Саяси институттар 4 страница

Более точно, маргинализацию можно описать, как процесс разрушения гражданского общества, проявляющийся в распаде социальных групп, разрыве традиционных связей между людьми, потере индивидами объективной принадлежности к той или иной социальной общности, извращении эстетических, этических, правовых, физиологических и иных общечеловеческих норм и ценностей, превращении людей в духовных и социальных Люмпенов, полностью зависимых от непредсказуемых и бесконтрольных действий властей, демагогов и авантюристов.[1]

76. О. Конттың отбасы жайындағ ы кө зқ арасы

Социологияның негізін салушы О.Конт қ оғ амды зерттеу ү шін, алдымен, отбасына кө ң іл бө лу керек деп есептеді.Ол қ оғ амды индивид бағ ыну мен басқ аруғ а ү йренетін кішкене қ оғ ам деп есептеді. Отбасы, О.Конттың пікірінше, оның ү лгісі бойынша қ оғ ам қ ұ рылатын негізгі элемент, ә леуметтік ө мір мектебі деп есептеді.

Отбасы социологиясы — отбасын ә леуметтік институт ретінде зерттейтін социологиядағ ы негізгі бағ ыттардың бірі. Негізгі мә селелері отбасылардың ө з қ ызметін орындау сипатын, ә р тү рлі типтегі отбасылардың ө мірін, ажырасу себептері мен салдарын жә не т.б зерттеу болып табылады.

Отбасы сияқ ты ә леуметтік институттардың табысты қ ызмет ө туін тарихтың қ озғ аушы кү шіне жатқ ызуғ а болады. Отбасының дү ниеге келу сә ті бізге белгісіз, бірақ оның пайда болуы отбасылық ү й шаруасы, отбасының бірлескен ә леуметтік жә не ө ндірістік ә рекеттері негізінде отбасын нығ айтудағ ы ә р тү рлі қ ызметке байланысты.

Социологтардың отбасын бірнеше ондағ ан жылдар бойы зерттегеніне қ арамастан, қ оғ амның осы бө лігін анық тауда келісім де, оны зерттеуде бір ізді ә діс те жоқ. Социологияның пайда болуымен есімі тығ ыз байланысты Огюст Конт қ оғ амды отбасы арқ ылы тану керек, ө йткені отбасы — адамзат тегін жалғ астырушы, ондай қ оғ ам антропологиялық дең гейде дами алмайды, - дейді. Адамзаттың сақ талуы - ә леуметтік ұ йымдасу ә рекетінің қ орытындысы, ә леуметтік жү йенің табысты нә тижесі. Конт отбасын зерттеу адамның ө ң дірістік ә рекетін тү сіну мү мкін емес дейді. Оның отбасы тұ жырымдамасында ажырасуды айыптайды.

77. Неке дегеніміз не?

неке дегеніміз — отбасын қ алыптастыру мен оғ ан қ оғ амдық бақ ылау жасаудың дә стү рлі тә сілі, жыныстардың еркек пен ә йелдің, арасындағ ы бір-біріне жә не ө з балаларына, ата-анасына қ атысты қ ұ қ ық тары мен міндеттерін белгілейтін қ атынас формасы.

Некенің тө мендегідей формалары бар: моногамия (бір еркек пен бір ә йелдің арасындағ ы неке, бұ л бү гінгі кү нде ТМД, АҚ Ш Еуропа елдеріндегі бірден-бір форма) жә не полигамия (бір индивид пен бірнеше индивидтің арасындағ ы неке).

Қ Р Парламентінде неке мен отбасы туралы жаң а Заң ды талқ ылау кезінде кө п ә йел алу (полигиния) пікірталас болды, бірақ БАҚ -тың хабарлағ анындай, ә йелдер де кө п еркекке шығ у (полиандрия) туралы мә селе кө тергеннен кейін, кө п ә йел алу мә селесі кү н тә ртібінен алынып тасталды.

Некелік серік таң даудың екі тү рі бар: эндогомия (серіктер бір топтың ішінде) жә не экзогомия (неке мен белгілі бір топтан тыс, мысалы, рулар арасында болады).

Нормативті актілерде некеге анық тама берілмейді жә не оның қ ұ қ ық тық

табиғ аты жө ніндегі мә селе осы кү нге дейін заң дылық тарда да, қ ұ қ ық тық доктринада да шешілген жоқ. Неке туралы ү ш тү рлі кө зқ арас айтылып жү р: неке-келісімшарт, неке - мә ртебе, неке - сыбайластық.

Соң ғ ы уақ ыттарғ а дейін алыс шетелдерде неғ ұ рлым кең тарағ ан тұ жырымдама келісімшарт негізінде болды, ол некеге отыру тә ртібін, оның ә рекет шарттарын, некені бұ зу кезінде жұ байында болатын шығ ындарды заң да отыратын шарттарғ а, яғ ни келісімшартты заң дылық тармен қ арастыруғ а негізделеді. Неке келісімшартында жұ байлар мү лкінің келісімшарт режімін белгілеу мү мкіндігі жазылады.

Келісімшарт тұ жырымдамасына қ арсылар неке келісімшарт болуы мү мкін емес, ө йткені жұ байларда заң да қ арастырылғ ан қ ұ қ ық тар мен міндеттер болуы мү мкін жә не тараптар оны ө з еркімен ө згерте алмайды дейді. Жұ байлардың мү лік режімін белгілейтін неке келісімшартына отыру жағ дайы келісімшарт тұ жырымдамасының пайдасы ү шін жеткілікті дә лел бола алмайды, ө йткені некенің мақ саты -отбасын қ ұ ру, бала туу жә не тә рбиелеу. Сондық тан неке субьектінің заң да қ арастырылғ ан ә рекеттері орындауы нә тижесінде мә ртебеге ие болады. Бұ л мә ртебе ие болу субьектіні ү йленген адамдар санатына жатқ ызады.

78. Отбасы ә леуметтік институт ретінде. Отбасының пайда болуы, тү рлері. Отбасының қ ызметі

Отбасы ә леуметтік институт ретінде қ оғ амның қ алыптасуымен бірге пайда болды. Отбасының дербестігі болғ анмен, отбасылық қ атынастар қ оғ аммен, оның даму-ымен тікелей байланысты.

Отбасы — шағ ын ә леуметтік топ. Оның мушелері не-кемен, қ аны бір туыстығ ымен, тү рмыстың ортақ тығ ымен жә не ө зара адамгершілік, жауапкершілік байланыспен ө мір сү реді.

Отбасы — қ оғ амның бастапқ ы ү ясы. Ол ә леуметтік, қ оғ амдық дамуда маң ызды рө л атқ аратын қ ү рылымның негізі. Отбасы мү шелерінің арасындағ ы қ арым-қ атынастар ерекше тиісті міндеттерге негізделеді. Бү лар-ды тә ртіп бойынша орындағ андар — қ оғ амның жалғ асуына, нығ аюына қ ызмет еткендер, ал орында-мағ андар болса, одар — қ оғ амның тә ртібін бү зғ ан, ә леуметтік тә рбиеден ү лгі ала алмағ ан бақ ытсыз жандар.

Адам баласы қ асиетті борыштарын ү лкендерге

қ ү рмет, кішілерге мейірімдоик, сондай-ақ адамгершілік жә не отансү Мниік сезімдерін отбасында ү йренеді. Огбасы — сү йіспеншшктің, инабатгылық тың бастау бү лағ ы,

Еркек пен ә йел — отбасының екі іргетасы. Адам ба-ласы мұ қ таж болғ ан рақ атты, шын сү йіспвншілікті, мейірбандық сезімдерін ананың қ ү шағ ында, ә кенің қ ара шаң ырағ ында табады. Олай болса отбасының мә ні ө те зор* Оның екі іргетасы болғ ан ерлі-зайыптылар қ ұ қ ық тары мен міндеттерін тү сіне біліп? дү рыс ә рекет етсе? отбасында бақ ыт пен шаттық орнайды» Отбасы тү рмыстық қ атынасты қ алыптастырудьщ алғ ашқ ы ү ясы, Ол тарихи ә згеріп отыратын қ ү былыс. Некелік қ атынастардың алғ ашқ ы формасы — полигамия, ал ө ндіріс қ ү ралдарына жеке меншіктің орнығ уына байла-нысты, моногамиялық — бір некелік отбасы пайда болды,

Отбасы некеге қ арағ анда кү рдеді жү йе, Себебі ол жубайларды ғ ана емес? олардың балаларын, басқ а да ту» ыстарын жақ ындатып, біріктіреді.

79. Отбасының тә рбиелік қ ызметі

Отбасы тә рбиесі

Тә ртіптің ең тамаша мектебі – отбасы