Главная страница Случайная страница
КАТЕГОРИИ:
АвтомобилиАстрономияБиологияГеографияДом и садДругие языкиДругоеИнформатикаИсторияКультураЛитератураЛогикаМатематикаМедицинаМеталлургияМеханикаОбразованиеОхрана трудаПедагогикаПолитикаПравоПсихологияРелигияРиторикаСоциологияСпортСтроительствоТехнологияТуризмФизикаФилософияФинансыХимияЧерчениеЭкологияЭкономикаЭлектроника
Абатқа және ұңғыманың түп аумағына жасанды әсер етудің классификациясы
|
|
Басқ ару факторларын талдаудың нә тижесі бойынша, қ абатқ а толығ ымен немесе ә рбір нақ ты ұ ң ғ ыманың тү п аумағ ына жасанды ә сер етудің классификациясын тұ рғ ызуғ а болады. Жасанды ә сер ету ә дістерінің принципі бойынша ә ртү рлі топтарғ а бө лінеді:
1) гидрогазодинамикалық;
2) физика-химиялық;
3) термиялық;
4) қ ұ растырылғ ан.
Қ абат қ ысымын басқ аруда, қ абатқ а жасанды ә сер ету ә дістерінің ішінде кенішке ә ртү рлі сұ йық тарды айдауғ а байланысты кең інен таралғ аны, гидрогазодинамикалық ә дістер болып табылады. Қ азіргі таң да кен орындарының 90% дан астамы кенішке қ абат қ ысымын ұ стау мақ сатында су айдау ә дістерін қ олданады [11].
Сайып келгенде, қ абатқ а жасанды ә сер ету жолымен ө ндіру процесін басқ арудың негізгі проблемасы сулануды зерттеумен байланысты. Ұ ң ғ ыманың тү п аймақ тарына жасанды ә сер етудiң ә дiстерi айтарлық тай кең спектрден астам мү мкiндiктерге ие болуы.
Ө з кезегiнде ұ ң ғ ымаларды пайдалану процесіндегi ұ ң ғ ыманың тү п аймағ ына ә сер ету ә дiстерiнің ішінде ең кө п таралғ аны, қ ұ йылудың қ арқ ынды немесе кеуектілік ә дiстерi, жә не шектеу немесе (жө ндеу-оқ шаулау жұ мыстары - ЖОЖ) су ағ ынын оқ шаулау ә дiстерi жатады.
Қ ұ йылудың қ арқ ындылығ ы немесе кеуектілігін жоғ арылату мақ сатында тү п аумақ қ а ә сер ету ә дiстерiнiң классификациясы 6.1-кестеде, ал шектеу немесе су ағ ындарының изоляциясы ү шiн мә ліметтер 6.2-кестеде кө рсетілген.
6.1- кесте. Қ ұ йылудың қ арқ ындылығ ы немесе кеуектілігін жоғ арылату ә дістері
| Гидрогазо- динамикалық | Физика-химиялық | Термиялық | Қ ұ растырылғ ан |
| 1. Қ абатты сұ йық пен жару. 2. Гидроқ ұ мағ ынды перфорация. 3. Ұ ң ғ ыманы тазалау ү шін арнайы қ ондырғ ылармен бірнеше ә сер етуді (газ бен кө бікті пайдаланып) қ ұ ру 4. Толқ ынды немесе дірілді ә сер ету 5. Имплозионды ә сер 6. Компрессормен ө ң деу 7. Саң ылаулы жү к тү сiру 8. Кавитациялық толқ ынды ә сер ету | 1. Қ ышқ ыл ө ң деулерi: - тұ з қ ышқ ылымен - балқ ығ ыш қ ышқ ылмен - қ ышқ ылдың сұ рымен - сульфамин қ ышқ ылымен жә не т.б. 2. Ерітінділермен ә сер ету: - мұ найерітіндісі (гександы фракция, толуол, бензол, ШФЛУ т.б.) - сулы ерітіндісімен (ацетон, метил спирті, этиленгликоль т.б.) 3. Тү п аумақ ты БАЗ ерітінділерімен ө ң деу - сулы ерітіндісімен (ОП-10, превоцел N-G-12, неонол АФ9-12, карпатол, сульфанол т.б.) - СН негізіндегі ерітіндісі (ОП-4, АФ9-4, стеарокс-6, композиции ИХН-6, ИХН-100 т.б.) 4. Тү п аумақ ты тұ зғ а қ арсы ингибитормен ө ң деу 5. Тү п аумақ ты гидрофобты ерітінділерімен ө ң деу | 1. Электрмен жылыту - тұ рақ ты - циклды 2. Ұ ң ғ ыманы бу жылуымен ө ң деу 3. Ыстық мұ най айдау 4. Импульсті-мө лшерленген жылумен ө ң деу | 1. Термоқ ышқ ылмен ө ң деу 2. Термогазхимиялық ә сер ету 3. Гидроқ ышқ ылмен қ абатты жару 4. Бағ ытталғ ан қ ышқ ылмен ә сер ету 5. Арнайы қ ышқ ыл мен, БАЗ, еріткіштер-мен қ айта перфора-циялау т.б. 6. Активті ортада ТГХВ (қ ышқ ыл, еріткіштер). 7. Термоакустикалық ә сер ету 8. Электрлі гидравликалық ә сер ету 9. Жең іл СН қ абат ішінде тотық тыру |
6.2- кесте. Судың ағ ынын оқ шаулау, шектеу жә не ағ ынның қ ұ йылуын жө ндеу ә дістері
| Ө ндіру ұ ң ғ ымалары | Су айдау ұ ң ғ ымалары |
| 1. Тұ тқ ырлығ ы жоғ ары кө мірсутегі сұ йығ ын айдау (мұ най немесе битум, тотығ ылғ ан мазут жә не тағ ы басқ алар) 2. Гидрофобизатрон айдау 3. Биiк қ ысыммен кө мiрсутек негiзде цементтi ерiтiндiсiн айдау 4. Екi жә не ү ш фазалық кө бiктердi айдау 5. Кремнийорганиканы базасында гелінiң жү йелерiн айдау 6. ГОС - 1, ГОС - 2, полимерлердiң ерiтiндiлерi, гипана, натридың силикатының гел тү зетін қ ұ рамдарын айдау жә не тағ ы басқ алар. 7. Тұ тқ ыр серпiмдi жү йелердi айдау 8. Су-мұ най эмульсияларын айдау 9. Жабатын материалдың суспензияларын айдау 10. Су ерiтiндiсiн айдау | 1. Езілген ә ктас суспензиясын аудау 2. Полимер суспензиясын айдау 3. ГОС-1, ГОС-2, гелтә різді натрий силикаты, кальций хлоры тү ріндегі ерітінділерді айдау 4. Кальций хлоры ерітіндісімен немесе биополимермен араластырып натрий силикатын айдау 5. Суды оқ шаулайтын материалдарды сатылы айдау |
Қ олданылу мақ сатына байланысты жасанды ә сер етудің барлық ә дістері екі топқ а бө лінеді:
1. Кеніштің энергетикалық жағ дайын реттеуге байланысты ә дістер.
2. Коллектордың немесе флюидтің негізгі физикалық сипаттамаларының ө згеруін реттеумен байланысты ә дістер.
Келтірілген кестелер толық кө рсетілгенімен де, практикада тү п аумағ ына ә сер етудің жасанды ә дістеріне қ осымша қ олданылатын материалдар болып табылады.
Қ орды ө ндіру процесінің ә дістерін басқ аруды қ арастырудан бұ рын, коллекторлық қ асиеті сұ йық тарғ а қ анық қ ан жә не кеніште жү йелі орналасқ ан ұ ң ғ ымалары бар обектіні зерттеу кү рделi жү йе болып табылатынын атап ө ту керек. Бұ л жү йелер бiртұ тас гидродинамикалық қ атынаста болып табылады, оның элементiнде кез-келген ө згерiс қ андай болмасын барлық жү йенi тиiстi ө згерiске автоматы тү рде алып келеді, яғ ни бұ л реттелетiн жү йе.
Бақ ылау сұ рақ тары:
1. Мұ най кеніштеріне ә сер етудің негізгі мақ саты?
2. Ә сер етудің физика-химиялық ә дістері?
3. Ә сер етудің жасанды ә дістеріне қ осымша қ олданылатын материалдар?