Газлифті ұңғымаларын іске қосу және жұмыс қысымы

Ұ ң ғ ыманы пайдалану тоқ таусыз болмайды. Ә ртү рлі себептерге, жө ндеу жұ мыстарына байланысты ұ ң ғ ыманы тоқ татып, оны қ айта қ осуғ а тура келеді. Газлифті ұ ң ғ ымаларды іске қ осуда жә не жұ мыс принциптеріне байланысты бірнеше ерекшеліктері бар.

Пайдалануғ а беру кезіндегі қ арапайым бір қ атарлы кө тергішпен жабдық талғ ан, газлифтілі ұ ң ғ ыманың жұ мысын қ арастырамыз.

Ұ ң ғ ыманы іске қ осу процесі, айдалатын газды кө тергіш қ ұ бырдың башмагына дейін жеткізу, яғ ни газбен сығ у арқ ылы сұ йық дең гейін башмакка дейін тү сіру. Бұ л қ ұ быр аралық кең істіктегі сұ йық кө лемін V₁ айдалатын газ бен ығ ыстыру керек екенін кө рсетеді. Ығ ыстырылатын сұ йық кө тергіш қ ұ бырғ а енеді, нә тижесінде оның дең гейі статикалық дең гейден жоғ ары болады. Қ абаттан жиі сұ йық ты жұ ту ә серінен сұ йық бағ анының статикалық дең гейден биіктікке жоғ арылауымен анық талатын қ абатта репрессия туындайды. Қ абаттың нашар ө ткізуі кезінде немесе ұ ң ғ ыма тү бінде кері клапанның ролін атқ ара-тын шө гінділердің санына байланысты барлық ығ ыстырылатын сұ йық тар кө тергіш қ ұ бырғ а ағ ады, сонда V₁ кө лемі V₂ сұ йық кө леміне тең болады.

Қ абаттан сұ йық тың жұ тылуы кезінде V₂ < V₁ болады.

Жалпы жағ дайда

(10.1)

- жұ тылу кезінде,

- жұ тылу болмағ ан жағ дайда.

Келесі мә ндерді енгіземіз: - кө тергіш қ ұ быр башмагының статикалық дең гейден тө мен батырылуы; - кө тергіш қ ұ бырдағ ы сұ йық дең гейінің кө терілуі (статикалық дең гейден жоғ ары); -газ айдалатын қ ұ быр аралық кең істіктің қ има ауданы; - сұ йық кө терілетін қ ұ бырдың қ има ауданы.

Сонда (10.2)

(10.2) тең деуінің мә ндерін (9.1) тең деуіне қ ойып, -қ а салыстырмалы есептесек, онда (10.3)

Газлифті ұ ң ғ ыманы іске қ осу моментіндегі, яғ ни қ ұ быраралық кең істіктегі сұ йық дең гейі башмакқ а дейін ығ ыстырылса, осы дең гейге ә сер етуші газ қ ысымы, кө тергіш қ ұ бырдағ ы , биіктіктегі сұ йық бағ анының гидростатикалық қ ысымына тең болады. Бұ л газлифті ұ ң ғ ыманы іске қ осуғ а қ ажетті ең жоғ арғ ы газ қ ысымы деп аталады.

Сонымен ; (10.4)

(10.4) тең деуге (10.3)-тең деудегі мә нін қ ойып жә не мә нін жақ ша сыртына шығ ару арқ ылы, келесі тең деуді аламыз:

; (10.5)

Бұ л, бір қ атарлы жә не екі қ атарлы газлифті ұ ң ғ ыманы іске қ осуғ а арналғ ан қ ысымды анық тайтын тең деу болып табылады.

Келтірілген тең деулерден кө ргеніміздей, іске қ осу қ ысымы башмактың сұ йық тың статикалық дең гейінен тө мен батырылуына, шегендеу тізбегі мен қ ұ бырдың салыстырмалы диаметріне жә не лифтінің (сақ иналы жә не оралық) жұ мыс жү йесіне тә уелді болады.

Осығ ан дейін, газлифті ұ ң ғ ыманың жұ мыс қ ысымы тек башмактың динамикалық дең гейден тө мен батырылуы мен анық талады - деп, кө рсетілген. Сол себептен іске қ осу қ ысымы ә рқ ашан жұ мыс қ ысымынан ү лкен болады. Бұ л газлифтілі ұ ң ғ ыманы пайдалану техникасын ө ндірістік жабдық тауды қ иындатады, ал оны іске қ осу ү шін арнайы жоғ ары қ ысымды газдың кө зі керек болады. Ол ү шін іске қ осу қ ысымына есептелген арнайы компрессорлар немесе газ жү йесі қ ажет болады.

Іске қ осу қ ысымының кез-келген тең деуін келесі тү рде ұ сынуғ а болады:

(10.6)

мұ ндағ ы: m-қ ұ быр қ абырғ асының диаметрін есепке алып немесе есептемегендегі қ атынаспен анық талатын коэффициент (10.1-кесте).

10.1-кесте. m коэффициентінің мә ндері (10.6-тең деу бойынша)

Сақ иналы жү йемен жұ мыс істейтін бір қ атарлы кө тергіш, кө тергіш қ ұ бырдың башмагындағ ы () статикалық қ ысымымен салыстырғ анда жоғ арылау іске қ осу қ ысымын береді. Осы кө тергіш орталық жү йеге ауыстырылғ анда іске қ осу қ ысымын тө мендетіп жібереді. Екі қ атарлы кө тергіште іске қ осу қ ысымы елеулі ө згермейді, ең жоғ ары дегенде 30, 8% жә не орталық жү йеге ауыстырылғ анда 12, 61%-ғ а тө мендейді. Газлифтілі ұ ң ғ ыманы іске қ осу процесі кезіндегі уақ ыт бойынша ө згеру функциясының графигі 10.4-суретте кө рсетілген.

10.4-сурет. Газлифті ұ ң ғ ыманы іске қ осқ ан кездегі сағ адағ ы газ қ ысымының ө згеру графигі.

Кө тергіш қ ұ бырдың башмагынан газ ө ткеннен кейін ұ ң ғ ыма динамикалық дең геймен ө ндіруге сә йкес келетін тұ рақ талғ ан жұ мыс режиміне ауысады.