Сабақ №26. Қазақстан мен Ұлыбританияның саяси-экономикалық қарым-қатынастары

Қ азақ стан Республикасы мен Ұ лыбритания арасында дипломатиялық қ атынастар 1992 жылы 19 қ аң тарда орнатылды жә не Еуропа Одағ ы елдері арасынан бірінші 1996 жылы маусымда Қ азақ станмен серіктестік жә не ынтымақ тастық туралы келісімді бекітті.

Қ азақ станның Еуропадағ ы аса ірі сауда жә не инвестициялық серіктесі ретінде Ұ лыбританияның айрық ша орны екі жақ ты қ атынастарда саяси мә селелердің жоқ тығ ымен жә не экономикалық факторлармен байланысты. Бұ л орайда Қ азақ стан-Британ қ атынастарының дамуына Президент Н.Назарбаевтың Біріккен Королдікке 1991 жылы қ азан айында жұ мыс сапарының барысында белгілі болды. Сол кезде Еуропаның қ айта қ ұ ру жә не даму банкінің, қ азір Қ азақ станда белсене жұ мыс істеп жатқ ан " Бритиш Газ", " Бритиш Петролеум" компанияларының жә не басқ а да жетекші британ компанияларының басшылығ ымен маң ызды байланыстар орнатылды. Екі жақ ты қ атынастар экономика мен мә дениет саласында, сондай-ақ НАТО-ның " Бейбітшілік жолындағ ы ә ріптестік" бағ дарламасы шең беріндегі ә скери ынтымақ тастық серпінді дамып келе жатыр.

Президент Н.Назарбаевтың 1994 жылы наурызда Ұ лыбританияғ а ресми сапары ө зара қ арым-қ атынас терең детуде жаң а жолды ашты. Қ азақ стан Ұ лыбританияның ынтымақ тастық қ а негізін қ алағ ан қ ұ жаттарғ а қ ол қ ойылды. Бұ лар: достық жә не ынтымақ тастық туралы бірлескен декларация; білім, ғ ылым жә не мә дениет саласындағ ы ынтымақ тастық туралы; ә уе қ атынасы туралы келісімдер; екі елдің сыртқ ы істер министрліктері арасындағ ы ынтымақ тастық туралы декларация; қ ос салық салуды жою жә не табыс пен мү лік қ ұ нының ө сіміне салық тар тө леуден жалтақ тауды болдырмау туралы конвенция.

Қ азақ стан Президентінің 2000 жылы қ арашада Лондонғ а ресми сапары екі елдің ө зара қ атынастарындағ ы ірі оқ иғ а болып саналды. Сапар барысында Королева II Елизавета Н.Ә. Назарбаевты Қ азақ станда саяси жә не экономикалық тұ рақ тылық ты қ амтамасыз етуге, заң дылық пен демократияны орнатуғ а, сондай-ақ ядролық қ аруғ а тыйым салу ісіне жұ мсалғ ан ең бегі ү шін Біріккен Корольдіктің жоғ ары марапатты Қ асиетті Михаил жә не Қ асиетті Георгий орденімен марапаттады. Сапар кезінде Қ азақ стан Республикасының Білім жә не ғ ылым министрлігі мен Британ кең есі арасындағ ы Қ азақ стан-Британ университетті қ ұ ру туралы меморандумғ а қ ол қ ойылды.

2000 жылы Астанада жә не Лондонда сауда-экономикалық байланыстарды ү йлестіретін Кең естің мә жілістері ө ткізілді.

Біздің мелекетіміз екіжақ ты ынтымақ тастық ты тек қ ана сауда-экономикалық саласында ғ ана емес, авиатасымалдау жә не аймақ тық қ аіпсіздікті қ амтамасыз ету салаларында тиімді ынтымақ тастық ты жү зеге асырып жү р. Президентіміз Ұ лыбритания жә не т.б.дамығ ан елдермен жақ сы қ арымқ атынаста болуын біздің мемлекетіміздің ү рдіс дамуы ү шін ө те маң ызды екенін кө рсетіп тұ р. Н.Ә. Назарбаев кө пұ лтты кө пдінді елде ынтымақ тастық тың ү стемдігін тұ рғ ыза біліп қ ана қ оймай, мемлекетті жемісті бағ ытта ұ стағ аны айқ ын кө рініс табады.