Мин институтка барам.

3. Татар теленә тә рҗ емә итегез:

Вы читаете. Я беру. Она приходит. Он учиться. Мы не работаем. Я беру. Ты что делаешь? Я выполняю упражнение. Они дают ответы. Мы читаем книги. Мы пишем с доски. Они пишут в тетрадях. Я учусь в институте. Он работает на заводе.

Сколько столов в классе? Десять. Какого они цвета? Они зелёные. Какого цвета потолок и пол в классе? Пол красный, а потолок белый. Какого цвета бывают яблоки? Яблоки бывают красные, зелёные и жёлтые. А какого цвета это яблоко? Оно зелёное.

Кто это? Это учитель. Он стоит возле доски. А мы сидим на уроке и смотрим на доску. На доске учитель пишет слова, а мы их записываем в тетрадях. Сейчас студенты пишут диктант. Мы делаем упражнения из книги.

У тебя есть книга? Да, у меня есть книга. А у Марата есть книга? Нет, у Марата нет книги. А у рыбы бывают руки и ноги? Нет, у рыб рук и ног не бывает. У машины бывает четыре колеса, а у велосипеда – два.

Этот поезд сейчас уезжает в Москву. Автобус прибывает из Набережных Челнов. В Челнах есть троллейбусы? Нет, в Челнах есть трамваи, а троллейбусы есть в Альметьевске.

4. Сү злә рне ү рнә к буенча килешлә р белә н тө рлә ндерегез һ ә м тә рҗ емә итегез:

Ү рнә к: китап – китап (книга); китапның (книги); китапка (в книгу); китапны (книгу); китаптан (из книги); китапта (в книге).

Баш, кул, аяк, без, җ ө млә, шә һ ә р, сыйныф, укытучы, студент, тү шә м.

5. Сү злә рне ү рнә к буенча тө рлә ндерегез һ ә м тә рҗ емә итегез:

Ү рнә к: бара – мин барам (я иду); син барасың (ты идёшь); ул бара (он идёт); без барабыз (мы идём); сез барасыз (вы идёте); алар баралар (они идут).

Карый, эшли, укый, яза, утыра, килә, китә, чыга, ала, бирә.

6. Нокталар урынына антонимнар куегыз:

бар ↔ …; ак ↔ …; утыра ↔ …; керә ↔ …; килә ↔ …; чыга ↔ …; ә йе ↔ …; башлана ↔ …; кечкенә ↔ …; кара ↔ …; ала ↔ …; китә ↔ ….

Четвёртый урок

Алмашлыклар

Алмашлыклар: мин, син, ул, без, сез, алар, бу, нә рсә?, кем?...

Без студентлар. Без сыйныфта татар теле дә ресендә утырабыз.Укытучы безгә татарча текст укый. Без аң а карыйбыз. Аннары ул тактада яң а сү злә р яза, һ ә м без аларны укыйбыз. Мин Марат янында утырам, без аның белә н дуслар.

Минем тагын дусларым бар. Сергей Мә скә ү дә тора. Мин аң а хат язам. Ул миң а да кү п яза. Миннә н Мә скә ү гә хат ө ч кө н бара, ә Сергейдан миң а биш кө н килә.

Саннар:

А/Б – Бдан А

1/6 – алтындан бер; 3/8 – сигездә н ө ч; 1/4 – дү рттә н бер = чирек; 1/1000 – мең нә н бер; 1/2 – икедә н бер = ярты; 0, 6 – уннан алты; 0, 61 – йө здә н алтмыш бер; 1, 6 – бер бө тен уннан алты; 2 2/3 – ике бө тен ө чтә н ике; 5, 7 – биш бө тен уннан җ иде.

Искә ндә р кү п укый. Аның кү п китабы бар. Искә ндә рнең 800 китабы бар. Ә Илдусның ничә китабы бар? Илдус кү п укымый, аның 50 генә китабы бар.

Мин – Искә ндә р. Мин Ә лмә ттә торам. Хә зер мин бү лмә дә утырам. Бу – минем бү лмә. Монда ө стә л, ике урындык, бер тә рә зә һ ә м кү п китап бар. Мин укырга яратам. Минем бү лмә дә телевизор юк, компьютер бар. Мин компьютерда кү п эшлим һ ә м уйныйм. Ә телевизорны мин Рафис абый бү лмә сенә кереп карыйм.

Бу – минем Рафис абый. Ул укымый, ул эшли. Аның бү лмә се зур. Анда телевизор бар, зур диван һ ә м кечкенә генә ө стә л. Рафис абый телевизор карарга ярата. Аның бү лмә сендә китап аз, компьтер да юк.

Мин – Асия. Мин мә ктә птә бишенче сыйныфта укыйм. Мин татар теле һ ә м математика дә реслә ре яратам.

Биштә н ө чне алгач, ике калмы? Ә йе, дө рес.

Бишкә икене кушкач, сигез буламы? Юк, дө рес тү гел.

Алтыны алтыга тапкырлагач, ничә була? Утыз алты була. Дө рес.

Сигезне дү рткә бү лгә ч, ничә була? Ө ч була. Юк, дө рес тү гел. Сигезне дү рткә бү лгә ч, ике була.

КҮ НЕГҮ ЛӘ Р

1. Тә рҗ емә итегез:

1) Маратның яң а китабы бар. Хә зер ул аны укый. Ә кем телевизор карый? Рафис телевизор карый.

2) Марат белә н Илдус лекциядә утыралар. Аннары алар институттан ө йгә кайталар.

3) Марат – Искә ндә рнең дусты. Алар бергә институтка баралар һ ә м бергә институттан кайталар.

4) Искә ндә рнең бү лмә сендә китаплары бар, ул кү п укый. Ә Илдусның ө ендә китаплары аз. Ул кү п укымый.

5) Сыйныфта унбер студент утыра. Алар тактага карыйлар. Укытучы аларга тактада сү злә р яза, студентлар сү злә рне укыйлар һ ә м дә фтә рлә ренә язалар.

6) Минем бү лмә дә бер ө стә л, зур карават, кечкенә диван, ике урындык бар. Бү лмә нең стеналары яшел, ә тү шә ме ак.

7) Сыйныфта ике тә рә зә, бер такта, унбиш ө стә л бар. Ө стә ллә р артында студентлар утыралар. Хә зер татар теле дә ресе бара.

8) Унбишкә егеермене кушкач, утыз биш буламы? Ә йе, дө рес.

9) Сыйныфта унике ө стә л һ ә м унбиш урындык бар. Студентлар ике ө стә лне һ ә м дү рт урындыкны алып чыгалар. Сыйныфта ничә ө стә л һ ә м урындык кала?

10) Унсигезне алтыга бү лгә ч, дү рт буламы? Юк, дө рес тү гел. Унсигезне алтыга бү лгә ч, ө ч була.

2. Cү злә р белә н языгыз:

12, 27, 98, 6, 123, 251, 555, 1965, 1998, 16 243, 275 000; 2 + 8 = 10; 56 + 46 = 102; 5  4 = 20; 76 – 26 = 50; 234 – 231 = 3.

3. Сорауларга җ авап бирегез:

1) Сезнең китапларыгыз кү пме?

2) Син кү п укыйсың мы?

3) Син кайда торасың?

4) Синең бү лмә дә стеналар нинди?

5) Сезнең сыйныфта ничә ө стә л бар?

6) Татар теле дә ресендә сез нишлисез?

7) Алтыны җ идегә тапкырлагач, ничә була?

8) Утыз биштә н унны алгач, ничә кала?

9) Алтмыш бишкә утыз бишне кушкач, кү пме була?

10) Утыз бишне җ идегә бү лгә ч, биш була. Бу дө ресме?

4. Ү рнә к буенча языныз:

Ү рнә к: Алтмыш икегә ө чне кушкач, алтмыш биш була. Ә йе, дө рес, алтмыш бергә ө чне кушкач, алтмыш биш була.

1) Бишкә җ идене кушкач, унике була.