Термодинамикалық жүйелер. Ашық жүйе дегеніміз қандай жүйе. Мысал келтіріңіз.

Жү йе дегеніміз –кө п микробө лшек заттар, осы форманы алып жинайды. Бұ л жү йе болмайды. осы микробө лшектерді алып, осы жиынтық қ оршағ ан ортадан шектелсе онда бұ ны жү йе дейміз. Биологияда тірі ағ залардың бә рін жү йегежатқ ызамыз. Термодинамикалық жү йе ұ ғ ымының астарында біршама шектеулікең істікте қ амтылғ ан макроскопиялық дене бар. Бұ л кең істіктің шекарасы ретінде жү йені қ оршағ ан ә лемнен немес қ оршағ ан ортадан бө ліп тү рлерге жіктеледі. математикалық жаық тық алынады. Термодинамикалық жү йелер қ оршағ ан ортамен алмасу сипаты бойынша оқ шауланғ ан, тұ йық жә не ашық тү рлерге жіктеледі. Оқ шауланғ ан жү йелер деп сыртқ ы ортамен салмағ ыменде қ уатымен де алмаспайтын жү йелерді айтмыз. Табиғ атта мұ ндай жү йелер болмайды, сондық тан оқ шауланғ ан жү йелер деп қ оршағ ан ортамен зат жә не қ уат алмасуын осы талап шең берінде сақ тауғ а болатын жү йелерді тү сінеміз. Тұ йық жү йелер деп сыртқ ы ортамен салмағ ымен емес, қ уатымен алмасатын жү йелерді атайды. Тұ йық жү йе мә ң гілік емес.мысалы, биожү йеге жұ мыртқ аны жатқ ызуғ а болады, яғ ни оғ ан температура ә сер еткенде ол бізге затын яғ ни балапан береді.Бұ л жү йе мә ң гілік емес кө п уақ ыт 1000000 жыл ө мір сү руі мү мкін. Биоинформацияны сақ тауда маң ызы ө те зор. Ал ашық жү йелер сыртқ ы ортамен салмағ ыменде, қ уатыменде алмасады. Мысалы ашық жү йеге барлық тірі организмдер жатады. Классикалық термодинамика оқ шауландырылғ ан жә не тұ йық жү йелерді сипаттаумен айнаысады. Ашық жү йелер теориясы 20ғ асырдың 30- жылдарында пада болды.

Термодинамикада қ уаттың 4 тү рі болады: - Химиялық қ уат; - Энергетикалық қ уат; - Механикалық қ уат; - Кинетикалық қ уат. Бұ л қ уаттың 4 тү ріде жұ мысқ а жұ мсалынады. Тек кинетикалық қ уат қ ана жұ мысқ а жұ мсалынбайды. Себебі, ол хаостан туғ ан, яғ ни ретсіз қ уат, қ уаты аз болады. Биожү йеде ретсіздік болады. Абсолюттік ретсіздік – ө лген био объект, ө лген кү й. Ал, реттіліктен туатын қ уаттар сапалы болады. Біз оны жұ мысқ а пайдаланамыз. Реттік дегеніміз ол – заң дар. Ө мірде табиғ аттың заң ы бізді ретсіздікке итермелеп, тартып тұ рады. Ретсіздіктің мө лшерін dS – энтропия арқ ылы кө рсетеді. Адам ө мір сү руі ү шін dS – энтропияғ а қ арсы жү руі керек. Энтропия іштен туады.

Қ айтымды жә не қ айтымсыз термодинамикалық процестердің айырмашылығ ы. Мысалдыр. Тұ йық жү йеде тепе тең дік ү дерісі қ айтымды болып табылады. Қ айтымды ү деріс дегенімыз қ оршағ ан ортада ешқ андай озгеріс болмайтын процесс. Егер ү деріс тепе-тең дік тү рде ө тсе яғ ни тепе-тең дік кү йлердің ү здіксіз бір ізділігі болып табылса онда бұ л бір ізділіктін ә рбір нү ктесінде жү йеде де, қ оршағ ан ортада да озгеріс болмайды. Сондай-ак бұ л ү дерісті кері бағ ытта да жү зеге асыруғ а болады, мұ ның барысында қ оршағ ан ортада ешбір озгеріс орн алмайды. Осылайша бір температурада екіншісіне кошу барысында квазистикалық ү дерісте жү йе қ абылдағ ан жоспар бойынша осы қ айтымды ү дерістін ә рбір нү ктесінде қ оршаган ортағ а кері бірізділікпен оралуы тиіс. Классикалық термодинамикалық қ айтымды ү дерістерге толық сипаттама береді. Еш жә рдемсіз ө зі комегінсіз етсе онда ол қ айтымды термодинамикалық процес. Қ оршағ ан ортағ а еш ә серін, ө згерісін енгізбейді.Себебі оқ шауланғ ан жү йе болады.Табиғ атта кездеспейді, ө згерістерін енгізбейді. Қ айтымсыз ү дерістер ү шін белгілі бір тең сіздіктерді ғ ана анық тайды, жә не тепе-тең дікке қ озғ алыстын бағ ытын кө рсетеді. Қ айтымсыз процес қ оршағ ан ортағ а ө згеріс енгізеді.Себебі сырттан қ осымша кө мек алмайды.Ол кезде барлық процес кайтымсыз болады. Мысалы тірі жү йедегі процестің бә рі қ айтымсыз.Суды алсақ ол буланганда ол кайтадан суга айналу ү шін сыртқ ы орта температурасы ә сер ету керек.