Bizim əvvəllər Kitab əta etdiklərimiz ona iman gətirirlər”.

Fö vqə luca mü barə k Quranı n ə zə mə ti və gerç ə kliyi barə sində xə bə r verir. Onun mə hz bu keyfiyyə tlə ri haqq bilik sahibi olan insanları sonuncu Sə mavi Kitabı qə bul etmə yə, ona bü tü n varlı ğ ı ilə iman gə tirmə yə və onun gerç ə kliyini tə sdiq etmə yə yö nə ltmiş dir. Bu ayə də Tö vrat və İ ncilin ə ta edil­diyi və onları n mə nası nı və mə zmununu tə hrif etmə yi ö zü nə rə va gö rmə ­yə n Kitab ə hlində n bə hs edilir. Kə ramə tli Quran nazil edildikdə isə, hə min saleh insanlar ona və onu bü tü n bə ş ə riyyə tə ç atdı ran Elç iyə (s.ə.s.) iman gə tirdilə r.

ﭢ ﭣ ﭤ ﭥ ﭦ ﭧ ﭨ ﭩ ﭪ ﭫ ﭬ ﭭ ﭮ ﭯ ﭰ ﭱ

O, onlara oxunduqda, deyirlə r: “Biz ona iman gə tirdik! Bu, hə qiqə tə n, Rə bbimizdə n bir Haqdı r. Biz ə vvə llə r, hə qiqə tə n, mü sə lman idik”.

Quran ayə lə ri onlara oxunduğ u zaman, onlar hə r bir sö zü diqqə tlə dinlə yir və bundan sonra Haqqı n qarş ı sı nda tə zim edir və belə deyirlə r: “Biz Rə bbimizdə n bir Haqqa iman gə tirdik”. Bu tə lim, ə vvə lki elç ilə rin tə b­liğ etdiklə ri tə limlə ü st-ü stə dü ş ü r və Mü barə k Kitablara zidd deyildir. Onda hə qiqi hekayə tlə r, hikmə tli hö kmlə r və ə dalə tli qadağ alar toplan­mı ş dı r.

Bu insanlar ö z sö zlə rinin və ş ə hadə tlə rinin xeyirli nə ticə lə rini mü tlə q gö rə ­cə klə r, ç ü nki onlar qə ti və aydı n biliklə rə ə saslanı rlar. Onlar ə sil elm sahiblə ridir. Onlar ə sil Kitab ə hlidirlə r. Haqqı danmağ a cə hd gö stə rə n mü ş ­riklə rə gə ldikdə isə, onları n də lillə ri inandı rı cı deyildir. Bundan baş qa, onları heç ş ü bhə li də lillə r də adlandı rmaq olmaz, axı mü ş riklə r ya sadə cə olaraq, hə qiqə ti bilmirlə r, ya da onunla razı laş maq istə mirlə r. Buna gö rə, Fö vqə luca Allah belə demə yi buyurur: “Ona ya inanı n, ya da inanmayı n! Hə qiqə tə n, onu, ə vvə llə r elm ə ta edilmiş lə rə oxuduqda, onlar, ç ə nə lə ri yerə toxunaraq, sə cdə yə qapı lı rlar” (İ sra, 17/107).

Mö minlə rə gə ldikdə isə, onlar belə deyirlə r: “Hə qiqə tə n, biz ə vvə llə r də Fö vqə luca Allaha itaə t edirdik. Sə daqə tli olmağ ı mı za və mü tiliyimizə gö rə O (Pak və Mü qə ddə s Olan) bizim imana və mü sə lmanlı ğ a nail olmağ ı mı za yardı m gö stə rdi. Biz Ş ə rə fli Quranı n haqq olduğ unu qə bul edir və hə r iki Kitaba iman gə tiririk”. Quranı inkar edə n fasiqlə rə gə ldikdə isə, onları n ona bə s­lə diklə ri kü fr ö z ə vvə lki Kitabları na olan imanları nı mə hv edir.

ﭲ ﭳ ﭴ ﭵ ﭶ ﭷ ﭸ ﭹ ﭺ ﭻ ﭼ ﭽ ﭾ

Onlar sə birli olduqları na gö rə mü kafatları nı ikiqat alacaq­lar. Onlar ş ə ri xeyirlə uzaqlaş dı rı r və Bizim onlara ə ta etdiklə rimizdə n xə rc­lə yirlə r”.

Ə vvə llə r bir Kitaba iman gə tirə n, sonra da son Və hyin haqq olması nı etiraf edə n Kitab ə hli, iki də fə mü kafatlandı rı lacaqlar. Onlar ilk də fə Tö vrata və İ ncilə iman gə tirdiklə rinə gö rə, ikinci də fə isə, imanları nı tə sdiq edə rə k, Qurana iman gə tirdiklə rinə gö rə mü kafatlandı rı lacaqlar. Onlar bu mü kafatlara layiq olmuş lar, ç ü nki sə birlilik gö stə rmiş, yə ni Allahla olan ə hdə sadiq qalmı ş, imanları nı qoru­muş və xeyirxahlı qlar etmə kdə n ə l ç ə k­mə miş lə r. Onlar ş ü bhə yə qapı lmamı ş, haki­miyyə ti itirmə kdə n qorxmamı ş və ö z nə fslə rinə gü zə ş tə getmə miş lə r.

Onlar xalis iman sayə sində ç oxsaylı gö zə l mə ziyyə tlə rə malik ol­muş lar. Onlar ş ə r ə mə llə ri xeyirxahlı q vasitə si ilə uzaqlaş dı rı rlar, ç ü nki Allahı n mə xluq­ları na xeyirxahlı q gö stə rmə k onları n ayrı lmaz bir ö zə lliyinə ç evrilmiş dir. Ə gə r kimsə onları sö zü və ya ə mə li ilə incidirsə, onlar belə ­lə rinə lə yaqə tli sö zlə r və gö zə l ə mə llə ri ilə cavab verirlə r. Onları n belə rə ftar etmə lə rinin sə bə bi – yalnı z seç ilmiş lə rin layiq olduğ u alicə nablı ğ ı n və gö zə l ə xlaqı n ü stü nlü yü nü mö hkə m bilmə lə rində dir.

ﭿ ﮀ ﮁ ﮂ ﮃ ﮄ ﮅ ﮆ ﮇ ﮈ ﮉ ﮊ ﮋ ﮌ ﮍ ﮎ

Lağ lağ a sö zlə r eş itdikdə, ondan ü z dö ndə rib deyirlə r: “Bizə ö z ə mllə rimiz, sizə də ö zü nü zü nkü lə r. Sizə salam olsun! Cahillə rə can atmı rı q”.

Cahil gü nahkarlar onları n hü zurunda boş -boş sö zlə rə yol verdikdə, onlar belə lə rində n ü z dö ndə rirlə r. Onlar Mə rhə mə tli Allahı n xalis və ağ ı llı qulları kimi, davranaraq deyirlə r: “Hə r birimiz yalnı z ö z ə mə llə rinə gö rə cavab verə cə kdir və heç kim baş qası nı n gü nahları nı n yü kü nü daş ı maya­caqdı r”. Bununla onlar vurğ u­la­yı rlar ki, vaxtları nı yalan və faydası z sö z-sö hbə tlə keç irə n cahillə rin cinayə tlə ­rinin onlara də xli yoxdur.

Onlar deyirlə r: “Siz bizdə n xə bis sö zlə r eş itmə yə cə ksiniz, ç ü nki biz sizə oxş amağ a və sizinlə ö z dilinizdə danı ş mağ a ç alı ş mayacağ ı q. Ola bilsin ki, siz bu yaman qismə tlə qane olası nı z, lakin biz cahillə rlə heç bir mü nasi­bə t qurmaq istə mirik və var gü cü mü zlə onlardan qorunmağ a ç alı ş ı rı q”.

ﮏ ﮐ ﮑ ﮒ ﮓ ﮔ ﮕ ﮖ ﮗ ﮘ ﮙ ﮚ ﮛ ﮜ ﮝ

Hə qiqə tə n, sə n sevdiyin insanları doğ ru yola gə tirə bil­mə zsə n. Yalnı z Allah istə diklə rini doğ ru yola gə tirir. O, doğ ru yolla ge­də n­lə ri yaxş ı tanı yı r”.

Fö vqə luca Ö z Elç isinə (s.ə.s.) bildirir ki, o, hə tta ə n ç ox sevdiyi adamı belə doğ ru yola gə tirmə yə qadir deyil və buna gö rə, yerdə qalan bü tü n baş qa insanlar da bunu etmə yə acizdirlə r. Heç bir mə xluq insanı iman gə ­tirmə yə mə cbur etmə yə qadir deyil, ç ü nki bu, Fö vqə luca Allahı n mü stə sna hü ququna aiddir. O (Pak və Mü qə ddə s Olan) bə zi insanları doğ ru yola yö nə ldir, ç ü nki bilir ki, onlar bö yü k ş ə rafə tə layiq olanlardı r. Ə gə r insan buna layiq deyilsə, onda O (Pak və Mü qə ddə s Olan) onu azğ ı nlı q zü lmə ­tində veyil-veyil dolaş mağ a dü ç ar edir.

Burada aş ağ ı dakı ayə ni xatı rlamaq yerinə dü ş ə rdi: “...Hə qiqə tə n, sə n dü z yolu gö stə rirsə n” (Ş ura, 42/52). Bu ayə də Allahı n Elç isinin (ona Allahı n salavatı və salamı olsun!) bə ş ə riyyə tə xilas yolu gö stə rmə si nə zə rdə tutu­lurdu və dü z yolla necə getmə k izah olunurdu. O (s.ə.s) insanları xeyirxah iş lə r gö rmə yə ruhlandı rı r və bü tü n qü vvə si ilə onlara dü z yola gə lmə yə kö mə k edirdi. Lakin o (s.ə.s) onları n ü rə yinə iman salmağ a və onları mü sə lman etmə yə qabil deyildi.

Ə gə r o (s.ə.s) belə bir ş eyi bacarsaydı, onda, ilk nö vbə də, ö z ə misi Ə bu Tali­bin ü rə yinə iman salardı, ç ü nki o, ona (s.ə.s) ç oxlu yaxş ı lı qlar etmiş və hə rtə rə fli yardı m gö stə rmiş di. Allahı n Elç isi (ona Allahı n salavatı və salamı olsun!) yorulma­dan onu İ slamı qə bul etmə yə ç ağ ı rı rdı və onun sə mimi mü raciə tlə ri, Ə bu Talibin ona (s.ə.s) bə slə diyi xeyirxah mü nasibə ­tində n daha ü stü n idi. Allahı n Elç isi (s.ə.s) ə lində n gə lə ni ə sirgə mə di, lakin yalnı z Fö vqə luca Allah insanı dü z yola gə tirmə yə qadirdir.

ﮞ ﮟ ﮠ ﮡ ﮢ ﮣ ﮤ ﮥ ﮦ ﮧ ﮨ ﮩ ﮪ ﮫ ﮬ ﮭ ﮮ ﮯ ﮰ ﮱ ﯓ ﯔ ﯕ ﯖ ﯗ ﯘ ﯙ

Onlar[148] dedilə r: “Ə gə r biz sə ninlə birgə doğ ru yolla getsə k, onda ö z torpağ ı mı zdan qovuları q”. Mə gə r Biz də rgahı mı zdan ruzi olaraq hə r cü r sə mə rə li ş eylə rin gə tirildiyi ə min-amanlı q mə kanı nı onları n ixtiyarı na ver­mə ­dikmi? ” Lakin onları n ç oxu bilmir”.

Fö vqə luca xə bə r verir ki, Mə kkə nin sakinlə ri olan qureyş mü ş riklə ri Peyğ ə mbə rə (s.ə.s) dedilə r: “Ə gə r biz sə ninlə birlikdə İ slamı qə bul etsə k, onda bizi ö z torpağ ı mı zdan qovarlar. Ə rə blə r bizi ya ö ldü rə r, ya da ə sir gö tü rə rlə r və biz də hə yatı mı zdan və var-dö vlə timizdə n mə hrum oları q. Onlar sə nə qarş ı dü ş mə ncə ­sinə mü nasibə t bə slə yirlə r və sə nin Tə limini qə bul etmə k istə mirlə r və ə gə r biz sə nin tə rə fini tutsaq, onda gə rə k bü tü n dü nya ilə dü ş mə nç ilik edə k ki, buna da bizim qü vvə miz ç atmaz”.

Bu danı ş ı qlar onu gö stə rir ki, Mə kkə mü ş riklə ri Fö vqə luca Allah haq­qı nda lə yaqə tsizcə sinə dü ş ü nü rdü lə r. Onlar elə zə nn edirdilə r ki, O (Pak və Mü qə ddə s Olan) Ö z dininə yardı m gö stə rmə yə cə k və Ö z Sö zü nü ş ə rə flə n­dirmə yə cə k və ə ksinə, kafirlə rə imkan verə cə k ki, haqq dinin tə rə fdarları ü zə rində ü stü nlü k ə ldə etsinlə r və onları mə ş ə qqə tli ə zaba mə ruz qoy­sunlar. Onlar hesab edirdilə r ki, yalan hö kmə n haqqa qalib gə lə cə k. Belə olduqda Allah onları n yadı na saldı ki, Ö zü nü n mə rhə mə ti ilə onlar bü tü n qalan insanlar ü zə rində ü stü nlü k ə ldə etdilə r və mü qə ddə s torpağ ı n mə s­kun­ları oldular.

Onlar mü qə ddə s torpaqda sə rə ncam sahiblə ridir və onun nemə tlə ­rində n istifadə edirlə r, halbuki digə r ə rə blə r oraya gə lmə yə ç alı ş ı rlar ki, ziyarə t edə bil­sinlə r. Onları n ş ə hə rinə qonş ular da, uzaq qə bilə lə r də ehti­ram bə slə yirlə r. Heç kim onları narahat etmir və onları n lə yaqə tini azaltmı r. Yaxı nlı qda yerlə ş ə n ş ə hə r­lə rin sakinlə ri ö z hə yatları ü ç ü n daima qorxu altı nda yaş adı qları halda, mə kkə lilə r qorxunun nə olduğ unu bilmirlə r. Bü tü n bunlara gö rə, onlar, digə r ş ə hə rlə rin ə hali­sinin mə hrum olduğ u ra­hat­lı ğ ı, dü nyanı n hə r yerində n tacirlə rin gə tirdiyi ç oxsaylı bolluğ u onlara ə ta etmiş Fö vqə luca Allaha daima hə md etmə lidirlə r. Meyvə lə rin, qida maddə lə rinin və hə r cü r malları n onlara gə tirilmə si sayə sində və bu bol­luğ a gö rə mə kkə lilə r ö z mə iş ə tini sahmana salı r və var-dö vlə tlə rini artı ­rı rlar. Bü tü n bunlara gö rə mə kkə lilə r alicə nab Peyğ ə mbə rə (s.ə.s) itaə t etmə lidirlə r və ə gə r on­lar onun (s.ə.s) yolu ilə getsə lə r, onları n ş ə hə ri daha tə hlü kə siz və zə ngin olacaqdı r. Ə gə r onlar onu (s.ə.s) rə dd etsə lə r, ə min-amanlı q illə ri qorxu və qə m-qü ssə illə rinə ç evrilə cə k, var-dö vlə t və ə zə mə t miskinlik və alç aldı lmalarla ə və z edilə cə kdir. Qureyş lilə rin bunu unutma­maları ü ç ü n Fö vqə luca, ə vvə lki zə manə lə rdə yaş amı ş kafirlə rin hə lak edil­mə sini onlara xatı rladı r.

ﯚ ﯛ ﯜ ﯝ ﯞ ﯟ ﯠ ﯡ ﯢ ﯣ ﯤ ﯥ ﯦ ﯧ ﯨ ﯩ ﯪ ﯫ ﯬ ﯭ

Mə iş ə tdə hə ddini aş maqla lovğ alanan neç ə -neç ə ö lkə lə rin ə hali­sini mə hv etdik! Budur, onlardan sonra, az bir qismi istisna olmaqla, heç kimin yaş amadı ğ ı mə skə nlə r! Varisi Biz olduq”.

Onlar ö z uğ urları ilə qü rrə lə nir və elç ilə rə iman gə tirmə yə mane olan zə n­ginliyə pə rə stiş edirdilə r. Belə olduqda, Allah bu tə kə bbü rlü insanları hə lak etdi. O (Pak və Mü qə ddə s Olan) onları, ə vvə llə r ə ta etdiyi nemə tlə ­rində n mə hrum etdi və amansı z cə zaya mə ruz qoydu. Bu xalqlar tamamilə mə hv edildilə r və arası kə sil­mə yə n cə zaya layiq gö rü ldü lə r, mə skə nlə ri viranə qaldı, var-dö vlə tlə ri isə Allaha qayı tdı. O (Pak və Mü qə ddə s Olan) insanlara maddi nemə tlə r ə ta edir, lakin ç ox tezliklə bu nemə tlə r Ona qayı ­dı r. Hə m də tezliklə insanları n ö zlə rini də Ö zü nə qaytaracaqdı r ki, onları n hə r biri etdiklə ri ə mə llə rə gö rə ə və zini alsı nlar. Ö z mü d­rikliyi və mə rhə ­mə ti sayə sində Fö vqə luca Allah, Allahı n elç ilə ri (onlara salam olsun!) kafir­liyin ç irkinliyini iman gə tirmə yə n xalqlara izah edə nə qə də r, onları cə zalan­dı rmı r. Mə hz buna gö rə, sonra Quranda belə deyilir:

ﯮ ﯯ ﯰ ﯱ ﯲ ﯳ ﯴ ﯵ ﯶ ﯷ ﯸ ﯹ ﯺ ﯻ ﯼ ﯽ ﯾ ﯿ ﰀ ﰁ ﰂ ﰃ

ö

Rə bbin ə n mü hü m yaş ayı ş yerlə rinə, Bizim ayə lə rimizi onlara oxumaq ü ç ü n elç i gö ndə rmə dikcə, onları mə hv etmir. Biz ə halisi zalı m olmayan mə skə nlə ri mə hv etmə miş ik”.

Hə r də fə insanlar allahsı zlı ğ a, zalı mlı ğ a batdı qları zaman Fö vqə lqü drə tli Rə bb onlara elç i gö ndə rə rdi. Onlar mə hz hə yatı n qaynaş dı ğ ı iri ş ə hə rlə rə və mə skə nlə rə gə lirdilə r. Yaxı nlı qda yerlə ş ə n ə razilə rin sakin­lə ri də bu ş ə hə rlə rə gə lir və orada baş verə n hə r ş eydə n xə bə r tuturdular. Buna gö rə bü tü n ə traf elç inin gə lmə sini bilirdi, ç ü nki o, ö z moizə lə rinin doğ ruluğ unu gö stə rdiyi qə ribə və ecazkar mö cü zə lə ri ilə tə sdiq edirdi. Ə gə r peyğ ə mbə rlə r və elç ilə r (onlara salam olsun!) ucqar mə skə nlə rə gə l­sə ydilə r, onları n ə ksə riyyə tinin tə bliğ atı ç oxları tə rə ­fində n eş idilmə zdi və nə zə rə ç arpmazdı. Buna gö rə də yeni tə limlə r mə hz bö yü k ş ə hə rlə rdə və yaş ayı ş mə ntə ­qə lə rində yaranı r və oradan dü nyaya yayı lı rdı. İ ri ş ə ­hə rlə rin ə halisi də, bir qayda olaraq, hə r cü r yeniliklə rə mü nasibə tdə daha az kə skin mö vqe tutur.

Sonra Fö vqə luca Allah xə bə r verir ki, O (Pak və Mü qə ddə s Olan), o mə skə n­lə ri mə hv edirdi ki, onun ə halisi intiqam alı nması na və cə za veril­mə sinə layiq kafir gü nah­karlar olsunlar[149]. Buradan belə nə ticə ç ı xarmaq olar ki, Allah yalnı z, ö z azğ ı nlı ğ ı nı baş a dü ş ə rə k gü nah iş lə tmə kdə davam edə n fasiqlə ri cə zaya mə hkum edir.

ﮁ ﮂ ﮃ ﮄ ﮅ ﮆ ﮇ ﮈ ﮉ ﮊ ﮋ ﮌ ﮍ ﮎ ﮏ ﮐ ﮑ ﮒ ﮓ ﮔ ﮕ ﮖ ﮗ ﮘ ﮙ ﮚ ﮛ ﮜ ﮝ ﮞ

(28. 60) “Sizə ə ta edilə nlə rin hamı sı bu dü nya hə yatı nı n keç ici ne­mə ti və bə zə yidir, Allahı n nə zdində isə daha gö zə l və ə bə di olanlardı r. Mə gə r anla­mı r­­­sı nı z? ”

Fö vqə luca Rə bb bu sö zlə ri ilə Ö z qulları nı maddi nemə tlə rin istifadə edilmə sində mö tə dillik gö stə rmə yə, tə mtə raqla və zə nginliklə aldanma­mağ a ç ağ ı rı r. İ nsan Axirə tə can atmalı dı r və o da onun yeganə mə qsə di olmalı dı r. Qı zı l və gü mü ş, cins heyvanlar və zə ngin bə r-bə zə k, gö zə l qadı n­lar və sevimli ö vladlar, lə zzə tli yemə klə r və ə tirli iç kilə r, azdı rı cı lə zzə tlə r və bü tü n baş qa dü nya xoş luqları, sadə cə olaraq, fani nemə tlə rdir ki, insan onlardan qı sa bir mü ddə tdə istifadə edir. Amma, hə tta onlardan istifadə etdikdə belə, onlarda neç ə -neç ə nö qsanlar tapı r, ç ü nki onlar ç ox vaxt qə m-qü ssə və narahatlı q gə tirir. Onlar insanı n mə iş ə tinə qı sa bir mü ddə t ə rzində bə zə k vurur və hə tta onun qə lbini qü rur və tə kə bbü r hissi ilə doldurur, lakin az sonra insan bü tü n maddi nemə tlə rdə n mə hrum olur və də rk edir ki, bü tü n bu gö zə lliklə r ona qə mdə n, tə ə ssü fdə n, aldanı ş dan və bə dbə xtlik­də n baş qa bir ş ey gə tirmə miş dir.

Ə gə r insan ö z Axirə tini sahmana salmağ a can atsaydı, onda mü tlə q ö z Rə bbinin Cə nnə t mə kanı nda ə bə di nemə tlə r və rahat hə yat ə ldə edə rdi. Hə qiqə tə n, Cə nnə t nemə tlə ri daha yaxş ı və ə bə didir. Onlar dü nyə vi nemə tlə rdə n nə inki yal­nı z keyfiyyə ti ilə, hə m də kə miyyə ti ilə ü stü ndü r və xoş bə xt mö minlə r onlar­dan ə bə di olaraq hə zz alacaqlar.

Ey insanlar! Mə gə r sizin ağ lnı z kifayə t etmir ki, iki alə mdə n hansı nı n ü stü n­lü yə layiq olduğ unu anlayası nı z? Mə gə r siz də rk etmirsiniz ki, hansı hə yat xatirinə zə hmə r ç ə kmə lisiniz? Bu Quran ayə si tə sdiq edir ki, hə r bir insan ö z də rrakə sinə ə saslanaraq bu dü nya və Axirə t hə yatı arası nda seç im edir. Ə gə r insan Axirə tdə n ə l ç ə kə rə k, fani dü nyaya ü stü nlü k verirsə, onda bu onun ağ lı nı n ç atı ş mazlı ğ ı na də lalə t edir. Buna gö rə nö vbə ti ayə də Fö vqə luca Allah bü tü n ağ ı llı insanları, dü nya hə yatı na ü stü nlü k verə n insanları gö zlə yə n sonucu və Axirə t hə yatı naminə zə hmə t ç ə kə n mö minlə rin sonucu ilə mü qayisə etmə yə ç ağ ı rı r. Fö vqə luca belə buyurur:

ﭣ ﭤ ﭥ ﭦ ﭧ ﭨ ﭩ ﭪ ﭫ ﭬ ﭭ ﭮ ﭯ ﭰ ﭱ ﭲ ﭳ ﭴ

(28. 61) “Mə gə r Bizim, mü tlə q qovuş acağ ı na gö zə l və d verdi­yimiz ş ə xs, Bizim, bu dü nyanı n fani nemə tlə rini nə sib etdiyimiz və sonra Qiyamə t gü nü hü zurumuza gə tirilə cə k ş ə xslə bə rabə r tutula bilə rmi? ”

Axirə t hə yatı nda nemə t qazanmağ a bü tü n varlı ğ ı ilə can atan mö ­minə ba­xı n! Rə bbi onu gö stə rdiyi sə ylə rinə gö rə ə n gö zə l tə rzdə mü kafat­landı racağ ı nı və d etmiş dir. O, ecazkar Cə nnə t mü kafatı alacaq və ə n bö yü k hə diyyə lə rə və nemə t­lə rə layiq gö rü lə cə kdir. Qə tiyyə n ş ü bhə yoxdur ki, bu və d gerç ə klə ­ş ə ­cə kdir, ç ü nki Cə nnə t mü kafatı nı Sə xavə tli və Comə rd Rə bb və d etmiş dir və O (Pak və Mü qə d­də s Olan) verdiyi sö zü pozmur. Rə bb heç vaxt Onun mə rhə mə tini qazanmağ a və Onun qə zə bində n xilas olmağ a can atan qulunun ü midini yanı ltmı r.

İ ndi isə, Fö vqə luca Allahı n ç oxsaylı maddi nemə tlə r verdiyi quluna baxı n. O, onlardan hə zz alı r, mə də sini cü rbə cü r lə zzə tli yemə klə r və iç ki­lə rlə doldurur və, eynilə heyvanlar kimi, ö z tə lə batı nı tə min edir. Bu dü nya hə yatı onu Axirə t haq­qı nda hə tta dü ş ü nmə yə belə imkan vermir. O hə tta baş ı nı belə qaldı rmı r ki, ilahi Tə limatı n nurunu gö rsü n, peyğ ə mbə rlə rin və elç ilə rin (onlara salam olsun!) yolu ilə getsin. Ö lü m onu belə cə yaxalayı r və dü nya nemə tlə ri ona zə rə rdə n və hə lak olmaqdan baş qa heç nə gə tirmir.

Qiyamə t gü nü baş landı qda, bu gü nahkar Fö vqə luca Allahı n hü zu­runda da­ya­nacaq. Bax onda o baş a dü ş ə cə k ki, yaxş ı ə mə llə rin ehtiyatı nı tutmamı ş dı r və ö zü nü yalnı z ə bə di iş gə ncə lə rə mə hkum etmiş dir. O elə bir alə mə dü ş ə cə k ki, orada insan tö rə tdiyi ə mə llə rə gö rə cavab vermə li olacaq. Bu gü nahkara necə bir tale hazı rlanmı ş dı r? Qarş ı da onu nə lə r gö zlə yir? Qoy ağ ı llı insan ö zü ö z seç imini etsin və yer ü zü ndə hansı hə yat xatirinə yaş ayacağ ı nı qə rara alsı n.

ﭵ ﭶ ﭷ ﭸ ﭹ ﭺ ﭻ ﭼ ﭽ

(28. 62) “Hə min Gü n O, onlara mü raciə t edib soruş acaq: “Hanı Mə nim, varlı ğ ı nı gü man etdiyiniz, ş ə riklə rim? ”

Fö vqə luca Allah Qiyamə t gü nü baş verə cə k hadisə lə rdə n xə bə r verir. Hə ­min də hş ə tli Gü ndə insanlar ə n baş lı ca mə sə lə – ö z Rə bbinə ibadə t etmə lə ri, pak elç ilə rə itaə t gö stə rmə lə ri haqqı nda sorğ u-suala tutulacaqlar. Onda Fö vqə luca Allah, saxta “ilahlara” ibadə t edə n və onları n fayda verə ­cə yinə və onları ş ə rdə n qoruyacağ ı na ü mid bə slə yə n mü ş riklə rə mü raciə t edə cə k ki, saxta “ilahları n” aciz­liyini və mü ş riklə rin yolları nı azmı ş ol­duqları nı ifş a etsin: “Hanı sizin Mə nə bə rabə r tutub, ibadə t etdiyiniz tanrı ­ç aları nı z? İ ndi artı q ə min oldunuz ki, Mə nim ş ə rikim yoxdur! Sizin mü ş rik­li­yiniz isə ö z yanlı ş zə nn və uydurmaları nı zı n nə ticə ­lə ri idi. Siz onları “al­lahlar” hesab edirdiniz, amma onlar indi haradadı r? Niyə onlar sizə kö mə k etmir? Niyə onlar sizi ə ziyyə tdə n xilas etmir? ” Heç ş ü bhə yox­dur ki, mü ş riklə rin saxta ilahlara ibadə t və dua etmə lə ri ö zlə rinə aydı n olacaqdı r. Bu uydurulmuş tanrı ç alar yoxa ç ı xacaq və onlarla birlikdə dua­ları və iba­də tlə ri də yox olacaqdı r və mü ş riklə r yolları nı azdı qları nı və aldandı qları nı etiraf edə cə klə r.

ﭾ ﭿ ﮀ ﮁ ﮂ ﮃ ﮄ ﮅ ﮆ ﮇ ﮈ ﮉ ﮊ ﮋ ﮌ ﮍ ﮎ ﮏ ﮐ ﮑ ﮒ

Onda, barə lə rində Sö zü n tə sdiq olunduğ u kə slə r deyə cə k­lə r: “Ey Rə bbimiz! Budur azdı rdı qları mı z. Biz ö zü mü z azmı ş olduğ u­muza gö rə onları da azdı rmı ş ı q. Biz Sə nin hü zurunda onlardan ə l ç ə kirik. Onlar bizə ibadə t et­mirdilə r”.

Bir vaxtlar ö z xalqları nı kü frə və cinayə tlə rə ç ağ ı ran baş ç ı lar və ağ ­saq­qallar azğ ı nlı q zü lmə tində dolaş dı qları nı və sadə insanları yoldan ç ı xar­dı qları nı etiraf edə cə klə r. Onlar deyə cə klə r: “Ey Rə bbimiz! Budur bizim dü z yoldan azdı rdı ğ ı mı z insanlar. Onlar bizim ardı mı zca gə ldilə r, biz də onları azğ ı nlı ğ a saldı q, ç ü nki ö zü ­mü z də azmı ş dı q. Hə r birimiz tö rə dilmiş cinayə tlə rin iş tirakç ı sı dı r və buna gö rə hə r birimiz ə dalə tli cə zaya layiqdir. Biz onları n ə vvə llə r bizə ibadə t etmə lə ri haq­qı nda heç nə bilmə k istə mirik. Biz onlardan və onları n cinayə tlə rində n ü z ç eviririk, hə m də, axı onlar bizə itaə t etmirdilə r. Onlar ş eytana və iblisə ibadə t edirdilə r”.

ﮓ ﮔ ﮕ ﮖ ﮗ ﮘ ﮙ ﮚ ﮛ ﮜ ﮝ ﮞ ﮟ ﮠ ﮡ

Deyilə cə k: “Ş ə riklə rinizi ç ağ ı rı n! ” Onlar da ç ağ ı racaqlar, lakin ç ağ ı rı lanlar cavab vermə yə cə klə r və belə olduqda, onlar cə zanı gö ­rə cə klə r. Keş ­kə onlar doğ ru yolla gedə ydilə r”.

Kafirlə rə ə mr edilə cə k ki, yardı m edə cə klə rinə ü mid bə slə diklə ri “ilah­ları nı ” kö mə yə ç ağ ı rsı nlar. Bu də hş ə tli saatda insan hə r ş eydə n daha ç ox yer ü zü ndə iba­də t etdiklə rinə ehtiyac duyacaqdı r. Buna gö rə də mü ş ­riklə r ö z saxta ilahları na mü ­raciə t edə cə k və onlardan kö mə k və Fö vqə luca Allahı n hazı rladı ğ ı cə zadan xilas edilmə lə rini dilə mə yə baş layacaqlar. La­kin kimsə onları n ç ağ ı rı ş ı na sə s vermə yə ­cə k və onda kafirlə r baş a dü ş ə ­cə klə r ki, onlar doğ rudan da ə n də hş ə tli cə zaya layiq olan yalanç ı lardı r. Onlar Cə hə nnə mi gö rə cə k və ö z gö zlə ri ilə inkar etdiklə ri və uydurma say­dı qları cə zanı n gerç ə kliyinə ə min olacaqlar. Ə gə r onlar doğ ru yolla getsə y­dilə r, belə bir də hş ə tli və ziyyə tə dü ç ar olmazdı lar. Onlar, Cə nnə t bağ ları na aparan yolda olan mö minlə rlə birlikdə olardı lar. Lakin mü ş riklə r yer ü z­ü ndə yaş adı qları zaman bu yolla getmə kdə n boyun qaç ı rmı ş dı lar və ö lü m­də n sonra isə bu yolla gə lə bilmə zlə r.

ﮢ ﮣ ﮤ ﮥ ﮦ ﮧ ﮨ ﮩ ﮪ ﮫ ﮬ ﮭ ﮮ ﮯ ﮰ

(28. 65) “Hə min gü n O, onlara mü raciə tlə deyə cə k: “Siz elç ilə rə nə cavab verdiniz? ”

Hə min gü n xə bə rlə r onlardan gizlə dilə cə k[150] və artı q onlar bir-birilə rində n də soruş a bilmə yə cə klə r”.

Hə min gü n Fö vqə luca Allah gü nahkarlardan soruş acaq: “Siz elç ilə rə iman gə tirdinizmi və doğ ru yolla getdinizmi? Yaxud da Mə nim seç diklə ­ri­mi inkar etdi­niz və onları n ə mrlə rinə mü qavimə t gö stə rdiniz? ” Onlar bu suala dü zgü n cavab tapa bilmə yə cə klə r və heç kim onlara bu sə rt imta­handan ç ı xmağ a yardı m etmə yə ­cə k. Ş ü bhə siz ki, kim bu suala aydı n dü z­gü n cavab versə, xilas olacaqdı r. Dü zgü n cavab verə nlə r mö minlə r olacaq­dı r ki, onları n doğ ruç uluğ u hə qiqi imanları və xeyirxah ə mə llə ri ilə tə sdiq olunacaqdı r. Elç ilə ri inkar etdiklə rini və onlara tabe olmağ ı inadkar­cası na rə dd etdiklə rini xatı rlayan mü ş riklə rə gə ldikdə isə, onlar ö zlə rini doğ rult­maq ü ç ü n bir sö z belə deyə bilmə yə cə klə r. Onlar hə tta amansı z cə ­za­dan qurtulmaq ü ç ü n necə yalan danı ş maq lazı m olduğ unu ö yrə nmə kdə n ö trü bir birilə ri ilə mə slə hə tlə ş ə də bilmə yə cə klə r.

ﮱ ﯓ ﯔ ﯕ ﯖ ﯗ ﯘ ﯙ ﯚ ﯛ ﯜ ﯝ