Фонтандаудың шарттары

Ұ ң ғ ыманың фонтандауы, фонтанды кө тергіш тиімді режимде болғ анда ұ ң ғ ыма тү біндегі сұ йық ты тасымалдайтын энергия, осы сұ йық ты кө теруге кететін энергияғ а тең немесе одан жоғ ары болғ ан жағ дайда ғ ана болады. Ұ ң ғ ыма тү біндегі қ ысым есебінен сұ йық жоғ ары кө теріледі. 1 м³ сұ йық ты кө теруге кететін пайдалы жұ мыс, кө теру биіктігіндегі сұ йық тың тудыратын салмағ ына тең: (Дж) (9.21)

1 м³ тауарлы мұ найғ а келетін жә не стандартты жағ дайғ а келтірілген жалпы газ кө лемі – газ факторы деп аталады (Г₀).

Газ кө лемі ұ лғ аяды, соның есебінен жұ мыс жасайды. Сол себептен газдың ұ лғ аю жұ мысын есептегенде Г₀ толық газ факторын емес, аз кө лемдегі тиімді газ факторын Г_эф есептейміз [2, 11].

Ұ ң ғ ыма тү біне келетін ә р 1м³ мұ наймен бірге белгілі кө лемде стандартты жағ дайғ а келтірілген Г₀ газ келеді деп есептейік.

Изотермиялық кезде бұ л газдың кең еюінің мү мкін жұ мысы келесі тең деумен анық талады:

(Дж) (9.22)

Сонымен, ұ ң ғ ыма тү біне ә рбір шаршы метр мұ наймен келетін жалпы энергия саны келесіге тең болады:

; (9.23)

(9.23) тең деуден тасымалданатын энергия кө лемін анық тауғ а болады:

(9.24)

Ұ ң ғ ыма тү бінен сағ асына дейін сұ йық ты кө теруге кететін шығ ын жә не қ абаттан келетін энергия кө лемі W_n = W₁ - W₂ айырмашылық тарына тең болады, яғ ни

(9.25)

Энергия кө лемі, фонтандау ү шін ө те қ ажетті жә не ол келесіге тең болады:

(9.26)

Осығ ан байланысты фонтандау келесі шарт орындалғ анда да болады:

(9.27)

Сонымен , (9.28)

Яғ ни, қ абаттан кө п кө лемде газ бө лінсе немесе жоғ ары ПӘ К режимінде 1 м³ сұ йық ты кө теруге кететін газ бө лінсе, онда фонтандау болуы мү мкін.

А.П. Крыловтың теориялық зерттеулер нә тижесінде газдың меншікті шығ ынын (9.29) формула арқ ылы анық тайды:

(9.29)

А.П. Крыловтың зерттеулерін ескере отырып меншікті газ шығ ыны газ сұ йық тығ ын кө теру режимі п.ә.к. ол мен байланысты.

= (1- ) (9.30)

Мұ нда бату жағ дайы

(9.31)

(9.31) жә не (9.29), (9.30) формулаларын тең естіреміз

(9.32)

(9.32) тең дікте А.П. Крыловтың негізгі зерттеулері кө рсетілген, мұ ндай жағ дайда газдың мұ найда ерігіштігін кө рсетуге болады. (9.32) тең дікте, фонтандау шартын (9.27) қ арастыра отырып, газдың нақ ты санын анық тау керек. Орташа қ ысым ретінде орташа арифметика мә нін жазуғ а болады.

(9.33)

Орташа бос газ саны толық газ факторы (Г_о) тә різді анық талады жә не еріген газ саны ерігіштік коэффицент бойынша анық талады:

Г_ср=Г_о- (9.34)

Мұ нда ескеретін жағ дай мұ найдың қ ұ рамында су жоқ, ол еріткіш газдан тұ рмайды. Ө йткені ол таза суланбағ ан мұ най қ атарына жатады. Сондық тан мұ найдан бө лініп шығ атын газ суды кө теру ү шін де шығ ындалады.

Бақ ылау сұ рақ тары:

1. Ұ ң ғ ыманың фонтандауы қ андай шарттарда болады?

2. Газ факторы дегеніміз не?

3. Газдың меншікті шығ ынын қ андай тең деумен анық тайды?