Rysunek 4. Diagram sieciowy o zdeterminowanej strukturze logicznej.

Ź ró dł o: Skupka D., Metoda identyfikacji i oceny ryzyka realizacji przedsię wzię ć budowlanych, WAT, Warszawa 2007.

2.3 Planowanie reakcji na ryzyko

Planowanie reakcji na ryzyko to obję cie odpowiedzialnoś ci za realizację każ dej

z uzgodnionych reakcji na ryzyko okreś lonych grup osó b i podmiotó w. Dział ania te mają na

celu wyeliminowanie lub ograniczenie ryzyka oraz wybranej metody i zastosowanie jej w praktyce. Wyró ż nić moż emy nastę pują ce strategie reakcji na ryzyko[15]:

1. Unikanie ryzyka – polega na modyfikacji planu projektu tak, aby wyeliminować ryzyko lub uchronić cele projektu przed skutkami wystą pienia ryzykaj jednakż e nie dla każ dego ryzyka istnieje moż liwoś ć zastosowania tej strategii. Niektó re rodzaje ryzyka z kolei wymagają tylko doprecyzowania wymagań, dodatkowych informacji, usprawnienia komunikacji. Ponadto, to co sprzyja zmniejszeniu ryzyka to np. ograniczenie zakresu projektu o dział ania obarczone wysokim ryzykiem, a takż e zwię kszenie czasu niezbę dnego do realizacji projektu lub zwię kszenie zasobó w. Zalecane jest ró wnież sprawdzonych metod realizacji i unikanie niesprawdzonych wykonawcó w.

2. Przeniesienie ryzyka na inny podmiot – polega na przekazaniu innemu podmiotowi koniecznoś ci zarzą dzania ryzykiem. Pomimo, iż ta strategia reakcji na ryzyko nie eliminuje ryzyka, to jednak stanowi niezwykle cenne rozwią zanie np. w przypadku ryzyka finansowego (ubezpieczenia, gwarancje, porę czenia, itp.).

3. Ł agodzenie ryzyka – polega na zmniejszeniu do akceptowalnego poziomu prawdopodobień stwa i skutkó w wystą pienia ryzyka. W tym celu niezbę dne jest wcześ niejsze przeprowadzenie dział ań mają cych na celu zmniejszenie skutkó w niekorzystnych zdarzeń. Strategia ta umoż liwia podję cie odpowiednich dział ań wcześ niej, tak, aż eby nie doprowadzić do sytuacji naprawiania szkó d po stracie. Taktyka ta znajduje zastosowanie szczegó lnie przy tych odmianach ryzyka, któ re są nieprzewidywalne.

4. Akceptacja ryzyka – w sytuacji gdy nie udał o się znaleź ć odpowiedniej metody reakcji na ryzyko, ta strategia moż e znaleź ć wó wczas zastosowanie. Najczę ś ciej stosowana reakcja na akceptację ryzyka polega na utworzeniu rezerwy w zasobach projektu (finansowe, rzeczowe), któ ra moż e być wykorzystana w przypadku wystą pienia niekorzystnego zdarzenia.

Proces przygotowania i radzenia z ryzykiem ma charakter analityczny. Jego gł ó wnym celem jest znalezienie ró wnowagi pomię dzy skutkami ryzyka a kosztami jego opracowania, co jest zaprezentowano na poniż szej tabeli 2.

Tabela 2. Zagroż enia i dział ania ich redukują ce, jako odpowiedź na ryzyko.

Ź ró dł o: F. O’Connell, Szybka realizacja projektó w, Oficyna Wolters Kluwer, Krakó w 2009, s. 63-64.

Planowanie reakcji na ryzyko jest bardzo istotne z punktu widzenia dziedzin ludzkiej dział alnoś ci gospodarczej. Zarzą dzanie ryzykiem to proces uwzglę dniają cy prowadzenia systematycznych dział ań monitorują co-kontrolnych, z celem wczesnego wykrycia zagroż eń. Pozwala to na podję cie jak najszybszej reakcji zgodnie z planem, w sytuacji pojawienia się zagroż eń. W trakcie tego procesu należ y brać pod uwagę nastę pują ce kwestie[16]:

1. Ryzyko jest zmienne. Prawdopodobień stwo wystą pienia i ich skutkó w mogą się zmieniać z upł ywem czasu, trzeba uwzglę dniać odpowiedni dobó r taktyk przy wynikaniu ryzyka w czasie realizacji projektu.

2. W procesie zarzą dzania jest moż liwe skorzystanie z wielu ró ż nych taktyk postę powania, zawsze wybieramy pomię dzy efektywnoś cią, kosztami i dostę pnoś cią ś rodkó w.

3. Nie jest rekomendowana rezygnacja z zarzą dzania ryzykiem na rzecz niepewnoś ci i nieprzewidywanych wypadkó w i skutkó w.