интервью) алу.Алғ ашқ ымен салыстырғ анда арзан.
- Кең селерде ө ткізілетін сұ хбат.Ә детте мұ ндай сұ хбат ө дірістік- техникалық мақ сатқ а арналғ ан ө ні жө ніндегі ақ паратты жинау кезінде пайдаланады.Мұ ндай ә дістің білікті мамандар жү ргізуіне байланысты бағ асы жоғ ары болады.

52.Д.Беллдің қ оғ ам дамуының «ү ш сатысы туралы» теориясы.

Даниел Белл (1919) - американдық социолог. Беллдың жете зерттеген постиндустриалды қ оғ ам туралы тұ жырымдамасы бойынша: ғ ылыми техникалық революция ә леуметтік революцияны керексіз етеді.^[1] Ө зі қ алыптастырғ ан " постиндустриалдық Қ оғ ам" концепциясының арқ асында Белл Батыстағ ы ә леуметтік болжамның жетекші ө кіліне айналды жә не АҚ Штын интеллектуалдық ө мірі мен қ оғ амдық пікірінде ү лкен беделге ие болды. Капиталистік қ оғ амдағ ы дағ дарыстық қ ұ былыстарды ол капиталистік экономиканың " рационалдық " принциптері мен гуманистік бағ ыттағ ы мә дениеттің арасындағ ы ажыратушылық пен тү сіндіреді. Белл батыстық мә дениетгің дағ дарысы туралы " діни орталық тық " ұ станымды дамытады жә не дағ дарыстан шығ у жолы ретінде діни жаң ғ ыруды ұ сынады.Беллдың негізгі ең бектері:

" Идеологияның ақ ыры" (1960);

" Келе жатқ ан постиндустриалдық қ оғ ам" (1973);

" Капитализмнің мә дени қ айшылық тары" (1976).

54. «Қ азақ стан-2030» стратегиясы ішкі саяси тұ рақ тылық туралы.

Ауданының ішкі саяси жә не ә леуметтік салалар аясында мемлекеттік басқ ару органдарының жұ мысының стратегиялық маң ызды бағ ыты ішкі саяси тұ рақ тылық жә не аудандағ ы қ оғ амдық келісім, елдегі жә не аудандағ ы ә леуметтік – экономикалық жә не саяси реформаның идеологиялық қ амтылуы болып табылады. Идеологиялық жұ мыс Елбасының Қ азақ стан халқ ына Жолдауындағ ы маң ызыды басымдық бағ ыттары жергілікті атқ ару органдарының іс қ имыл жоспарына сә йкес жү ргізіледі.

2. Аудандағ ы ұ лттар бірлігі мен ішкі саясат тұ рақ тылық тың сақ талуы мен ә рі қ арай нығ аюы қ оғ амның бірлік кү шімен байланысты.

56. Ә леуметтік статус: тү сінігі, қ ұ рылымы

Ә леуметтiк статус (мә ртебе) - қ оғ амдағ ы жеке тү лғ алар мен ә леуметтік топтардың қ андай да бір қ ү қ ық тар мен міндеттер жиынтығ ымен байланысты жалпы жағ дайы. Ә леуметтiк статус- жеке тү лғ аның немесе ә леуметтік топтың Р.Мертон " статустық жиынтық " деп атағ ан қ оғ амдағ ы дә режесінің, кә сібінің, білігінің, лауазымының, материалдық жағ дайының, саяси ық палының, партиялық жә не кә сіподақ тық мү шелігінің, іскерлік байланыстарының, ү лтының, діншілдігінің, жасының, отбасылық жағ дайының, туыстық байланыстарының интегралды кө рсеткіші. Ә леуметтiк статус таң ылғ ан, яғ ни, субъектінің ә з қ алауынсыз, ә детте, туа бітті (нә сіл, жыныс, жас, ү лты) жә не жеке тү лғ аның ө з кү шімен қ ол жеткізген табыстары болып екіге бө лінеді. Сондай-ақ жеке тү лғ а аралас, яғ ни, жоғ арыда аталғ ан екі тү рінен қ ү ралғ ан Ә леуметтiк статусқ а ие болуы мү мкін. Ә детте жеке тү лғ аның бір мезгілде бірнеше ә леуметтік статусы болады, бірақ соның ішінде біреуі (мысалы, қ ызметі) негізгі болып табылады.

58. Ә леуметтік топтардың тү рлері.

Ә леуметтік топ — жеке тұ лғ алардың ортақ, ынтымақ ты, ү йлескен іс-ә рекетті жү зеге асырудағ ы қ ажеттіліктерін қ амтамасыз ететін адамдар бірлестігінің, ө зара ә рекетінің негізгі тү рі, бірігу дә режесі ә рқ илы бірлестіктердің қ ұ рамын белгілейін ө те кең ұ ғ ым. Жалпы, ә леуметтік топ ұ ғ ымы мү дделердің, қ ұ ндылық тар мен жү ріс-тұ рыс нормаларының ортақ тығ ы мен айырмашылық тарына орай халық тың жіктелуін бейнелейді. Қ азіргі ә леуметтік ғ ылымдарда ә леуметтік топтар ретінде таптар, сословиелер, таптар жә не сословиелер ішіндегі бө лімшелер, этникалық, кә сіптік, жыныстық, жас ерекшелігіне қ арай, мекендік, тұ тынушылық, діни, білімі бойынша жә не басқ а да топтар қ арастырылады. Ә леуметтік топтар теориясында топтар ү лкен, орта жә не кіші болып бө лінеді: