![]() Главная страница Случайная страница КАТЕГОРИИ: АвтомобилиАстрономияБиологияГеографияДом и садДругие языкиДругоеИнформатикаИсторияКультураЛитератураЛогикаМатематикаМедицинаМеталлургияМеханикаОбразованиеОхрана трудаПедагогикаПолитикаПравоПсихологияРелигияРиторикаСоциологияСпортСтроительствоТехнологияТуризмФизикаФилософияФинансыХимияЧерчениеЭкологияЭкономикаЭлектроника |
Кіріспе сөз (мұғалімнің сөзі).
Қ азақ халқ ының тұ рмыс-тіршілігінде, ә дет-ғ ұ рпында ерекше орын алатын, ертеден мерекеленіп келе жатқ ан мейрамның бірі –Наурыз. Бұ л кү н жыл сайын Наурыз айының 22-жұ лдызында мерекеленетін болғ ан. Яғ ни кү н мен тү ннің тең есіп, қ ар еріп, кө к шығ а бастайтын кө ктем айы. Сондық тан Наурыз кү нін ертедегі адамдар жаң а жылдың басы – ұ лыстың Ұ лы кү ні деп есептеп, жақ сы тілек, зор қ уанышпен қ арсы алғ ан, жұ рт ел аралап, ү йлерге кірген, наурыз кө же ішіп, жастар ә н шырқ ап, палуандар кү ресіп, ойын-сауық пен ө ткізген. Наурыз мейрамын жыл басы ретінде тек қ азақ тар ғ ана емес, кө рші ө збек, қ ырғ ыз, қ арақ алпақ, ә зірбайжандар да тойлағ ан. «Халқ ым қ андай десең, салтымнан сынап біл» дегендей, бү гін біз жыл басы, Жаң а жыл –Наурыз мерекесНаурыз мерекеснің ық шамдалғ ан тә рбие сағ атын тамашалауғ а шақ ырамыз! 1 бастаушы: Наурыз – ө те кө неден келе жатқ ан мейрам. Қ азақ тар бір жылды ә рқ айсысы Қ азақ тар бір жылды ә рқ айсысы 30 кү ннен тұ ратын 12 айғ а бө лген. Санатқ а кірмей қ алғ ан бес кү нді «бесқ онақ» деп атағ ан. 2 бастаушы: Ежелгі сенім бойынша жақ сылық пен жамандық жан алып, жан берілетін, жуанның жің ішкеріп, жің ішкенің ү зілер кезін халық «Ө лара» деп атағ ан. 1оқ ушы: Тіпті осы кү ні хан тағ ынан тү сіп, қ арағ а тағ ын береді екен, ертеде Иран патшасы шапанын қ ұ лғ а берген екен. «Қ ұ л қ ұ тылар қ ұ рық тан, Кү ң қ ұ тылар сырық тан» депті ғ ой. 2 оқ ушы: « Қ ұ лғ а да бір кү н азаттық » деген сө з осыдан қ алса керек. 3 оқ ушы: Қ азақ тар Наурызды қ алай – қ арсы алғ ан? 4 оқ ушы: Малдар тө лдеп, қ ой қ оздап, Сү ттен бұ лақ ағ ызғ ан, Жаң а жылдың сипаты, Молшылық қ а аң ыз боп, Басталыпты Наурыздан! 5 оқ ушы: Қ азақ тар наурызды жыл басы санайды! 6 оқ ушы: Жер бетіне жақ сылық орнағ ан кү н! Ұ зақ ұ шып келген кү н, Жұ лдыздың жерге тү скен кү ні! 7 оқ ушы: Наурызды 21 – жұ лдызында Қ ыдыр ата даланы аралайды екен. Қ ыдыр ата адамдарғ а – бақ ыт, дә улет ә келетін кө зге кө рінбейтін ақ сақ ал. 8 оқ ушы: Қ ыдыр тү ні ү йге қ ос шырақ жағ ып отырғ ан. Сол кү ні қ ар немесе жаң быр жауса, нұ р жауды деп санағ ан. Ү стіне аппақ киім киген. 9 оқ ушы: Шә кә рім ақ ын: Қ ыз шығ ады қ иылып, Екі кө зі жә удіреп, Бозбала шығ ар бұ рқ ырап, Қ ұ лын – тайдай шұ рқ ырап, - деп ө лең де шығ арғ ан. 10 – оқ ушы: Ұ лы кү нде сә лемдесудің де қ алыптасқ ан дә стү рі бар (сахнағ а ер бала шығ ады). - Ассалаумағ алейкум! - Ә лейкумассалам! - Мал – жан аман ба? - Шү кір, шү кір! - Наурыз қ ұ тты болсын! - Бірге болсын! 11 – оқ ушы: Жасың қ ұ тты болсын! Ө мір жасың ұ зақ болсын! Тө рт тү лік ақ ты болсын! Ұ лыс береке болсын! Пә ле – жала жерге енсін! - Ә умин! 12 – оқ ушы: Жаң а ағ ытқ ан қ озыдай, Жамырасқ ан ө рістен. Ұ лыс кү ні кә рі –жас, Қ ұ шақ тасып кө ріскен. Ұ лыс кү ні қ азан толса, Ол жылы ақ мол болар. Ұ лы кісіден бата алса, Сонда ол жолы жол болар. 13 – оқ ушы: Ұ лыс кү ні жеті тү рлі тағ амнан: сү р ет, қ ойдың басы, сү т, қ ұ рт, бидай, тұ з, судан қ азан толы кө же берілген. Басты ауыл қ ариясына тартқ ан. Бақ ытты ас берсін, Ұ лыстың ұ лыс кү нінде. Менің берген бұ л батам, Ұ лы кү нге сақ тап жү рген сү р батам, - деп бата берген. 14 – оқ ушы: Ежелгі қ уатты Сақ елінің бірлігі бұ зылып, ел кө семдері жиналып, не істейміз деп ойласады. Сө з тың да, қ ұ лақ салып, балам мағ ан, Астында дарияның алтын қ азан. Ә келсең сол қ азанды ерлік қ ылып, Беремін Кү нсұ луды қ осып сағ ан. Мұ ғ алім: Сол қ азанғ а пісіріліп таратылғ ан тағ амнан дә м татқ ан сақ тар ө зара ө кпе –наздарын ұ мытып, қ азан асып, отбасында қ айтадан татуласып, осылайша ел бірлігі сақ талып қ алғ ан екен. 15 – оқ ушы: Тың даң ыздар, тың даң ыздар! Ұ лыс кү ні басталды, Наурыз туын кө теріп, Жар салайық ә лемге! 16 – оқ ушы: Жаң арғ аны сананың, Ұ мытады мұ ны кім! Ата салтын бабамның, Алып келді Ұ лыс кү н!
|