Табиғи сұрыпталу заңы немесе Дарвин заңы.Дивергенция құбылысы қалай жүреді? Анықтама беріңіз.

Ч.Дарвиннің 1859 жылы «Тү рлердің табиғ и сұ рыпталу жолымен пайда болуы» атты ең бегінің жарық кө руімен биологиядағ ы даму идеясының ү шінші кезең і басталды. Бұ л биологиядағ ы революциялық кө зқ арас болды жә не даму идеясын ғ ылыми танымда да жә не даму идеясын ғ ылыми танымда негізгі, басты ә дістемеге айналдырды. Бірақ, бул уақ ыт ә р тү рлі эволюциялық ағ ымдардың арасында кү рестің шиеленісіп тү рғ ан уақ ыты болатын. Эволюциялық теория мен дарвинизмді мойындау ү шін эволюция қ алай жасалады жә не оның объективті тиімділігінің себептері қ андай деген сурақ тарғ а жауап беру қ ажет. Бұ л мә селелер Дарвиннің табиғ и сурапталу туралы ілімі арқ ылы шешілді. Дарвин табиғ атта кез келген жануарлар мен ө сімдік тү рі геомет-риялық прогрессия бойынша кө беюге умтылады деген қ орытындығ а келді. Сонымен бірге, ә р тү рдің ересек особьтарының саны салы-стырмалы тү рде ө згеріссіз қ алады екен. Осығ ан орай, табиғ атта тіршілік ү шін кү рес жү реді, нә тижесінде организм мен тү р ү шін пайда-лы белгілер жинақ тала береді де, жаң а тү рлер біртіндеп пайда бола бастайды. Ал қ алғ ан организмдер ортаның қ олайсыз жағ дайларына байланысты жойылып кетеді. Сонымен, тіршілік ү шін кү рес - орга-низмдер мен қ оршағ ан ортаның жағ дайларының арасында туындай-тын сан қ илы жә не кү рделі ө зара қ атынастардың жиынтығ ы. Олар ү ш тү рлі болады: тү р аралық, тү р ішілік жә не сыртқ ы ортаның қ олайсыз жағ дайларымен кү рес. Тіршілік ү шін кү ресте басқ а тү рлермен бә секелесуге мү мкіндік беретін белгілері мен қ асиеттері бар тү рлер мен особьтар ғ ана тірі қ алып, урпақ тарата алады. Сондық тан, табиғ атта бір тү рлердің іріктеле отырып жойылуы мен келесі басым тү рлердің кө беюі - табиғ и сұ рыпталу процесі жү реді. Ал, сыртқ ы ортаның жағ дайының ө згеруіне байланысты, іріктеліп қ алғ ан тү рлерде жаң а белгілер пайда болады. Тұ қ ым қ уалаушылық факторы арқ ылы пайдалы белгілер сақ талып, ұ рпақ тан-урпакка беріліп отырады да тү рлердің турақ тылығ ын қ амтамасыз етеді. Жаң а тү рлер ө згергіштік процесінің - организмдердің сыртқ ы ортаның ә серінен ө згеруінен пай-да болады Дарвин жаң а тү рлердің пайда болуый ұ рпақ тан-ұ рпақ қ а кө бейіп отыратын пайдалы жеке ө згерістердің жинақ талу процесі есебінде қ арастырады.Мұ ның ө зі тіршілікке қ ажетті ресурстардың (қ оректік зат, кө бею ортасы тағ ы басқ а) шектеулі болуына байланысты. Сондық тан ең аяусыз кү рес ұ қ сас тү рлер арасында жү реді. Ал уқ сас емес тү рлер урпақ қ алдыруда басымдылық кө рсетеді. Ә рбір урпақ сайын тү рлер арасындағ ы айырмашылық тар айқ ын біліне береді де, аралық тү рлер жойылып отырады. Тү рлердің пайда болуына ә келіп соғ атын белгілердің айырмашылық қ убылысын Дарвин дивергенция деп ата-ды. Бурынғ ы уқ сас тү рлердің дивергенциясының ө суі тіршілік ие-лерінің сан алуан тү рлерінің бірте-бірте ұ лғ ая тү суіне себеп болады. Сонымен, Дарвин органикалық эволюцияның детерминациясы мә селелерін бірте-бірте шешті, тір организмдердің табиғ и сурыпталу нә тижесінде ү немі жаң аланып, іріктеліп отыратынын дә лелдеді. Бул кө зқ арас жаратылыстанудағ ы телеология бағ ытына ү лкен тойтарыс берді. Дарвиннің теориясымен жаратылыстанушылардың ә р тү рге жата-тын организмдердің кө п белгілерінің ұ қ састығ ының себебін узақ уақ ыт бойында іздеуі аяқ талады. Дарвинизмнің пайда болуымен биологиялық зерттеулердің ал-дың ғ ы қ атарына тө рт мә селе шық ты: 1) эволюциялық процестің ө зіне дә лелдер жинақ тау; 2) эволюцияның бейімделу сипаты мен ұ йымдасуы туралы мә ліметтердің жиналуы; 3)тұ қ ымқ уалағ ыштық, ө згергіштік, тіршілік ү шін кү рес жә не табиғ и сұ рыпталудың эволюцияның қ озғ аушы кү ші ретінде ө зара ә рекеттесулерін тә жірибе жү зінде зерттеу4) тү р пайда болуы мен макрореволлюцияның заң дылық тарын зерттеу.