Фонтанды ұңғыманың жұмысын реттеу

Тә жірибе жү зінде мұ най жә не газ ө ндіруші ұ ң ғ ымалардың жұ мыс мерзімін жоғ арылатуда басқ а ә дістермен салыстырғ анда фонтанды ә дістіқ олдану тиімді болып табылады, себебі шығ ын аз жұ мсалады.

Ұ ң ғ ыманың фонтандауын ұ зартудың негізгі ә дістеріне:

1) Ұ ң ғ ыманың ө німділік коэффициентін жоғ арылату. Ө німді қ абаттың геолого-литологиялық сипаттамасына жә не оны қ анық тырушы флюйдтерге, кенішті игеру сатыларына жә не басқ а да жағ дайларғ а тә уелді болуына байланысты ұ ң ғ ымалардың тү п аймағ ының сү зілу сипатын жоғ арылату ү шін ә ртү рлі ә дістер қ олданылады (қ ышқ ылмен ө ң деу, гидравликалық жару, жылумен ө ң деу, комплекстік термохимиялық жә не механикалық ә сер ету жә не т.б.).

2) Қ абаттан ұ ң ғ ымағ а келетін мұ найдың сулану дә режесін тө мендету. Ұ ң ғ ыма ө німінің сулануын тө мендету іс-шараларына: қ абатқ а айдалатын су ағ ынының қ озғ алысын реттеу жә не бақ ылау; ұ ң ғ ыма тү біне қ абат суларының келуін болдырмау жә не саң ылаусыздандыру; ығ ыстырылатын мұ най мен ығ ыстыратын судың салыстырмалы тұ тқ ырлығ ын реттеу жә не т.б.

3) Мү мкін болса, ұ ң ғ ыма сағ асындағ ы қ ысымды тө мендету керек. Бұ л қ ысымның мә ні қ андай жағ дайда болмасын мұ най-газ-су жинау жү йесіндегі қ ысымнан тө мен болмау керек.

4) Кө тергіш қ ұ бырдың диаметрін кішірейту, егер экономикалық жағ ынан тиімді болса. Бұ л жағ дайда ұ ң ғ ыманың ө німі азаяды.

5) Егер, фонтанды ә діс басқ а ә дістерге қ арағ анда экономикалық жағ ынан тиімді екені дә лелденсе, онда қ абат қ ысымын ұ ң ғ ыманың фонтандауын қ амтамасыз ететін дең гейде ұ стау керек.

6) Тү птік штуцерді қ олдану.

Кейбір жағ дайларда ұ ң ғ ыманың фонтандауын ұ зарту ү шін тү птік штуцер қ олданылады, ол кө тергіш қ ұ быр тізбегінің тө менгі бө лігінде орналасқ ан кіші диаметрлі, дө ң гелек диск. Осы қ ондырғ ы арқ ылы ө тетін мұ най алдын-ала есептелген қ ысымның тө мендеуіне алып келеді.

Мұ най ұ ң ғ ымаларын фонтанды ә діспен пайдаланудың негізгі артық шылық тарына:

- сенімділік, ұ ң ғ ыманы пайдалану коэффициентінің жоғ ары болуы, жө ндеу аралық кезең нің ұ зақ тығ ы, ұ ң ғ ымада жылжымалы қ ондырғ ылардың болмауы;

- ұ ң ғ ыманы пайдалануда электр энергиясын қ ажет етпейді;

- ұ ң ғ ыма тү біне дейін қ ондырғ ыларды тү сіріп ұ ң ғ ыманың жұ мысын жә не қ абаттың параметрлерін ө лшеуге мү мкіндіктің болуы;

- ұ ң ғ ыма жұ мысының параметрлерін сағ алық немесе тү птік штуцердің (реттегіш) кө мегімен реттеудің мү мкіндігі;

- басқ а пайдалану ә дістерімен салыстырғ анда қ ызметкерлердің аз болуы.

Пайдаланудың фонтанды ә дісінің негізгі кемшілігі, ол ұ ң ғ ыма тү біндегі салыстырмалы жоғ ары қ ысымды ұ стап тұ ру жә не сұ йық тың кө п мө лшерде сулануы бұ л ә дістің қ олдану аумағ ын шектейді.

Фонтанды ә дісті қ олдану аумағ ы келесі шартпен анық талады: фонтанды ұ ң ғ ыманың ө німі қ абаттан сұ йық ты алудың технологиялық мө лшерінен аз болмауы керек. Керісінше жағ дайда фонтанды ұ ң ғ ыманы механикалық пайдалану ә дістерінің тиімдісіне ауыстыру қ ажет, осыдан кейін технологиялық тиімділік емес, сонымен қ атар экономикалық тиімділік те алынуы мү мкін.

Бақ ылау сұ рақ тары:

1. Фонтанды ұ ң ғ ыманың жұ мысын қ алай реттейді?

2. Ұ ң ғ ыманың фонтандауын ұ зартудың жолдары қ андай?

3. Ұ ң ғ ыманы фонтанды ә діспен пайдаланудың артық шылық тары мен

кемшіліктері?