Газлифті ұңғымаларының конструкциялары

Нақ ты жағ дайда газлифтілі ұ ң ғ ыманың жұ мысын бірінің ішіне бірі орналасқ ан екі қ ұ быр жасайды, яғ ни ұ ң ғ ымағ а тү сірілген бірінші (сыртқ ы) жә не екінші (ішкі) қ ұ быр қ атарын тү сіру. Қ ұ бырдың сыртқ ы қ атары ү лкен диаметрлі болады (73÷ 102 мм) жә не ол бірінші тү сіріледі (10.2-сурет, а).

Екі қ атарлы кө тергіш қ ұ бырдың басқ а тү ріне металл шығ ынын азайтып ү немдеу ү шін, біржарым қ атарлы кө тергіш қ ұ бырды қ олдануғ а болады жә не ол бірінші қ атардағ ы қ ұ бырдың соң ғ ы жағ ы (башмактан тө мен) кіші диаметрлі қ ұ быр болып келеді (б-суреті). Бұ л қ ұ бырдың конструкциялық металл сыйымдылығ ын азайтады жә не келетін ағ ынның жылдамдығ ын жоғ арылатады, бірақ екінші қ атарлы қ ұ бырдың терең дігін арттыруғ а кедергі жасайды.

10.2-сурет. Газлифтілі кө тергіштің схемасы:

а- екі қ атарлы кө тергіш; б – біржарым қ атарлы кө тергіш; в – бір қ атарлы кө тергіш; г – бір қ атарлы кө тергіш жұ мыс тесігі бар.

Бір қ атарлы кө тергіш қ ұ бырда (в-суреті) газ қ ұ быр аралық кең істікпен беріледі де, газсұ йық қ оспасы қ ұ быр ішімен жоғ ары кө теріледі. Нақ ты сұ йық дең гейі кө тергіш қ ұ бырдың башмагында тұ рақ талады. Сұ йық дең гейі бұ л жағ дайда жоғ арыда болмайды, себебі газ сорапты компрессорлық қ ұ бырғ а берілмейді жә не ол башмактан тө мен де болмайды, себебі ол жағ дайда сорапты компрессорлық қ ұ бырғ а сұ йық келмейді. Бір қ атарлы қ ұ бырда батырылу жә не сұ йық тың динамикалық дең гейі болмайды, ал кө тергіш қ ұ бырдың башмагындағ ы гидростатикалық қ ысымы газ қ ысымымен алмастырылады. Сонымен қ атар в-суретінде ұ ң ғ ымағ а жалғ анғ ан пьезометр (4) кө рсетілген. Осындай пьезометрде жұ мыс қ ысымына сә йкес келетін нақ ты динамикалық дең гей қ алыптасады. Бір қ атарлы кө тергіштің кемшілігі, тү п пен башмак аралығ ында келетін ағ ынның жылдамдығ ының тө мен болуы жә не тү сіру терең дігі газдың жұ мыс қ ысымымен, сұ йық ты алумен жә не ұ ң ғ ыманың ө німділік коэффициентімен анық талады. Бірақ та, қ ұ бырды тү сіруде немесе терең дікті ө згертуде оң ай болады. Соғ ан байланысты бір қ атарлы кө тергіш қ ұ бырдың – жұ мыс тесігі бар тү рі де кездеседі (г-суреті). Керекті диаметрлі бір қ атарлы қ ұ быр ұ ң ғ ыма тү біне дейін тү сіріледі, бірақ та ол башмактың (сорапты компрессорлық қ ұ бырғ а газ енетін жер) орналасатын ө лшенген терең дігіне дейін тү сіріледі жә не оғ ан 5÷ 8 мм-лік екі-тө рт тесігі бар жұ мыс муфтасы орнатылады. Тесіктердің қ имасы керекті мө лшердегі газ кө лемін ө ткізе алатындай болуы қ ажет.

Қ ұ рамы мен жинақ талуына байланысты газлифтілі қ ондырғ ылар екі тү рге бө лінеді:

- ашық тү рдегі қ ондырғ ы (қ осу клапаны бар немесе жоқ, пакерсіз сорапты компрессорлық қ ұ быр тізбегі);

- жабық немесе жартылай жабық тү ріндегі қ ондырғ ы (қ осқ ыш клапаны, кері клапаны жә не пакері бар сорапты компрессорлық қ ұ быр тізбегі).

Ұ ң ғ ымағ а газды беру бағ ытының тә уелділігіне байланысты сақ иналы жә не орталық тан газ беру жү йесі болып бө лінеді. Бірінші жағ дайда сығ ылғ ан газ қ ұ быр аралық кең істікке беріледі, ал газсұ йық қ оспасы қ ұ бырдың орталық тізбегімен кө теріледі. Бұ л жү йе сақ иналы деп аталады. Ал екіншісінде, сығ ылғ ан газ орталық қ ұ быр тізбегімен беріледі де, ол орталық тан газ беру деп аталады.

Бақ ылау сұ рақ тары:

1. Екі қ атарлы кө тергіш қ ұ бырдың басқ а тү рлерінен айырмашылығ ы қ андай?

2. Металл шығ ынын азайтып ү немдеу ү шін қ андай кө тергіш қ ұ бырлар қ олданылады?

3. Қ ұ рамы мен жинақ талуына байланысты газлифтілі қ ондырғ ылар қ алай бө лінеді?