СабаҚтыҢ хронометражына мысал

БАҚ ЫЛАУ

Бағ аланатын қ ұ зыреттіліктер:

1) Білім.

2) Тә жірибелік дағ дылар

Бақ ылау ә дістері:

1. Тест тапсырмаларын орындау

2. Есептердің шығ арылуын тексеру.

Бақ ылау сұ рақ тары

1. Ерітінді, еріткіш, еріген зат тү сініктеріне анық тама берің із. Еріитінділердің жіктелуі.

2. Су еріткіш ретінде. Сулы ерітінділердің ағ за тіршілігіндегі маң ызы. Диффузия дегеніміз не?

1. Тіршілік процесіндегі диффузияның атқ аратын рө лі. Мысалдар келтірің із.
2. Массалық ү лес. Анық тамасы, есептеу формуласы, ө лшем бірлігі.

5. Молярлық концентрация дегеніміз не? Молярлық концентрацияның ө лшем бірлігі.

6. Зат эквиваленті дегеніміз не? Эквиваленттік факторы. Қ ышқ ылдар, негіздер, тұ здардың эквиваленттік факторы.

1. Эквивалентінің молярлық концентрациясы. Анық тамасы, есептеу формуласы, ө лшем бірлігі.
2. Ерітінді титрі. Еріген заттың молялдық концентрациясы.Еріген заттың мольдік ү лесі.

Ә дебиет:

Негізгі:

1. Сейтембетов, Т.С. Химия [Мә тін]: Оқ улық / Т.С. Сейтембетов.- Алматы: Эверо, 2010.- б.32-37

2. В.А. Попков, С.А. Пузаков. Жалпы химия [Мә тін]: Оқ улық / Қ азақ тіліне аударғ ан С.Н.Ділмағ амбетов. Жауапты редакторы Ж.Ж.Ғ ұ марова.- Москва: ГЭОТАР-МЕДИА, 2014.- б. 62-77, 240-295.

3. Л.Г. Веренцова ж.б. Бейорганикалық, коллоидты жә не физикалық химия [Мә тін]: / Л.Г. Веренцова, Е.В., Нечепуренко, А.А. Батырбаева, Э.К. Карлова. - Оқ у қ ұ рал. - Алматы: Эверо, 2009.- б. 48-66.

Қ осымша:

1. Есімжан А.Е. Жалпы химия практикум [Мә тін]: Оқ улық.- Алматы, 2004.- 296 б.

2. А.С. Қ ожамжарова и др. Бейораникалық химия практикумы [Мә тін]: Оқ у-ә дістемелік қ ұ рал / КазНМУ им.Асфендиярова.- Алматы: Эверо, 2013.- 280 б.

3. Л.Г. Веренцова, Е.В. ж.б. Бейорганикалық, коллоидты жә не физикалық химия [Мә тін]: Бақ ылау тестері / Л.Г. Веренцова, Е.В., Нечепуренко, А.А. Батырбаева, Э.К. Карлова. - Алматы: Эверо, 2009.- 212 б.

Дополнительная

1. Б.А. Бірімжанов. Жалпы химия [Мә тін]: Оқ улық.-Алматы: Ана тілі, 2001.- 640 б.

Ағ ылшын тілінде:

1. Morris Hein, Scott Pattison, Susan Arena. Introduction to General, Organic, and Biochemistry [Text]: Book / 10th Edition.-USA: John Wiley& Sons, Inc, 2012.-1091 p.

ОСЫМША

Лабораториялық жұ мыс «Берілген концентрациясы бойынша ерітінді дайындау»

1-ші тә жірибе.«Концентрлі тұ з қ ышқ ылы ерітіндісінен сұ йылтылғ ан ерітінді дайындау»

Жұ мыстың мақ саты: шамамен концентрациясы 0, 1 моль/л 250 мл ерітінді дайындау (оқ ытушы ерітінді кө лемі мен концентрациясын топқ а немесе ә р студентке жеке беруі мү мкін)

Жұ мыстың жү ргізілуі: Концентрациясы 0, 1 моль/л 250 мл ерітінді дайындау ү шін тұ з қ ышқ ылының массасын (г) молярлық концентрацияның формуласы арқ ылы есептейді:

Сұ йылтылғ ан ерітіндінің тығ ыздығ ын 1, 00 г/мл деп алуғ а болады (кестені қ араң ыз)

Ареометрмен тұ з қ ышқ ылының бастапқ ы ерітіндісінің тығ ыздығ ын ө лшейді де кесте бойынша концентрациясын анық тайды Ареометр ерітінділердің меншікті тығ ыздығ ын ө лшеуге арналғ ан қ ұ рал. Ө лшеу ү шін ерітінді қ ұ йылғ ан цилиндрге ареометрді цилиндр қ абырғ аларына тигізбей батыру керек. Ерітінді тығ ыздығ ын ареометрдің қ андай терең дікке батқ анын кө рсететін шкала бө лігінен қ арайды. Суретте ареометрдің цилиндрге дұ рыс батырылуы жә не шкала бойынша анық тау кө рсетілген.

Тұ з қ ышқ ылы ерітіндісінің тығ ыздығ ы мен концентрациясы

Массалық ү лестің формуласы бойынша:

ерітінді массасын есептейді.

Ерітіндінің кө лемін келесі формула арқ ылы есептейді: .

Концентрлі ерітіндінің есептелген кө лемін кішкентай цилиндрмен ө лшеп алады да тығ ыны бар таза шыны ыдысқ а қ ұ яды. Ү лкен цилиндрмен судың қ ажетті мө лшерін ө лшеп алады да шыны ыдыстағ ы ерітіндінің ү стіне қ ұ йып араластырады. Шыны ыдысқ а атауы жә не концентрациясы жазылғ ан этикетка жапсырылады.

Қ орытынды: қ ажетті есептеулер арқ ылы ерітіндінің концентрациясын есептеп шығ арады.

2-ші тә жірибе.«Қ ұ рғ ақ тұ здан ерітінді дайындау жә не оның концентрациясын анық тау»

Жұ мыстың мақ саты: Шамамен 100 мл 0, 9%-дық NaCl ерітіндісін дайындау (оқ ытушы ерітінді кө лемі мен концентрациясын топқ а немесе ә р студентке жеке беруі мү мкін)

Жұ мыстың жү ргізілуі: Қ ұ рғ ақ тұ зды ақ ырындап, тө гіп алмай ө лшеуін колбағ а салады. Колбаның 2/3 дең гейіне дейін су қ ұ йып, тұ з ерігенше араластырады. Ары қ арай суды колбаның жің ішке мойнындағ ы белгіге 1-1, 5 см жетпейтіндей дең гейге дейін қ ұ яды. Қ алғ ан суды пипеткамен алып белгіге жеткенше тамшылатып қ ұ яды.

Дайындалғ ан ерітіндінің массалық ү лесін келесі формула бойынша есептейді:

Кесте бойынша ерітінідінің тығ ыздығ ын анық тайды.

Барлық есептеулерді жү ргізіп, алынғ ан мә ліметтерді кестеге жазады.

Қ орытынды: дайындалғ ан ерітіндінің концентрацияларын есептеп шығ арады.

№3 тә жірибелік сабақ

ТАҚ ЫРЫБЫ: Протолиттік тепе-тең дік жә не процестер. Ерітінді рН-н колориметрлік ә діс арқ ылы тә жірибелік жолмен анық тау. Ерітінділердің буферлік сиымдылығ ын анық тау

МАҚ САТТАРЫ:

· ағ задағ ы протолиттік тепе-тең діктер жә не процестерді сипаттайтын негізгі тү сініктерді қ алыптастыру;

· ә р тү рлі ерітінділердің сутектік кө рсеткішін есептеуді жә не оны тә жірибелік жолмен колориметрлік ә діспен анық тауды ү йрету;

· рН-ы ә р тү рлі буферлік ерітінділерді дайындау ү шін есептеу білудің жә не ерітінділердің қ ышқ ыл мен негіз бойынша буферлік сыйымдылығ ын анық тай білудің дағ дыларын қ алыптастыру;

оқ ыту міндеттері:

· ерітіндідегі протолиттік тепе-тең діктер жә не процестерді сипаттайтын негізгі тү сініктерді қ алыптастыру;

· буферлік ерітіндінің рН-н колориметрлік ә діспен іс жү зінде анық тауды кө рнекілікті кө рсету;

· рН-ы ә р тү рлі буферлік ерітінділерді дайындау ү шін есептеу білуді ү йрету;

· ерітіндінің буферлік сыйымдылығ ын қ ышқ ыл мен негіз бойынша есептеуді кө рнекілікті кө рсету;

· есептеу ү шін қ ажетті мә ндерді табу ү шін анық тамалық ә дебиеттерді дұ рыс қ олдана білуді дағ дыландыру;

тақ ырыптың негізгі сұ рақ тары:

1. Судың иондық кө бейтіндісі. Сутектік кө рсеткіш рН – орта қ ышқ ылдығ ының сипаттамасы ретінде.

2. Буферные системы. Определение, классификация, состав.

3. Буферлік ерітінділердің рН-н есептеу (Гендерсон-Гассельбах тең деуі). Буферлік ә сер ету механизмі.

4. Ерітіндінің қ ышқ ыл мен негіз бойынша буферлік сыйымдылығ ы.

5. Қ андағ ы буферлік жү йелер, олардың ағ заның қ алыпты тіршілігін қ амтамасыз етудегі биологиялық ролі. Ацидоз. Алкалоз. Буферлік сыйымдылық.

ОҚ ЫТУ ә дістері:

Ү йлескен тү рде:

- материалды мә селелік тү рде баяндау;

- кіші топтарда жұ мыс (лабораториялық жұ мыс жасау)