Газ ұңғымасының сағалық жабдықтары

Газ ұ ң ғ ымасының сағ алық жабдық тары шегендеуші қ ұ бырдың жоғ арғ ы бө лігі мен фонтанды қ ұ бырды жалғ астыруғ а, қ ұ быраралық кең істікті саң ылаусыздандыруғ а жә не жабдық тардың бө лшектерінің арасын жалғ ауғ а, ұ ң ғ ыманы пайдаланудың технологиялық режимдерін бақ ылау жә не реттеу шараларын жү ргізу ү шін арналғ ан.

Олар ү ш бө ліктен тұ рады: 1) тізбек басы; 2) қ ұ быр басы; 3) фонтанды шырша.

Тізбек басы кондуктордың жоғ арғ ы бө лігін пайдалану тізбегімен жалғ айды жә не қ ұ быраралық кең істікті саң ылаусыздандырады, қ ұ быр басы мен фонтанды шыршағ а тірек қ ызметін атқ арады.

Қ ұ быр басы фонтанды қ ұ бырды ұ стап тұ ру ү шін жә не пайдалану тізбегімен фонтанды қ ұ бырдың аралығ ын саң ылаусыздандыруғ а арналғ ан. Қ ұ быр басына тікелей тө рт жақ ты немесе ү ш жақ ты фонтанды шырша бекітіледі.

Фонтанды шырша қ ұ быр басының жоғ арғ ы фланецтың ү стің гі жағ ына орнатылады. Ол: 1) ұ ң ғ ыманы мең геруге; 2) ұ ң ғ ыманы жабуғ а; 3) ұ ң ғ ыманың технологиялық режимін реттеуге жә не бақ ылауғ а арналғ ан. Фонтанды шыршаның негізгі элементтері – тө рт жақ ты (крестовина), – ү ш жақ ты (тройник). Оғ ан штуцер, термометрлер, гидрат тү зілуге қ арсы жә не коррозияғ а қ арсы ингибитор айдауғ а арналғ ан қ ондырғ ылар, сағ алық айырғ ыш-клапандар орнатылады.

Сағ алық айырғ ыш-клапандар апаттық қ ысым жоғ арылағ ан жағ дайда ұ ң ғ ымадан шығ атын жү йені ө зіне дейін немесе ө зінен кейін қ ысым тө мендегенде автоматты жабуғ а арналғ ан.

Тө рт жақ ты тү рдегі фонтанды шыршаның биіктігі ү лкен емес, пайдалану қ ызметіне ың ғ айлы. Олар газ ағ ының қ ұ рамында қ атты тү йіршік заттар, газ тә різді немесе коррозияғ а ұ шырататын сұ йық коррозиялық агенттер болмағ ан жағ дайда жә не ұ ң ғ ыманы пайдаланудан шығ ару кезінде қ олданылады.

Ү ш жақ ты фонтанды арматураның ү ш бағ ытқ а айырғ ыш шыршасы (тройнигі) екеу болады. Жоғ арғ ысы – жұ мысшы, тө менгісі – қ ордағ ы (резервтік). Тө менгісі жө ндеу жұ мыстары кезінде немесе жоғ арғ ысын ауыстыру кезінде қ олданылады. Ү ш жақ ты фонтанды арматураның биіктігі ө те ү лкен болады (жер бетінен 5 м-ге дейін), пайдалану қ ызметіне қ олайсыз. Ұ ң ғ ыманы пайдаланудың ө те қ иын шарттарында қ олданылады - газ ағ ының қ ұ рамында қ атты тү йіршік заттар, газ тә різді немесе коррозияғ а ұ шырататын сұ йық коррозиялық агенттер (кө мірқ ышқ ылды газ, кү кіртсутегі, пропинді, майлы немесе басқ ада майлы қ ышқ ылдар) кездескенде, қ ысым мен температура кү рт ө згерген жағ дайда қ олданылады.

Фонтанды арматура 4; 7, 5; 12, 5; 20; 30; 35; 70 жә не 100 МПа жұ мыс қ ысымына есептелініп шығ арылады. Фонтанды арматураның ішкі диаметрі (63 немесе 100 мм) етіп, ұ ң ғ ыманың ө німділігіне немесе газдың қ ысымына байланысты таң дап алынады. Ұ ң ғ ыманың ө німділігін арттыру мақ сатында пайдалану тізбегінің диаметрін, жә не сә йкесінше фонтанды арматураның диаметрін де ү лкейтеміз.

Фонтанды арматураны жинау жә не барлық байланыстарды бекіту кезінде, ә сіресе қ ұ быр басын жалғ ау кезінде мұ қ ият болу керек, ал жө ндеу жұ мыстары немесе ауыстыру кезінде ұ ң ғ ыманы тоқ татып жабу керек. Одан бө лек, арматураның дұ рыс болмау салдары, ашық фонтандауғ а алып келуі мү мкін. Ұ ң ғ ымадағ ы жұ мыс жә не статикалық қ ысымын буферде бекітілген манометрмен, ал қ ұ быраралық кең істіктегі қ ысымды қ ұ быр басындағ ы тө рт жақ ты қ ұ бырдағ ы (крестовина) манометрдің біреуімен анық тайды.

Ұ ң ғ ыманың жұ мыс режимін реттеу ү шін жапқ ыштан кейін шығ у желілеріне штуцер орнатылады. Қ ұ рылысы бойынша штуцерлер екі тү рге бө лінеді – реттелетін жә не реттелмейтін.

Реттелетін тү рдегі штуцерлер қ ұ рылысы қ арапайым, кә сіпшілікте оларды болат тү тікшелерінен конус тә різді етіп жасайды. Мұ ндай штуцерлерді сә йкесінше тесіктерге бір бағ ытта газдың қ ысымының ә серімен мық ты бекітілетіндей етіп тез орнатуғ а болады. Штуцердің тесігінің диаметрі 2, 3-тен 20 мм-ге дейін жә не одан жоғ ары болуы мү мкін. Тесіктің диаметрі неғ ұ рлым кіші болса, соғ ан сә йкес газдың жолында кедергі де ү лкен болады, ал ұ ң ғ ыма тү біндегі буферлік жә не тү птік қ ысым ү лкен жә не тө мен болғ ан сайын, сә йкесінше оның ө німі де сондай болады.

Газды жинаудың топтық жү йесінің кең інен таралуына байланысты жә не фонтанды шыршағ а орнатылатын штуцерді жә не метанол енгізуді топтық қ ондырғ ыларғ а ауыстыру қ арастырылуда. Мұ ндай жағ дайда штуцердің жағ дайын бақ ылау мен оны ауыстыру жұ мыстары жең ілдейді.

Бақ ылау сұ рақ тары:

1. Газ ұ ң ғ ымасының сағ алық жабдық тары қ андай қ ызмет атқ арады?

2. Сағ алық айырғ ыш-клапандардың қ ызметі қ андай?

3. Қ ұ рылысы бойынша штуцерлер қ андай тү рлерге бө лінеді?