MЬQƏDDƏS TORPAQ

Allah-tə ala цz ne`mə tlə rini Bə ni-İ srail ьзьn tamamlamaq istə di. Ona gцrə də Musa onlara dedi:

-Ey camaat! Allahı n sizin ьзьn seзdiyi mьqə ddə s torpağ a daxil olun.

Bə ni-İ srail bu sцzlə ri eş itdikdə o torpaqlarda yaş ayan hakimlə rdə n qorxduqları nı bildirdilə r. Allah-tə ala istə yirdi ki, Bə ni-İ srail tayfası mьqə ddə s torpağ ı azad etsin və yegana Allaha ibadə t hə r yerdə yayı lsı n.

Amma Bə ni-İ srail rifah və rahatlı q arzusunda idilə r. Onlar hə r ş eyin mц`cьzə vasitə si ilə ə ldə olunması na alı ş mı ş dı lar. Ona gцrə də qorxu ilə dedilə r:

-Ey Musa! O torpaqlarda zalı m insanlar yaş ayı rlar. Onlar hə min torpaqlardan зı xmayı nca biz ora daxil olmarı q.

Zalı mları oradan qov, biz ş ə hə rə daxil olaq. Ə gə r зı xmasalar biz ora getmə yə cə yik.

Minlə rlə insanı n arası ndan yalnı z iki nə fə r ayağ a qalxı b dedi:

-Ə gə r siz ş ə hə ri mьhasirə etsə niz və onun qapı ları ndan daxil olsanı z, Allaha imanı nı za gцrə mьtlə q qalib gə lə cə ksiniz. Ona gцrə də Allaha tə və kkьl edin.

Amma Bə ni-İ sraili qorxu bьrьmьş dь. Ona gцrə də dedilə r:

-Ey Musa! Nə qə də r ki, onlar hə min torpaqdadı rlar biz ora getmə yə cə yik.

Yenidə n ona dedilə r:

-Sə n Allahı nla get vuruş. Biz burada oturmuş uq.

Yenidə n Bə ni-İ srail Allahı n elзisinin qarş ı sı nda dayandı lar və ona dedilə r.

-Ə gə r sə n dцyьş mə k istə yirsə nsə rə bbinlə get, dцyьş.

Musa qə mgin oldu. Baş ı nı gцyə qaldı rı b dedi:

“İ lahi, mə n tə kcə цzьmьn və qardaş ı mı n ixtiyar sahibiyə m. Bizimlə bu gьnahkar insanlar arası nda ayrı lı q sal! ”

Allah-tə ala Musaya ə zab-ə ziyyə t etdiklə rinə və inadkarlı q gцstə rə rə k ə mrlə rdə n boyun qaзı rdı qları na gцrə Bə ni-İ srailə qə zə blə ndi.

SƏ RGƏ RDANLIQ

Allah-tə ala Bə ni-İ sraili 40 il Sinay yarı madası nda sə rgə rdan qalmağ a mə hkum etdi. Onlar hə miş ə sə hranı n qumluqları nda gə zir və arabir bu adanı n hansı sa bir nцqtə sində yaş ayı rdı lar.

NƏ K

O zaman bə `zi hadisə lə r baş verdi. O cьmlə də n bu hadisə: Gecə vaxtı bir qə tl hadisə si baş verdi. Qatil цldьrdьyь insanı gцtьrьb, saleh insanları n birinin get-gə l etdiyi yola atdı.

Qatil, zalı m və fasiq bir insan idi. Цldьrьlə n isə onun ə misi oğ lu idi. Ondan ş ьbhə lə nmə sinlə r deyə цldьrdьyь ş ə xsin intiqamı nı almaq mə qsə di ilə Musanı n yanı na gə ldi.

Gьnlə r цtьrdь və qatil tanı nmı rdı. Az qalmı ş dı Bə ni-İ srailin arası nda qarş ı durma yaransı n. Mьxtə lif ş ayiə lə r yayı lı r və bir-birlə rini bu iş də ittiham edirdilə r.

Onlar bu qarı ş ı q mə sə lə ni hə ll etmə k ьзьn Musanı n yanı na gə ldilə r. Allah-tə ala Musaya və hy etdi ki, onlar bir inə k kə smə lidirlə r. Musa onlara dedi:

-Allah ə mr edir ki, bir inə k kə sə siniz.

Onlar tə ə ccьblə dedilə r:

-Ey Musa! Bizi ə lə salı rsan?

Musa dedi:

-Mə n nadan deyilə m ki, sizi ə lə salam. Allah sizə fə rman verir ki, bir inə k kə sin. Bu zaman цldьrьlə n insan dirilib, qatilin adı nı deyə cə kdir.

Onlar цz adə tlə ri ьzrə yenə də цzbaş ı nalı q edib, Allahı n ə mrini cə ld yerinə yetirmə dilə r. Onlar Musaya dedilə r:

-Allahı na de ki, o inə yin xьsusiyyə tlə rini bizə bildirsin.

Allah-tə ala onları n bu inadkarlı qları nı gцrьb, iş i onlar ьзьn зə tinlə ş dirdi.

Musa onlara dedi:

-Allah buyurur ki, o inə k nə qoca və nə də kцrpə olması n. Gə rə k orta yaş lı olsun. Gedin və Allahı n fə rmanı nı yerinə yetirin.

Bə ni-İ srail Allahı n ə mrini yerinə yetirmə di. Onlar yenidə n qayı dı b dedilə r:

-Allahı ndan istə ki, onun rə ngini bizim ьзьn bə yan etsin.

Allah-tə ala yene də iş i onlar ьзьn зə tinlə ş dirdi.

Musa onlara dedi:

-Allah buyurur ki, onun rə ngi aзı q sarı olmalı dı r. Elə olsun ki, onu gцrə nlə r ş ad olsunlar.

Onlar gedib yenidə n qayı tdı lar və Musaya dedilə r:

-Allahı ndan istə ki, onun hansı nцv inə k olması nı desin. Biz inə klə ri tə `yin etmə kdə зə tinlik зə kirik.

Musa dedi:

-Allah buyurur ki, o inə k yer ş umlamaq və onu suvarmaqda iş lə dilmə miş olmalı dı r.

Bu zaman onlar dedilə r:

-İ ndi mə sə lə aydı n oldu.

Onlar hə min inə yi axtarmağ a baş ladı lar və onu bir yetim uş ağ da tapı b, зox baha qiymə tə aldı lar.

Bə ni-İ srail tayfası toplanı b inə yin baş ı nı kə sdi və sonra onun bə də n ьzvə rində n bə `zisini цldьrьlə n insanı n cə sə dinə vurdular. Belə liklə insanlar Musanı n mц`cьzə lə rində n daha birinə ş ahid oldular.

Цldьrьlmьş insan dirildi və qatilin – yə `ni ə misi oğ lunun adı nı n onlara dedi. Qatil ə misi oğ lunun mal-dцvlə tinə sahib olmaq ьзьn onu цldьrmьş dь. İ ndi isə Allah onu camaatı n qarş ı sı nda rьsvay etdi.

Bə ni-İ srail tayfası yenə də Allahı n qьdrə tini mьş ahidə etdi. Onlar Musanı n peyğ ə mbə rliyinin doğ ruluğ unu, onun Allahı n yanı nda uca mə qamı nı цz gцzlə ri ilə gцrdьlə r. Hə mзinin gцrdьlə r ki, Allah necə yetim uş ağ a lьtf və mə rhə mə t gцstə rmiş, o inə k vasitə si ilə ona bol ruzi ə ta etmiş dir.

O yetim uş aq atası na yaxş ı lı q edirdi. Bir gьn зox ə hə miyyə tli bir iş ьзьn atası nı n yanı na gə ldi. Amma atası nı yatmı ş gцrьb, onu yuxudan oyatmadı və geri qayı tdı.

Atası yuxudan oyandı qda mə sə lə də n xə bə rdar oldu. Bu zaman hə min inə yi ona hə diyyə etdi. Allah atası nı n yaxş ı lı ğ ı qarş ı sı nda ona lьtf və mə rhə mə t gцstə rmə k istə di. Belə liklə o mц`cьzə baş verdi və inə k, Allahı n цldьrьlə n insanı diriltmə k ьзьn Bə ni-İ sraildə n istə diyi yeganə inə k idi.

XIZR

O zaman baş qa bir hadisə də baş verdi. Allah Musaya bir fə rman verdi: O, də nizin sahilinə getmə li və Allahı n saleh bə ndə lə rinin birində n elm və hikmə ti цyrə nmə li idi. Musa цz-цzьnə dedi: “O saleh bə ndə ni hardan tapı b, ondan elm və hikmə t цyrə nə cə yə m? ”

Allah ona və hy etdi ki, tezliklə iki də ryanı n qovuş duğ u yerdə onu tapacaqdı r. Musa yeniyetmə Yuş ə ` ibn Nunu da цzь ilə apardı. Onları n ə lamə t və niş anə lə ri цz yolları nı n yemə yi ьзьn tutduqları balı ğ ı n itmə si idi. Musa yola dьş dь. O cavan da onun ardı nca hə rə kə t etdi. Musa cavan Yuş ə `ə dedi:

-Balı q itdiyi zaman mə nə xə bə r ver.

Musa yolunu davam etdirdi. Nə hayə t iki də ryanı n qovuş duğ u yerə зatdı lar. Musa ə sası nı atı b yatdı. O зox yorulmuş du.

Gцydə bulud gцrьndь. Yağ ı ş yağ dı. Yağ ı ş ı n suyu onları n ə ş yaları na зatdı qda balı q yenidə n dirildi və yağ ı ş ı n yaratdı ğ ı su arxları nı n vasitə si ilə də nizə tə rə f ьzьb getdi.

Musa yuxudan ayı ldı. Yolu davam etdirmə k ьзьn Yuş ə ` ibn Nunu sə slə di. Ş eytan balı ğ ı n macə rası nı Yuş ə `in yadı ndan зı xartdı. O, Musanı mə sə lə də n xə bə rdar etmə di. Onlar uzun mə safə qə t etdilə r. Nə hayə t yenə də yorulub, acdı lar. Musa yol yoldaş ı olan dostuna dedi:

-Yemə yimizi зı xart yeyə k. Yolun uzunluğ undan yorulduq.

Bu zaman Yuş ə ` balı ğ ı n mə sə lə sini xatı rladı və Musaya dedi:

-Mə nim yadı mdadı r. İ stirahə t etdiyimiz yerdə balı q цzьnə gə lib, də nizə doğ ru getmiş dir. Ş eytan bu mə sə lə ni sə nə xə bə r vermə yi mə nim yadı mdan зı xartdı

Ьzьndə tə bə ssьm gцrьnə n Musa dedi:

-Bu, bizim axtardı ğ ı mı z ş eydir. İ ndi tə lə s ki, ьzə rində oturduğ umuz daş parзası na tə rə f gedə k.

Onlar yolları nı davam etdirib, bir mə nzil цncə istirahə t etdiklə ri yerə зatdı lar. Musa orada hə min saleh kiş ini gцrdь. O kiş i daş parзası nı n ьstьndə oturub, də niz dalğ aları na diqqə tlə tamaş a edirdi. Musa hə min kiş iyə hцrmə t gцstə rdi. Saleh kiş i gьlьmsьndь və onlara ehtiyatla buyurdu:

-Sə n kimsə n?

-Mə n İ mran oğ lu Musayam.

-Bə ni-İ srailin peyğ ə mbə ri Musa?

Musa tə ə ccьblə dedi:

-Bə li. Bunu sə nə kim xə bə r verdi?

-Sə ni mə nim tə rə fimə gцndə rə n ş ə xs.

Musa anladı ki, axtardı ğ ı insanı tapmı ş dı r. O dedi:

-Mə n sə ninlə yoldaş lı q etmə k istə yirə m. İ stə yirə m Allahı n sə nə цyrə tdiklə rini mə nə də цyrə də sə n.

Saleh kiş i dedi:

-Sə n mə nimlə yoldaş lı q edə bilmə zsə n. Amma, buna haqqı n vardı r, зьnki, mə nim etdiyim iş lə rin hikmə tini bilmirsə n.

Musa dedi:

-Dцzmə yə зalı ş acağ am. Sə nə sцz verirə m ki, mə nə nə ə mr etsə n itaə t edə cə yə m.

-Ə gə r bu sə fə rdə mə nə yoldaş olmaq istə yirsə nsə bir ş ə rtim var.

Musa dedi:

-Nə ş ə rti?

-Mə nim etdiyim iş lə r barə sində heз nə soruş ma. Зьnki, sonra цzьm onları n barə sində sə ninlə sцhbə t edə cə yə m.

Musa onunla razı laş dı. Onlar birgə yola dьş dьlə r.

Bə s bu saleh kiş i kim idi? Deyirlə r ki, o, Allahı n peyğ ə mbə rlə rində n biri olan Xı zr (ə) idi.

Bə s onları n gцrьş ь harada baş vermiş dir? Rə vayə tlə rə gцrə, iki də ryanı n qovuş duğ u yerdə - Aralı q də nizi ilə Sakit okeanı n Cə bə llьt-tariq boğ azı nda qovuş duqları yerdə.

Yuş ə ` ibn Nunun Musa ilə yolu davam etdirmə sini və ya hə min yerdə n Sinayda yerlə ş ə n Bə ni-İ srailə tə rə f qayı tması nı isə heз kə s bilmir.

Allah-tə ala Musa və Xı zrı n sə rgьzə ş tini bizə bə yan etmiş dir:

Musanı n elm və biliyə bцyьk marağ ı var idi. Ona gцrə də Allah-tə ala belə bir saleh və alim kiş inin olması nı Musaya və hy etdikdə, elm цyrə nmə k ьзьn onun yanı na getdi. Musa və o saleh kiş i sahillə yola dьş ьb, bir limana зatdı lar və orada bir gə mi ilə rastlaş dı lar.

Musa və o saleh kiş i digə r sə rniş inlə rlə birgə gə miyə mindilə r. Gə mi suları n arası ilə irə lilə yirdi. Gə mi limanları n birinə зatmazdan ə vvə l saleh kiş i o gə midə n bir taxta parзası nı qopardı. Bu iş i gцrə n Musa mə zə mmə tlə dedi:

-Sə n sə rniş inlə ri suda qə rq etmə k ьзьn bu gə mini deş irsə n? Bu iş dьzgьn deyildir.

Saleh kiş i ə vvə lki razı laş manı Musaya xatı rlatdı:

-Mə n sə nə demə dimmi ki, etdiyim iş lə rə dцzə bilmə yə cə ksə n?!

Musa da bu razı laş manı xatı rlayı b dedi:

-Sizdə n ьzr istə yirə m, unutmuş dum. Xahiş edirə m mə ni bağ ı ş layı n.

Onlar nцvbə ti limanda gə midə n dьş ьb, bir ş ə hə rə doğ ru getdilə r.

Yorulub, acmı ş dı lar. Цzlə rinə yemə k almaq ьзьn pulları yox idi.

Onlar ş ə hə rə зatdı lar. İ nsanları n dağ ı lmaqda olan bir divara baxdı qları nı gцrdьlə r. Onları n arası nda heз kim divarı tə `mir etmə k istə mirdi. Saleh kiş i divara tə rə f irə lilə di. Onun nə zə rinə bir fikir gə ldi.

O, mцhkə m və gьclь sьtunlar dьzə ltmə klə divarı yenidə n bə rkitdi. İ ş i sona зatdı qda Musa Xı zra dedi:

-İ ş in зox maraqlı idi, amma, niyə ondan цtrь muzd almadı n?

Musa bu sцzь ilə o saleh kiş inin yadı na salmaq istə yirdi ki, ə gə r muzd alsaydı onunla цzlə rinə yemə k hazı rlaya bilə rdilə r.

Xı zr qabaqkı razı laş manı yada salaraq dedi:

-Sə ninlə mə nim ayrı lı q zamanı mı z зatdı. Mə n sə nə dedim ki, mə nim iş lə rimə sə bir edib, dцzə bilmə yə cə ksə n. İ ndi isə etdiyim iş lə rin hikmə ti barə sində sə nə mə `lumat verirə m:

Gə mini də lmə yim bundan цtrь idi ki, o gə minin sahiblə ri kası b və yoxsul insanlar idilə r. Orada isə zalı m bir padş ah vardı. Gə milə ri zorla цz sahiblə rində n alı b, mə nimsə yirdi. Mə n bu iş imlə gə midə eyib yaratmaq istə dim ki, padş ah gə mini onlardan alması n. Onlar sonra gə mini tə `mir edə rlə r.

Bu divar isə ş ə hə rdə yaş ayan iki yetim uş ağ ı ndı r. Onları n ataları bu divarı n altı nda onlar ьзьn bir xə zinə gizlə tmiş dir. Allah iradə edib ki, onlar bцyьyьb, цz xə zinə lə rini зı xartsı nlar və heз kim onlardan xə bə r tutması n.

Ey Musa! Mə nim etdiyim bьtьn iş lə r Allahı n iradə və istə yini yerinə yetirmə kdə n savayı bir ş ey deyildi.

Musa o saleh kiş i ilə sağ ollaş dı. O, зox ə hə miyyə tli bir ş ey anladı: Bə `zi iş lə rin arxası nda onları n mə `nası nı Allahdan savayı heз kə sin bilmə diyi hikmə tlə r vardı r.

Orada xoş agə lmə z gцrьnə n bə `zi iş lə r olurdu. Amma, baş qa bir tə rə fdə n onlarda hikmə t vardı r. Ona gцrə də insan bir iş barə sində fikir yьrьtmə zdə n qabaq diqqə tlə fikirlə ş mə lidir.

TЦVRAT

Musa цz qцvmьnьn yanı na qayı tdı. Onlara nə sihə t və mцv`izə edir, onları nur və hidayə tə yцnə ldir, Tцvratı цyrə dirdi.

Qurani-Kə rim Tцvrat barə sində buyurur:

“Tцvrat hidayə t kitabı və nur idi. Amma, yə hudulə r Musanı n və fatı ndan sonra Tцvratı tə hrif etdilə r. Yə `ni, onlar Tцvratı n nə sihə t və ilahi hцkmlə rini silib, ьrə klə ri istə yə nlə ri, onları n ş ə xsi mə nafelə ri və adə t-ə n`ə nə lə ri ilə uyğ un gə lə nlə rini saxladı lar.

Onlar bununla da kifayə tlə nmə dilə r. Tцvratı ə fsanə və yalanlarla doldurdular. Misal ьзьn Tцvratda belə bir mə sə lə gə lmiş dir:

“Adə m və Hə vva cə nnə tdə olduqları zaman o ağ acdan yedilə r. Ağ acları n arası ilə yol gedə n Allahı n sə sini eş itdilə r. Adə m və Hə vva цzlə rini ağ acları n arası nda gizlə tdilə r. Allah Adə mi sə slə yib dedi: “Adə m, hardasan? ” Adə m dedi: “Sə sini eş itdim, amma, bə də nim зı lpaq olduğ undan цzьmь gizlə tmiş ə m”. Allah dedi: “Sə nə yemə sini qadağ an etdiyim ağ acdanmı yedin? ”

Sonra Allah buyurdu: “Bu insan da bizim kimi oldu. Xeyir və ş ə ri ayı rı r. Mьmkьndьr ki, o, ə bə di hə yat ağ acı nı da tapı b yesin. O zaman bizim kimi hə miş ə lik qalacaqdı r”. Ona gцrə də Allah onu cə nnə tdə n зı xartdı.

Bu gьnkь Tцvrat Musaya nazil olan Tцvrat deyildir. Musa yə hudilə rin ona aid etdikə ri yalanlardan uzaqdı r.

Allah-tə ala Musadan sonra onlara зoxlu peyğ ə mbə rlə r gцndə rdi. Amma, onlar peyğ ə mbə rlə ri ya цldьrьr, ya da incidirdilə r. Yə hudilə r daş ьrə kli insanları зevrilmiş dilə r. Qeyri-insani adə t-ə n`ə nə lə ri vardı. Telmud adlı baş qa bir kitaba ehtiram gцstə rirdilə r. Telmud onlara iyrə nc iş lə r цyrə dirdi. O kitabda belə deyilir:

1-Yə hudilə r Allahı n seзilmiş millə tidirlə r. Baş qa millə tlə rsə heyvandı rlar.

2- Yə hudilə rin dьnya hakimiyyə tinə sahib olmaları ьзьn onlar hə miş ə digə r insanları zə if saxlamağ a зalı ş malı dı rlar.

3-Yə hudi insan qeyri yə hudinin malları nı oğ urlaya bilə r.

4-Yə hudi insan qeyri yə hudini aldada, ondan зoxlu riba (sə lə m) ala bilə r. Onu, bьtьn var-yoxunu yə hudilə rə vermə yə mə cbur edə bilə r.

Ə zizlə r! Allahı n Bə ni-İ srailə gцndə rdiyi peyğ ə mbə rlə rin bə `zilə ri barə sində də sцhbə t aзacağ ı q. Biz, ilahi peyğ ə mbə rlə rin Bə ni-İ srail tə rə fində n necə ə zab-ə ziyyə tlə r, mьsibə t və iş gə ncə lə r gцrdьyьnь bilmə liyik.

Qə lə bə daş ı