Оқушыларды химия өндірістері және халық шаруашылығын химияландыру мәселесімен таныстыру

Жоспар:

1. Химиялық ө ндіріс туралы оқ у материалының маң ызы жә не міндеттері.

2.Ө ндіістік материалдардың мазмұ нын іріктеу.

3. Химиялық ө ндірісті оқ ып, ү йренудің ә дістемелік мә селелері.

4. Оқ ушыларды халық шаруашылығ ын химияландыру мә селелерімен

таныстыру.

5. Химияның ауыл шаруашылығ ында қ олданылуымен таныстыру.

6. Химия жә не табиғ ат қ орғ аудың экологиялық мә селелерімен таныстыру.

Орта мектептегі химия курсының мазмұ нына теориялық, деректі жә не ө ндірістік материалдар кіретіні белгілі.Химия ө ндірістері туралы берілетін мағ лұ маттар оқ ушыларғ а политехникалық білім беру міндеттерін шешуге жә рдемдеседі.Бұ л міндеттерге жататындар қ азіргі заман ө ндірістердегі ең бек ұ йымдастырудың жалпы техникалық негіздерімен таныстыру; ө лшеужә не есептеу техникасымен байланысты білім, білік, дағ дымен қ аруландыру; оқ ушылардың ғ ылыми-техникалық ой-ө рісін дамытып, жобалар жә не конструкция жасай білуге баулу; оқ ушыларды ө ндірістік ең бекке ү йрету.

Химия пә ні оқ ушыларды ауыр индустрияның аса маң ызды саласы-химия ө неркә сібінің негіздерімен таныстырады.Химия ғ ылымымен ө ндірісінің ө зара шарттастығ ын, ғ ылымның ө ндіруші кү шке айналып отырғ анын кө рсетуге мү мкіндік жасайды.Химия ө німдерінің халық шаруашылығ ында жә не тұ рмыста кең інен қ олданылатыны, шикізаттарды химиялық ө ндірудің кең ө ріс алғ аны, экологиялық мә селелерді шешу жө ніндегі химияның маң ызы туралы қ алыптастырады.

Ө ндірістік материалдар химияның физикамен, экологиямен, биологиямен, сызу жә не математика, т.б.пә ндерімен байланысын жү зеге асыруғ а септігін тигізеді, олардың алғ ан білімін химиялық мә ліметтермен толық тырады.

Ө ндірістік материалдар алуан тү рлі мамандық тармен таныстыру арқ ылы оқ ущыларғ а кә сіптік бағ дар береді, ө мірден ө з орнын табуғ а жә рдемдеседі.

Ө ндірістік материалдардың білім берудегі міндеті-химия ө ндірісі туралы ұ ғ ымдар жү йесін қ алыптастырады.Бұ л жуйеге ө ндіріс ө німі, шикізаты, шикізаттың ө німге айналуының негізгіне жататынхимиялық реакциялар, технологиялық процестер, қ ондырғ ылар мен аппараттар жә не олармен жұ мыс істеу техникасы, ө ндірістің негізгі мамандық тары кіреді.

Ө ндірістік материалдардың мазмұ нын іріктеу. Соң ғ ы жылдарда оқ у-тә рбиелік маң ызы шамалы ө ндірістер біртіндеп қ ысқ аррып, жаң а бағ дарлама бойынша санаулы ғ ана ө неркә сіптіктер қ алдырылды.Оларды іріктегенде мына негіздер ескерілді:

1)ө німнің халық шаруашылығ ындағ ы маң ызы.Тұ з, азот жә не кү кірт қ ышқ ылдарын салыстырғ анда соң ғ ы қ ышқ ылдадың қ олданылатын салаларының кө п екенін оқ ушылар біледі.Сондық тан кү кірт қ ышқ ылын ө діру мә селелері толық қ арастырылады;

2)оқ ылатын ө ндіріс химия бағ дарламасына кіретін материалдармен тығ ыз байланысты жә не оқ ушыларғ а тү сінікті болуы тиіс, кү кірт қ ышқ ылының ө ндірісі осы талапқ а сай келеді;

3)химиялық техника мен технологияның соң ғ ы жетістіктерін кө рсететін болуы.Осы тұ рғ ыдан алғ анда кү кірт қ ышқ ылының мұ наралы ә дісінен гө ріконтакт тә сілімен алынуын оқ ығ ан тиімді.Колчедан кесектерін ө ртейтін механикалық пештерді алмастырғ ан «қ айнағ ан қ абатпен» жұ мыс істейтін жаң а қ ондырғ ылара қ арастырылады.

4)оқ ушылардың политехникалық ой-ө рісін дамытуғ а жә рдемін тигізетін болуы керек.Ол ү шін ө ндірістің технологиясы айқ ын, аппараттары типтік, ғ ылыми негіздерде оқ ушыларғ а тү сініктілерін таң дап алады.Мұ ндай негіздерге реакцияласушы реагенттің арзандауын артық мө ошерде алу, қ арсы ағ ыс, ү здіксіздік, циркуляция, т.б.жатады.

Химиялық ө дірісті оқ ып, уйренудің ә дістемелік мә селелері. Басқ а оқ у материалы тә різді химиялық ө ндіріс ең алдымен сабақ та ө тіледі.Химияғ а қ ызығ атын оқ ушылар ү шін «Ө неркә сіптегі химия» деген факультатив ұ йымдастырылады.Бұ л фаукльтативтің бағ дарламсы, оқ у қ ұ ралын жә не ә дістемелік талдаулары жасалғ ан.Ө ндірісті нақ тылы оқ ып, ү йренетін оқ у жұ мысын ұ йымдастырудың ең тиімді тү рі-топсеруен.Жергілікті ө ндірістерді зерттеу оқ у-ө нірістік сарамандық тары кезінде жү зеге асырылуы мү мкін.Ө ндіістік материалдармен терең ірек танысуда сыныптан тыс жұ мыстардың маң ызы зор.Химиялық ө ндірістерге арналғ анполитехникалық кештер ө ткізіледі.Химия ү йірмесінің мү шелеріжергілікті ө ндіріс орындарын тың ғ ылық ты зерттейді.

Аталғ ан оқ у жұ мысын ұ йымдастырудың тү рлерінде сө з, сө з-кө рнекі, сө з-кө рнекі-сарамандық ә дістер қ олданылады.Бастапқ ыда ө ндірістік материал суреттеме жә не трихи суреттеме тә сілдері арқ ылы баяндалады.Мұ нда мұ ғ алім кестелерді, макеттерді, фильмдердірджі, диафильмдерді, диапозитивтерді пайдаланып, білімді дайын кү йінде хабарлайды.

Ө ндірістік материалдарды ойдағ ыдай игеругедің пә рменді қ ұ ралы -ө ндірістік мазмұ ны бар есептер шығ арту.Бұ л есптер шикізат пен ө нім арасындағ ы сандық қ атынастарды терең аң ғ аруғ а, технологиялық процестер кезіндегі ысырапты, ө німнің шығ ымын, шикізаттардың қ оспасын ескере білуге ү йретеді.Мұ ның бә рі ө ндірістің ө німділігін есептеуге айлық жә не жылдық жұ мысын жоспарлау ү шін қ ажет екендігіне оқ ушылардың кө здерін жеткізеді.

Оқ у жумысын ұ йымдастырудың имді тү рлерін жә не ә дістерін жү зеге асыруга оқ ушыларда химиялық технологияның заң дылық тарцы жө нінде жалпы ұ ғ ым оқ ушылардың химиялық реакциялардың тү рлері жә не жү ру заң дылық тары туралы жалпы химиялық ұ ғ ымдарына негізделеді. Сондық тан адсорбция, гомогенді жә не гетерогенді реакциялар, реакциялардың жылдамдығ ы жә не оғ ан ә сер ететін жағ дайлар туралы оқ ушылардың білімін удайы ескеріп, ұ тымды пайдалану кеғ рек.