Kim ki, tövbə etmiş, iman gətirmiş və xeyirxahcasına davran­mışsa, ümid var ki, xilas edilənlərdən olsun”.

Fö vqə luca Allah ə vvə lki ayə lə rdə Ö z qulları na xə bə r vermiş di ki, Axirə tdə onlar Ona ibadə t və Onun elç ilə rinə itaə t etmə lə ri barə də sorğ u-suala tutulacaqlar. Daha sonra Rə bb xilasa nail olmağ ı n hə qiqi yolunu insanlara gö stə rmiş dir. Bu yola gə lmə k ü ç ü n qul mü ş rikliyinə və itaə tsizliyinə gö rə tö vbə etmə li, Allaha iman gə tir­mə li və Ona ibadə t etmə li, elç ilə rə iman gə tirmə li və onları n gö zə l ş ə xsi nü ­mu­nə ­lə rini ə sas gö tü rə rə k, xeyirxah ə mə llə r etmə lidir. Yalnı z bu gö zə l mə ziyyə t­lə rlə qə lbini rö vnə qlə ndirmə yi bacaran ş ə xs xilas olan­ları n sı rası nda ö zü nə yer tuta bilə cə k. Tə kcə bu minvalla arzu edilə n mə qsə də nail olmaq və də hş ə tli so­nucdan qurtulmaq mü mkü ndü r – uğ ur qazanmağ ı n baş qa yolu yoxdur!

ﯞ ﯟ ﯠ ﯡ ﯢ ﯣ ﯤ ﯥ ﯦ ﯧ ﯨ ﯩ ﯪ ﯫ ﯬ ﯭ ﯮ

(28. 68) “Rə bbin nə yi istə yirsə xə lq edir və ə n xeyirlilə rini seç ir, onları nsa seç im haqqı yoxdur. Allah pakdı r və Ona ş ə rik qoş duqları ndan fö vqə l­ucadı r! ”

Fö vqə luca bildirir ki, yalnı z O (Pak və Mü qə ddə s Olan), bü tü n varlı ğ ı n Xaliqidir. Onun iradə si mü tlə q yerinə yetirilir və tə kcə O (Pak və Mü qə ddə s Olan) qə rar qə bul edir. İ nsanlar, qanunlar, dö vrlə r, ö lkə lə r – hamı sı Onun ilahi iradə sinə itaə t edir. Heç bir canlı Kainatda gedə n proses­lə ri idarə etmir və heç bir canlı Rə bbinin seç iminə qarş ı seç im edə bilmə z! Allah Pakdı r! Onun ş ə riklə rə, kö mə kç i­lə rə, mü a­vinlə rə, ö vladlara və ya zö vcə lə rə ehtiyacı yoxdur! O (Pak və Mü qə ddə s Olan), mü ş riklə rin Ona aid etdiklə ri digə r sifə tlə rə də mö htac deyildir.

ﯯ ﯰ ﯱ ﯲ ﯳ ﯴ ﯵ ﯶ

Rə bbin onları n qə lblə rində gizlə tdiklə rini də, aş kara ç ı ­xart­­dı q­ları nı da bilir”.

Ona insanları n və digə r mə xluqları n gizlə tdiklə ri və ya aş kar etdik­lə ri hə r ş ey mə lumdur. Yalnı z O (Pak və Mü qə ddə s Olan), hə m bu dü nyada, hə m də o biri dü nyada ibadə tə və hə mdə layiqdir. Bü tü n varlı qlar bunu unutmamalı dı rlar, ç ü nki tə kcə Fö vqə luca Rə bb gö zə l və ə zə mə tli mə ziyyə t­lə rə malikdir. Yalnı z O (Pak və Mü qə ddə s Olan), Ö z qulları na bol-bol nemə tlə r ə ta edir və yalnı z O (Pak və Mü qə ddə s Olan), bə zilə rini digə rlə ri ü zə rində ucaldı r.

ﯷ ﯸ ﯹ ﯺ ﯻ ﯼ ﯽ ﯾ ﯿ ﰀ ﰁ ﰂ ﰃ ﰄ ﰅ ﰆ ﰇ ﰈ

O – Allahdı r! Yoxdur Ondan baş qa ilah! Hə md ə zə ldə də, Axirə t­də də Ona mə xsusdur! Hö km Ona mə xsusdur və siz Ona qaytarı ­la­caq­sı nı z”.

O (Pak və Mü qə ddə s Olan), yer ü zü ndə ki və ö ldü kdə n sonrakı hə ­yatda insanları tə kbaş ı na idarə edir. Yer ü zü ndə Allahı n hə r bir mə xluqun taleyini tam mü ə yyə nlə ş dirə n Qə də r qanunları, hö km və haramlardan ibarə t hikmə tli din qanunları hö km sü rü r. Axirə t hə yatı nda isə, Allahı n Qə də r qanunları ilə yanaş ı ə dalə tli ə və z qanunları peyda olur və buna gö rə Fö vqə luca Allah qulları na xatı rladı r ki, onlar Onun hü zuruna qaytarı la­caqlar. Bu baş verdikdə, hə r bir insan etdiyi hə r hansı xeyir və ş ə r ə mə lin ə və zini alacaqdı r.

ﭑ ﭒ ﭓ ﭔ ﭕ ﭖ ﭗ ﭘ ﭙ ﭚ ﭛ ﭜ ﭝ ﭞ ﭟ ﭠ ﭡ ﭢ ﭣ ﭤ ﭥ

(28. 71) “De: “Necə bilirsiniz, ə gə r Allah gecə nizi Qiyamə t gü nü nə qə də r uzatsaydı, Allahdan baş qa, hansı ilah sizə iş ı q verə bilə rdi? Eş itmirsinizmi? ”

Allah insanlara Ö z mə rhə mə tini xatı rladı r və onları ş ü kü r etmə yə, ö z Rə bbi­nə ibadə tə və ö z və zifə lə rini nö qsansı z yerinə yetirmə yə ç ağ ı rı r. Fö vqə lqü drə tli Rə bb Ö z mə rhə mə ti sayə sində gecə və gü ndü zü yaratmı ş dı r. Gü ndü zlə r insanlar iş lə yə və dolanacaq ü ç ü n qazanc ə ldə edə bilə r, gecə lə r isə onlar rahatlanı r və gü ndü zü n qayğ ı ları ndan sonra istirahə t edirlə r. Hə qiqə tə n də bu, Rə bbin qulları na bə slə diyi mə rhə mə tdir. Mə gə r kimsə bir baş qası belə bir ş ey yaratmağ a qadir­dirmi?! Mə gə r Fö vqə lqü drə tli Allah bü tü n dü nyada Qiyamə t gü nü baş lanana qə ­də r davam edə cə k geç ə nin ç ö k­mə sini istə yə rsə, kimsə insanlara iş ı q verə bilə rmi? Ə lbə ttə ki, yox! Heç kim Rə bbə mü qavimə t gö stə rə bilmə z! Niyə bə s onda insanlar moizə lə rə və nə sihə tlə rə qulaq asmı rlar? Niyə onlar bu moizə lə rə və ö yü d-nə sihə tlə rə qulaq asmaq istə mir və Rə bbə itaə t gö stə rmirlə r?

ﭦ ﭧ ﭨ ﭩ ﭪ ﭫ ﭬ ﭭ ﭮ ﭯ ﭰ ﭱ ﭲ ﭳ ﭴ ﭵ ﭶ ﭷ ﭸ ﭹ ﭺ ﭻ ﭼ

(28. 72) “De: “Necə bilirsiniz, ə gə r Allah gü ndü zü Qiyamə t gü nü nə qə də r uzatsaydı, istirahə t etmə kdə n ö trü gecə ni sizin ü ç ü n, Allahdan baş qa, hansı ilah gə tirə bilə rdi? Gö rmü rsü nü zmü? ”

Ə gə r Allah gü ndü zü Qiyamə t gü nü nə qə də r uzatmaq istə yə rsə, ge­cə ni sizin ü ç ü n kim yarada bilə r? Uydurduğ unuz “ilahlardan” hansı biri istirahə t etmə yiniz ü ç ü n sizə gecə ni bağ ı ş laya bilə r? Doğ rudanmı siz haqqı gö rmə yə qabil deyilsiniz? Doğ rudanmı siz ö yü d-nə sihə tlə rdə n faydalan­mağ ı bacarmı rsı nı z? Rə bbinizin ayə ­lə rinə diqqə t yetirin, onlar haqqı gö r­mə kdə və doğ ru yola gə lmə kdə sizə kö mə k edə r!

Bundan ö ncə ki ayə də gecə də n bə hs edilirdi və Fö vqə luca Allah belə bu­yurmuş dur: “...Eş itmirsinizmi? ” Bu ayə də isə, gü ndü zdə n bə hs edilir və buna gö rə Fö vqə luca Rə bb buyurur: “...Gö rmü rsü nü zmü? ” Bunun sə bə bi ondadı r ki, gecə vaxtı insanı n eş itmə qabiliyyə ti gö rmə qabiliyyə tində n ü s­tü n olur, gü ndü z isə ə ksinə dir. Bü tü n bunlar onu gö stə rir ki, Allahı n qulu Rə bbinin nemə tlə ri ü zə rində dü ş ü nmə lidir. O, ona bə xş edilmiş bacarı qlar barə sində fikirlə ş mə li və onlardan mə hrum olduğ u vaxtda onları n də yə rini də rk etmə lidir. Hə qiqə tə n də, insan Fö vqə luca Allahı n nemə tlə rinin qiymə ­tini, yalnı z onlardan mə hrum olduğ u za­man baş a dü ş ­mə yə qadirdir. O, Allahı n bitmə z-tü kə nmə z nemə tlə rində n fasilə siz olaraq istifadə etdikdə, Rə bbinin nazil etdiyi bol sə xavə tinə gö rə, Ona ş ü kü r etmə yi yaddan ç ı xarı r və Allahı n kö mə yinə daim mö htac olduğ unu dü ş ü n­mə yi belə yadı rğ ayı r. Belə insan Rə bbinə minnə tdarlı q etmir və hə tta Onun lü tfkarlı ğ ı nı heç yadı na da salmı r.

ﭽ ﭾ ﭿ ﮀ ﮁ ﮂ ﮃ ﮄ ﮅ ﮆ ﮇ ﮈ ﮉ ﮊ ﮋ ﮌ ﮍ ﮎ ﮏ ﮐ ﮑ ﮒ ﮓ

O, lü tfkarlı ğ ı sayə sində sizin ü ç ü n gecə və gü ndü zü ya­ratmı ş dı r ki, ö zü nü z ü ç ü n onlarda rahatlı q tapası nı z və Onun mə rhə ­mə ­tinə nail olası nı z. Ola bilsin ki, ş ü kü r edə siniz”.

(28. 74) “Hə min Gü n O, onlara ucadan deyə cə kdir: “Hanı bə s var­lı ğ ı nı gü man etdiyiniz ş ə riklə rim? ”

Fö vqə luca mü ş riklə ri hü zuruna ç ağ ı racağ ı Qiyamə t gü nü nü n baş la­naca­ğ ı nı xatı rladı r. Bu gü n onlar yalanç ı ilahları Ona bə rabə r tutur və zə nn edirlə r ki, o ilah­lar ibadə tə layiqdirlə r və onlara nemə t ə ldə etmə yə və ş ə r­də n xilas olmağ a kö mə k edə cə klə r. Qiyamə t gü nü baş landı qda isə, Fö vqə luca Allah onları n kobud­luğ unu və gü manları nı n pozğ unluğ unu ifş a etmə k istə yə cə k və belə deyə cə k: “İ lah” adlandı rdı qları nı z indi harada­dı r­? Onlar ancaq sizin zə nninizdə “ilah” idilə r, ç ü nki ə sil hə qiqə tdə hə r ş ey ə ksinə ydi”. Bu barə də Fö vqə luca belə buyurur: “...Allahdan baş qa digə r ilahlara ibadə t edə nlə r nə yin ardı nca gedirlə r? Onlar yalnı z zə nnə qapı lı r və yalnı z yalan uydururlar” (Yunus, 10/66).

ﮔ ﮕ ﮖ ﮗ ﮘ ﮙ ﮚ ﮛ ﮜ ﮝ ﮞ ﮟ ﮠ ﮡ ﮢ ﮣ ﮤ ﮥ

Biz hə r ü mmə tdə n bir ş ahid seç ib də yə cə yik: “Də lilinizi gə ti­rin! ” Onda onlar bilə cə klə r ki, hə qiqə tə n, haqq – Allaha mə xsusdur və uydur­duqları yoxa ç ı xmı ş dı r”.

Bü tü n xalqlar Mə hş ə r ayağ ı nda toplandı qdan sonra, Fö vqə luca Allah hə r bir kafir ü mmə tdə n bir ş ahid seç ə cə k və onlar ö z qardaş ları nı n etiqad etdiklə ri mü ş riklik və yanlı ş baxı ş ları haqqı nda mə lumat verə cə klə r. Bu ş ahidlə r kafir xalqları idarə edə n rə hbə rlə rin və ağ saqqalları n arası ndan seç ilə cə klə r. Mə hz onlara, ardları nca gedə n ö z qardaş ları nı n mə nafeyini mü dafiə etmə k imkanı verilə cə kdir. Lakin onlar bə raə t qazanmağ a cə hd gö stə rə n kimi, Fö vqə luca Allah buyuracaq: “Siz ö z mü ş rikliyinizi nə ilə ə saslandı ra bilə rsiniz? Mə gə r Biz sizə belə davranmağ ı ə mr etmiş dik? Mə gə r Bizim elç ilə rimiz sizi buna də və t etmiş dilə r? Mə gə r bu, Mü qə ddə s Kitablardamı yazı lmı ş dı? Mə gə r uydurduğ u­nuz ilahlar ibadə tə layiqmi idi­? Mə gə r onlar sizə fayda verə bilə rdi və sizi Fö vqə luca Allahı n cə zası ndan qoruya bilə rdi? Ə gə r onlar buna qadirdilə rsə, qoy sizə kö mə k edib, sü buta yetirsinlə r ki, doğ rudan da ç ox ş eyi etmə yə qabildirlə r”.

Bax onda mü ş riklə r də rk edə cə klə r ki, haqq Allahı n tə rə fində dir və onlar aç ı q-aş kar yalana etiqad edirmiş lə r. Mü bahisə və ç ə kiş mə lə r onlara fayda vermə yə cə kdir, ç ü nki onları n sü butları inandı rı cı olmayacaq və Fö vqə luca Allahı n də lillə ri ilə darmadağ ı n edilə cə kdir. Yalan və uydur­ma­lar mə ğ lub olub, yox edilə cə k və mü ş riklə r də rk edə cə klə r ki, Fö vqə lqü drə tli Rə bb artı q onlara ə dalə tli hö km ç ı xartmı ş və onları layiq olduqları Cə hə nnə m cə zası na mə hkum etmiş dir.

ﮦ ﮧ ﮨ ﮩ ﮪ ﮫ ﮬ ﮭ ﮮ ﮯ ﮰ ﮱ ﯓ ﯔ ﯕ ﯖ ﯗ ﯘ ﯙ ﯚ ﯛ ﯜ ﯝ ﯞ ﯟ ﯠ ﯡ ﯢ ﯣ ﯤ ﯥ ﯦ ﯧ

Hə qiqə tə n, Qarun Musanı n qə bilə daş ı idi, lakin onları incidirdi. Biz ona o qə də r xə zinə lə r vermiş dik ki, hə tta bir neç ə gü clü insanlar belə onla­rı n aç arları nı daş ı mağ a ç ə tinlik ç ə kirdilə r. Qə bilə daş ­ları ona dedilə r: “Qü rrə lə n­mə! Bil ki, Allah tə kə bbü rlü lə ri sevmir””.

Fö vqə luca, alicə nab Musa peyğ ə mbə rin (ə) qə bilə daş ı olan Qarunun cina­yə tlə ri və acı nacaqlı taleyində n xə bə r verir. O, Fö vqə lqü drə tli Rə bbin o qə dim zamanlarda bü tü n digə r mə xluqları ndan yü ksə yə qaldı rdı ğ ı İ srail oğ ulları ndan biri idi. İ sraillilə r Allahı n ç oxsaylı bol nemə tlə rində n istifadə edirdilə r və yaxş ı iş lə r gö rü rdü lə r. Lakin Qarun ö z qə bilə daş ları na oxş a­mı rdı. O, insanlara qarş ı ə dalə tsizlik edirdi və o ona, insanları ç ox vaxt yol­dan ç ı xaran bö yü k var-dö vlə t verildiyinə gö rə, belə davranı rdı. Fö vqə luca buyurur ki, ona o qə də r ç ox sə rvə t vermiş di ki, xə zinə lə rinin aç arları nı n ağ ı rlı ğ ı ndan, onları bir neç ə gü clü adam gə zdirirdi. Ə rə b sö zü olan “usba”-nı n (burada “bir neç ə ”) lü ğ ə vi mə nası na istinad etmə klə gü man etmə k olar ki, onlar tə xminə n on nə fə r idilə r. Ə gə r Qarunun xə zi­nə ­lə rinin aç arları nı bu qə də r gü clü insanlar gə zdirirdilə rsə, onda onun xə zinə lə ri haqqı nda nə demə k olar?!

İ sraillilə r Qaruna sə mimi mü nasibə t bə slə yirdilə r və ç ox vaxt onu tə kə bbü r­lü lü kdə n və azğ ı nlı qdan ç ə kindirirdilə r. Onlar deyirdilə r: “Saysı z-hesabsı z sə rvə ­tinlə fə xr etmə və ə ldə etdiyin mal-mü lkə gö rə qü rrə lə nmə ki, dü nya hə yatı sə ni Axirə tdə n yayı ndı rması n. Hə qiqə tə n də, Fö vqə luca Allah ö z zə nginliyinə hə dsiz də rə cə də sevinə nlə ri sevmir”.

ﯨ ﯩ ﯪ ﯫ ﯬ ﯭ ﯮ ﯯ ﯰ ﯱ ﯲ ﯳ ﯴ ﯵ ﯶ ﯷ ﯸ ﯹ ﯺ ﯻ ﯼ ﯽ ﯾ ﯿ ﰀ ﰁ ﰂ ﰃ ﰄ ﰅ ﰆ

Allahı n sə nə ə ta etdiyinin vasitə si ilə Axirə t mə skə ninə can at, lakin bu dü nyadakı qismə tini də unutma! Allah sə nə yaxş ı lı q et­diyi kimi, sə n də yaxş ı lı q et və yer ü zü ndə fitnə -fə sad yayma! Axı Allah fitnə -fə sad yayanları sevmir”.

Sə nə ə bə di Cə nnə t mə skə nini qazanmaq ü ç ü n gö zə l imkan ə ta edil­miş dir, ç ü nki sə n baş qaları nı n mə hrum olduğ u sə rvə t sahibisə n. Sə də qə ver, ö z Rə bbinin iltifatı nı qazan və hə yatdan lə zzə t almaqla və ö z alç aq istə k­lə rini qane etmə klə ö zü nü mə hdudlaş dı rma. Ö z nə sibinə də bu dü nyada laqeyd yanaş ma, yə ni, biz sə ndə n tə lə b etmirik ki, ö zü nü n bü tü n var-dö v­lə tini sə də qə verib, dilə nç i kö kü nə dü ş ə sə n. Lakin sə ni, Axirə tdə sə a­də tə nail olmağ ı n ü ç ü n malı nı n bir hissə sini paylamağ a və onun digə r hissə sini də bu dü nyada ö zü n ü ç ü n xə rclə mə yə də və t edirik. Ancaq belə liklə sə n ö z dininin və Axirə tinin qayğ ı sı na qala bilə rsə n.

Mə xluqlara qarş ı comə rd ol və yadı nda saxla ki, Fö vqə luca Allah sə nə necə bol sə rvə t ə ta etmiş dir. Yer ü zü ndə ö zbaş ı nalı ğ a can atma, yə ni tə kə bbü r gö stə rmə, cinayə t tö rə tmə və sə nə saysı z-hesabsı z sə rvə t verə n Allahı unutma. Hə qiqə tə n, O, fitnə -fə sad tö rə də nlə ri sevmir! Ə ksinə, O, belə insanları ə n də hş ə tli cə zaya mə ruz qoyur.

ﭑ ﭒ ﭓ ﭔ ﭕ ﭖ ﭗ ﭘ ﭙ ﭚ ﭛ ﭜ ﭝ ﭞ ﭟ ﭠ ﭡ ﭢ ﭣ ﭤ ﭥ ﭦ ﭧ ﭨ ﭩ ﭪ ﭫ ﭬ ﭭ ﭮ ﭯ

O dedi: “ Bü tü n bunlar mə nə malik olduğ um biliyimə gö ­rə ə ta edil­miş dir”. Doğ rudanmı o bilmirdi ki, Allah, ona qə də r, gü cdə və topladı q­ları varidatla ondan də fə lə rlə ü stü n olan bü tö v nə sillə ri mə hv etmiş dir? Gü nahkar­lardan gü nahları haqqı nda soruş ulmayacaqdı r”.

Qarun ö z qə bilə daş ları nı n ö yü d-nə sihə tlə rini rə dd etdi və Fö vqə luca Rə bbə, ona nazil etdiyi nemə tlə rə gö rə ş ü kü r etmə kdə n də boyun qaç ı rdı. O dedi: “Bu, mə nə biliyimə gö rə ə ta edilmiş dir. Siz isə mə nə ö z mü lkiyyə timə necə sə rə ncam ç ə kə cə yimə gö stə riş vermə mə lisiniz! ” Bir ş ə rhə gö rə, tə kə b­bü rlü israilli demə k istə yirdi ki, o, ö z saysı z-hesabsı z var-dö vlə tinə yalnı z ö z biliyi və pul qazanmaq bacarı ğ ı sayə sində nail olmuş dur. Digə r bir ş ə rhə gö rə isə, o nə zə rdə tuturmuş ki, Fö vqə luca Allah onun hə qiqə tə n bö yü k iltifata layiq olduğ unu bildiyi ü ç ü n ona bu sə rvə ti vermiş dir.

Belə olduqda, Fö vqə luca Rə bb bə yan edir ki, maddi nemə tlə rin bol­luğ u in­sa­nı n baş qaları ndan ü stü n olması na də lalə t etmir. Kainat qanunla­rı na uyğ un olaraq, Rə bb, də fə lə rlə itaə t etmə yə n və bö yü k qü drə tə malik xalqları hə lak etmiş ­dir. Belə qü drə tdə n mə hrum olanları, ə gə r onlar ö z ə llə ri ilə ö zlə rini ö lü mə mə hkum edirlə rsə, onda kim Ona onları mə hv etmə yə mane ola bilə r?! Belə gü nahkarlar heç sorğ u-sual da edilmə yə cə klə r, ç ü nki onları n bü tü n cinayə tlə ri Fö vqə luca Allaha tamamilə mə lumdur. Onlar ö zlə rini lə yaqə tli xeyirxah insanlar sayı rlar və ö z ə min-amanlı qları na inanı rlar, lakin onları n danı ş ı qları və gü manları heç nə yi hə ll etmir və onları cə zadan xilas etmə yə qabil deyil. Rə bb onları n, artı q boyun qaç ı ra bilmə yə cə klə ri gü nahları və cinayə tlə rini yaxş ı bilir.

ﭰ ﭱ ﭲ ﭳ ﭴ ﭵ ﭶ ﭷ ﭸ ﭹ ﭺ ﭻ ﭼ ﭽ ﭾ ﭿ ﮀ ﮁ ﮂ ﮃ ﮄ ﮅ

O, xalqı nı n qarş ı sı na zinə tlə rini taxı b ç ı xdı. Dü nya hə ya­tı nı dilə yə nlə r dedilə r: “Keş kə bizdə də Qaruna ə ta edilə nlə r olaydı! O, doğ rudan da, bö yü k sə adə tə sahibdir”.

Buna baxmayaraq Qarun inadkarcası na haqqı danmaqda və ö zbaş ı ­nalı ­ğ ı nda davam edirdi. O, ö z hə mqə bilə lə rinin xeyirxah mə slə hə tlə rinə qulaq asmaqdan bo­yun qaç ı rı rdı, ç ü nki tə kə bbü rlü və ö zü ndə nrazı bir gü ­nahkar idi. Ona ə ta edilə n var-dö vlə t isə bu ş ə rə fsizi daha ç ox azdı rı rdı. Bir də fə o, bə r-bə zə kli libasda xal­qı nı n qarş ı sı na ç ı xdı. O, ö z qə bilə daş ­ları nı n qarş ı sı na gə lmə k ü ç ü n uzun mü ddə t hazı rlaş mı ş və bu mə qsə dlə ö zü nü n ə n tə mtə raqlı, zinə tli və bahalı libasları nı gey­miş di. Onun heyran­edici gö r­kə mi israillilə rin diqqə tini cə lb etmiş, onun də bdə bə li libası isə hə mqə ­bilə ­lə rini heyran qoymuş du. Adamlar onun geyimini mü zakirə etmə yə baş la­yanda iki də stə yə bö lü ndü lə r, ç ü nki hə r kə s ö z niyyə tlə rində n və arzuları n­dan ası lı olaraq danı ş mağ a baş layı rdı. Bu dü nya nemə tlə rinə hə ris olan­lar deyirdilə r: “Biz də belə nemə tlə rə malik olmaq istə rdik! ” Bu insanları n fikir və niyyə tlə ri yalnı z dü nyə vi mə mnunluqlarla bağ lı idi. Yer ü zü ndə ki var-dö vlə t on­ları n arzuları nı n hü dudu idi, ç ü nki onlar baş qa heç bir ş ey istə ­mirdilə r. Onlar qə rara almı ş dı lar ki, Qarun bö yü k bir qismə tə nail olmuş ­dur və ə gə r Axirə t hə yatı mö vcud olmasaydı, bu doğ rudan da belə ola bilə rdi. Qarun insanı n ə ldə edə bilə ­cə yi yerin bü tü n nemə tlə rinə sahib idi və istə diyi arzusunu gerç ə klə ş dirə bilə rdi. Elə buna gö rə bə zilə ri qə rara almı ş dı lar ki, o, bö yü k qismə t sahibidir. Belə dü ş ü ­nə nlə ri yalnı z bu dü nya­nı n varidatı narahat edirdi. Bunlar bə dbə xt, aciz və cı lı z arzularla yaş ayan, qarş ı ları na yü ksə k mə qsə dlə r qoymayan və mə nə vi də yə rlə rə malik olma­yan insanlardı.

ﮆ ﮇ ﮈ ﮉ ﮊ ﮋ ﮌ ﮍ ﮎ ﮏ ﮐ ﮑ ﮒ ﮓ ﮔ ﮕ ﮖ

O ş ə xslə rə ki, elm verilmiş di, onlar dedilə r: “Vay halı nı za! İ man gə tirə nlə rə və yaxş ı iş lə r gö rə nlə rə Allahı n mü kafatı daha yaxş ı dı r. Lakin buna sə birlilə rdə n baş qası nail ola bilmə yə cə kdir”.

İ sraillilə rin arası nda elə adamlar var idi ki, onlara elm verilmiş di. Onlar ə ş yaları n ə sil də yə rini bilirdilə r və maddi zö vqlə rin tə biə ti ü zə rində dü ş ü nü r­dü lə r. Bu, onları, baş verə n hadisə lə rə dair ilk tə ə ssü ratları na ə sasə n mü hakimə yü rü də n cahillə rdə n kö klü surə tdə fə rqlə ndirirdi. Onlar bə zi qə bilə daş ları nı n keç ici dü nyə ­vi nemə tlə rdə n mə mnun olmaları nı ü rə k ağ rı sı ilə dinlə yirdilə r. Onlar qə bilə daş ­ları nı n seç imində n kə də rlə nir və onları n sö zlə ri ilə razı laş a bilmirdilə r. Bax buna gö rə də onlar dedilə r: “Ə gə r insan iman gə tirə rə k, xeyirxah iş lə r gö rə rsə, o, hə m bu dü nyada, hə m də ö lü mü ndə n sonra mü kafat alar. İ badə t, sə mimi tö vbə və Rə bbinin mə rhə mə tini qazanmağ a can atmaq ona bö yü k mə mnunluq bə xş edir. O, Axirə tə gə ldikdə isə, orada Cə nnə t bağ ları na girə cə k və Cə nnə t sə adə tində n zö vq alacaqdı r. Hə qiqə tə n də bu mü kafat sizin ö zü nü z ü ç ü n dilə diyinizdə n daha yax­ş ı dı r”.

Ş eylə rin ə sil mahiyyə ti belə dir. Lakin heç də bu hə qiqə ti bilə n hə r kə s doğ ru yola gə lmə yi və onda sabit qalmağ ı bacarmı r. Buna yalnı z Fö vqə luca Allaha qü ­sursuz ibadə t edə n, gü nahlardan ç ə kinə n, taleyin ç ə tinliklə rinə dö zə n və nə fsə uymayan sə birli mö minlə r nail olurlar. Onlar ehtiraslara və alç aq istə klə rə imkan vermirlə r ki, onları Rə bbə ibadə tdə n ayı rsı nlar və bu dü nyaya gə lmə lə rinin sə bə bi olan və zifə lə rini yerinə yetirmə yə mane ol­sunlar. Onlar bu fani dü nyanı n lə zzə tlə ­rində nsə, Allahı n mü kafatı nı al­mağ ı ü stü n tuturlar.

ﮗ ﮘ ﮙ ﮚ ﮛ ﮜ ﮝ ﮞ ﮟ ﮠ ﮡ ﮢ ﮣ ﮤ ﮥ ﮦ ﮧ ﮨ

Biz onu evi ilə birlikdə yerə batı rdı q. Onun elə bir tə rə f­darı da yox idi ki, Allaha qarş ı ona kö mə k etsin və o, ö zü də ö zü nə kö ­mə k edə nlə rdə n deyildi”.

Qarunun ş ə rə fsizliyi, tə kə bbü rü və ö zü nü aldanı ş ı hə ddi-hü dudunu aş dı qda Fö vqə lqü drə tli Allah onu mə ş ə qqə tli ə zaba dü ç ar etdi. Yer onun ayağ ı nı n altı nda aralandı, onu və onunla birlikdə imarə tini də uddu. Hə qiqə tə n, ə da­lə tli qisas bu fasiqin cinayə tlə rinə uyğ un idi. Rə bb, bü tü n mə xluqlardan ö zü nü yü ksə k tutan gü nahkarı evi və iç ində kilə ri ilə birlikdə yerə batı rdı. O, onu yaxa­la­mı ş amansı z cə za qarş ı sı nda gü csü zdü və onun nə kö mə kç ilə ri, nə də mü dafiə ç ilə ri olmadı.

ﮩ ﮪ ﮫ ﮬ ﮭ ﮮ ﮯ ﮰ ﮱ ﯓ ﯔ ﯕ ﯖ ﯗ ﯘ ﯙ ﯚ ﯛ ﯜ ﯝ ﯞ ﯟ ﯠ ﯡ ﯢ ﯣ ﯤ ﯥ ﯦ

(28. 82) “Bir gü n ə vvə l onun yerində olmaq istə yə nlə r, sə hə risi gü n dedi­lə r: “Vay-vay! Sə n demə, Allah Ö z qulları ndan istə diyinə ruzisini ya artı rı r, ya da kə sirmiş! Allah bizə rə hm etmə sə ydi, O, bizi də yerə batı ­rardı. Vay-vay! Ka­firlə r xilas olmayacaqlar! ”

Hə lə dü nə n onlar yalnı z dü nya nemə tlə ri haqqı nda dü ş ü nü rdü lə r və ü rə k­lə rində n Qarunun yerində olmaq keç irdi. Lakin tə kə bbü rlü ş ə rə fsizin də hş ə tli so­nu bu cə za qarş ı sı nda onları n ü rə yinə qorxu saldı və onları dü ş ü nmə yə mə cbur etdi. Belə olduqda, onlar baş a dü ş dü lə r ki, insanları n bə zilə ri saysı z-hesabsı z var-dö vlə t alı r, digə rlə ri isə ə n azla qane olurlar, amma bu dü nyanı n varidatı insana xoş bə xtlik və bö yü k sə adə t gə tirə bilmə z. İ sraillilə r dedilə r: “Rə bb bizə rə hm etdi və Qarunun hə lak edilmə si bizim ü ç ü n ibrə t də rsi oldu. Ə vvə llə r biz ona hə sə d ç ə kirdik, amma indi biz buna gö rə tö vbə edirik. Biz ö z ə vvə lki baxı ş ları mı zdan ə l ç ə kir və etiraf edirik ki, kafirlə r nə bu dü nyada, nə də ö ldü kdə n sonra uğ ur qazanma­yacaqlar”.

ﯧ ﯨ ﯩ ﯪ ﯫ ﯬ ﯭ ﯮ ﯯ ﯰ ﯱ ﯲ ﯳ ﯴ ﯵ ﯶ

Biz o Axirə t mə kanı nı yer ü zü ndə tə kə bbü r gö stə rmə k və fitnə -fə sad yaymaq istə mə yə nlə r ü ç ü n tə yin etmiş ik ki, bu, Allahdan qorxanları n nə sibidir”.

Fö vqə luca Allah Qarunun taleyi və onun də hş ə tli ö lü mü haqqı nda xə bə r verdikdə n sonra, elm verilmiş ş ə xslə rin sö zlə rinin doğ ruluğ unu tə sdiq edir. Onlar demiş dilə r ki, gö zə l mü kafat yalnı z iman gə tirə nlə rə və xeyirxah ə mə llə r iş lə yə n­lə rə nə sib olur və bunu demə kdə onlar haqlı idilə r. Bax buna gö rə də, sonra Fö vqə luca Allah Ö z qulları nı Axirə t hə yatı nda ş ə rə fli mü kafat almaq xatirinə zə h­mə t ç ə kmə yə ç ağ ı rı r. Bu hə yat barə də Mü qə ddə s Kitablar xə bə r verir və pak elç ilə r isə xə bə rdarlı q edirdilə r. Mö minlə r Axirə tdə hə r cü r nemə tlə rə layiq gö rü lə cə k və istə nilə n xoş agə l­mə z hallardan xilas edilə cə klə r. Lakin ə bə di Sə adə t mə kanı na yalnı z o ş ə xs­lə r daxil edilə cə klə r ki, onlar yer ü zü ndə yü ksə k mə qamlara və fa­siqliyə can atmamı ş olsunlar. Bunlar – ş ö hrə t dalı nca qaç mayan mö minlə rdir ki, ə trafları ndakı ları n qarş ı sı nda tə kə bbü r gö stə rmir, haqqı danmı r və ş ə rə f­sizliyə cə hd gö stə rmirlə r, yə ni, bö yü k və kiç ik gü nahlardan ç ə kinirlə r. Bu isə o demə kdir ki, onları n niyyə ti yalnı z Fö vqə luca Allahla və Axirə tlə bağ lı dı r. Onlar insanları n qarş ı sı nda ö zlə rini ü stü n tutmur, haqqa mü tiliklə tabe olur və saleh ə mə llə ri ixlasla yerinə yetirirlə r. Onlar Allahdan qorxan ə sil mö minlə rdir ki, gö zə l aqibə t, yə ni, uğ ur və xilas mə hz onlara nə sib olacaqdı r. Digə r insanlara gə ldikdə isə, onlar bə zə n uğ ur ə ldə edə cə k və rahatlı q tapacaqlar. Lakin bu xoş bə xtlik qı samü ddə tli olacaqdı r. Bir qə də r keç dikdə n sonra onlar bü tü n nemə tlə rdə n mə hrum olarlar. Axirə t hə ya­tı nda isə onlar bə dbə xt olacaqlar, ç ü nki haqqı tə kə bbü rlə inkar edə n­lə rə və gü nah iş lə də nlə rə mə hz belə bir aqibə t qismə t olacaqdı r. Bu gö zə l Quran ayə sinin mahiyyə ti də elə bundan ibarə tdir. Sonra Fö vqə luca Allah Ö zü nü n hü ­dudsuz sə xavə tində n və Ö zü nü n ə dalə tli qisası ndan bə hs edir. Fö vqə luca buyu­rur:

ﯷ ﯸ ﯹ ﯺ ﯻ ﯼ ﯽ ﯾ ﯿ ﰀ ﰁ ﰂ ﰃ ﰄ ﰅ ﰆ ﰇ ﰈ ﰉ ﰊ

Xeyirxah ə mə llə gə lə n, daha xeyirlisini alacaq. Kim pis ə mə llə gə lə rsə, bilsin ki, pislik edə nlə r yalnı z etdiklə ri pisliyin ə və zini alacaqlar”.

Sadə cə yaxş ı ə mə l iş lə mə k kifayə t deyil – onu gə rə k elə edə sə n ki, o qə bul olunsun, sonra da o ə mə li gü nahlarla heç ə endirmə mə yə sə y gö stə r­mə k lazı mdı r. Yalnı z bu halda insan Allah qarş ı sı nda ö z xeyirxah ə mə li ilə dayana bilə r. Yaxş ı lı q nə dir? Bu elə bir anlayı ş dı r ki, Fö vqə luca Allahı n və Onun Elç isinin (s.ə.s.) bü tü n hö kmlə rini, o cü mlə də n, saleh etiqadları, saleh nitqlə ri və saleh ə mə llə ri ə hatə edir. Fö vqə luca Rə bbin qarş ı sı nda, Onun mə xluqları nı n qarş ı sı nda ö z və zifə lə rini yeri­nə yetirmə k də yaxş ı lı q etmə k demə kdir. Ə gə r insan yaxş ı lı q etdikdə n sonra onu saxlaya bilirsə, onda o, mü tlə q mü kafat alacaqdı r və onun alacağ ı mü kafat qazan­dı ­ğ ı ndan ç ox ü stü n olacaqdı r. Buna gö rə Fö vqə luca Allah belə buyurur: “Kim bir yaxş ı ə mə llə gə lə rsə, on qat artı q ə və zini alar...” (Ə nam, 6/160). Qiyamə t gü nü nə qə də r qorunan hə r hansı xeyirxah ə mə lə gö rə mü kafat, insanı n ş ə xsi key­fiyyə tlə rində n, onun və ziyyə tində n, etdiyi ə mə llə rdə n və verdiyi faydadan ası lı olaraq mü tlə q artı rı lacaqdı r. Fö vqə luca buyurur: “...Allah kimə istə yirsə, artı rı r. Allah – Hə rş eyiə hatə edə ndir, Bilə ndir” (Bə qə rə, 2/261).

Allahı n qarş ı sı na pis ə mə llə rlə gə lə nlə r isə, tö rə tdiklə rinin qə də rincə ə və z verilə cə kdir. Cinayə t ə mə llə ri – Fö vqə luca Allah və Onun Elç isi (s.ə.s.) tə rə fində n qə ti olaraq qadağ an edilmiş bü tü n ə mə llə rdir. Bu Quran ayə si Fö vqə luca Rə bbin aş ağ ı dakı mü ddə ası na oxş ayı r: “Kim bir yaxş ı ə mə llə gə lə rsə, on qat artı q ə və ­zini alar. Kim ki, pis ə mə llə gə lə rsə, o, yalnı z ona uyğ un ə və z alacaqdı r və onunla ə dalə tsiz rə ftar olunmayacaqdı r” (Ə nam, 6/160).

ﭑ ﭒ ﭓ ﭔ ﭕ ﭖ ﭗ ﭘ ﭙ ﭚ ﭛ ﭜ ﭝ ﭞ ﭟ ﭠ ﭡ ﭢ ﭣ ﭤ ﭥ

Quranı sə nə nazil edə n və onun hö kmlə rini fə rz qı lan, sə ni qa­yı ­dı ş yerinə mü tlə q qaytaracaqdı r. De: “Rə bbim kimin doğ ru rə h­bə rlik gə tirdi­yini, kiminsə aç ı q-aş kar azmı ş olduğ unu yaxş ı bilir”.

Fö vqə luca bildirir ki, Quranda icazə verilə n və qadağ an olunan ə mə l­lə rə dair izahı verilmiş mü drik hö kmlə r mö vcuddur. Muhə mmə d Peyğ ə mbə rə (ona Allahı n salavatı və salamı olsun!) hə valə olunmuş du ki, bu Kitabı yer ü zü nü n sakinlə rinə ç atdı rsı n, insanları və cinlə ri Quranı nı n hö kmlə rini yerinə yetirmə yə ç ağ ı rsı n. Ə gə r Mü drik Yaradan Ö z qulları na və zifə tapş ı rmı ş dı sa, onda bu o de­mə k idi ki, O (Pak və Mü qə ddə s Olan), heç vaxt onları mü kafatsı z və ə və zsiz qoymayacaqdı r. Dü nya hə yatı nda ə və z vermə k ə dalə tli ola bil­mə z və buna gö rə Fö vqə luca Allah insanları gə ldiklə ri yerə mü tlə q qayta­racaq ki, mö minlə r mü ka­fatları nı alsı nlar, gü nahkarlar isə ə zabı dadsı nlar.

Ey Muhə mmə d! Artı q bundan sonra insanlar doğ ru yolu tanı yı rlar və ə gə r onlar sə nin ardı nca getsə lə r hö kmə n bö yü k qismə tə və ə bə di Sə adə tə nail olarlar. Ə gə r onlar sə nə itaə tsizlik gö stə rsə lə r, Allahı n Tə limini rə dd etsə lə r və yoldan sapmağ a ü stü nlü k versə lə r, onda onları n Fö vqə lqü drə tli Rə bbin hü zurunda bə raə t qazanmağ a heç bir haqqı olma­yacaq. Belə olduqda Rə bbin onları amansı z cə zaya mə hkum edə cə k, ç ü nki O (Pak və Mü qə ddə s Olan), gizli və aş karda olan hə r ş eydə n xə bə rdardı r. O (Pak və Mü qə ddə s Olan), haqlı olanları n doğ ruç uluğ unu tə sdiqlə yir, yalanç ı ları n isə yalanı nı ifş a edir. O (Pak və Mü qə ddə s Olan) kimin doğ ru yola qə də m qoyduğ unu, kimin də aç ı q-aş kar azğ ı nlı ğ a dü ş dü yü nü yaxş ı bilir. Doğ ru yola gə lə nlə rdə n biri Allahı n Elç isi (s.ə.s.) idi, onun dü ş mə nlə ri və yağ ı ları isə fasiqlə r idilə r və onlar da dü ş mə nç iliklə rində davam edir, azğ ı nlı q zü lmə tində veyillə nir və baş qaları nı da yoldan azdı rı rdı lar.

ﭦ ﭧ ﭨ ﭩ ﭪ ﭫ ﭬ ﭭ ﭮ ﭯ ﭰ ﭱ ﭲ ﭳ ﭴ ﭵ ﭶ

(28. 86) “Sə n ö zü nə Kitab nazil edilə cə yini gö zlə mirdin, lakin bu, Rə bbin­də n sə nə bir mə rhə mə t idi. Buna gö rə heç vaxt kafirlə ri mü dafiə etmə! ”

Sə n elç i olmağ a cə hd gö stə rmirdin və bu və zifə yə də hazı rlaş mı rdı n. Sə n Rə bbinin mə rhə mə ti sayə sində Onun tə rə fində n seç ildin və O (Pak və Mü qə ddə s Olan) sə ni peyğ ə mbə rliklə ş ə rə flə ndirdi və bununla da bü tü n bə ş ə riyyə tə lü tf­karlı q gö stə rdi. O (Pak və Mü qə ddə s Olan) sə nə bü tü n mə x­luqlar ü ç ü n Rə hmə t mə nbə yi olan Kitab nazil etdi. O (Pak və Mü qə d­də s Olan) Ö z yaratdı qları na ö z­lə ri­nin hə tta ağ ı lları na belə gə lmə yə n ç oxlu ş ey­lə r ö yrə tdi və onları n qə lblə rini pisliklə rdə n tə mizlə di. O (Pak və Mü qə d­də s Olan) onlara Kitabı və Hikmə ti[151] ö y­rə tdi, halbuki onlar ə vvə llə r acı q-aş kar azğ ı nlı q iç ində idilə r.

Ey Allahı n qulu! Ə gə r nazil edilmiş Kitabı n bə ş ə riyyə t ü ç ü n bir Rə hmə t olması aydı n olmuş dursa, onda sə n hə mç inin baş a dü ş mə lisə n ki, onda mö vcud olan hö kmlə r və qadağ alar da Fö vqə luca Allahı n mə rhə mə ­tində n ibarə tdir. Buna gö rə Onun hö kmlə rinə ş ü bhə etmə və fikirlə ş mə ki, onlardan geri ç ə kilmə k sə nə fayda verə və ya iş lə rini qaydaya sala bilə r. İ stə nilə n formada kafirlik yaymağ a cə hd gö stə rə n ş ə rə fsiz gü nahkarlara yardı m etmə! Ə gə r bir insan iddia edirsə ki, ş ə riə t hö kmlə ri mə ntiqə ziddir və ya tə rə qqiyə mane olur, onda bil ki, o artı q kü fr yaymağ a kö mə k gö stə rir [152].

ﭷ ﭸ ﭹ ﭺ ﭻ ﭼ ﭽ ﭾ ﭿ ﮀ ﮁ ﮂ ﮃ ﮄ ﮅ ﮆ ﮇ ﮈ ﮉ

(28. 87) “Qoy onlar, Allahı n ayə lə ri sə nə nazil edildikdə n sonra, sə ni onlardan dö ndə rmə sinlə r. Ö z Rə bbinə də və t et və mü ş riklə rdə n olma! ”

Allahı n hö kmlə rində n ü z ç evirmə, onları tə bliğ et və layiqincə yerinə yetir. Kafirlə rin sə nin ə leyhinə qurduqları fitnə lə rə diqqə t yetirmə, onları n ş ə rtlə rini qə bul etmə və istə klə rinə gü zə ş tə getmə. İ slamı tə bliğ et, ç ü nki tə bliğ at və nə sihə t – peyğ ə mbə rliyinin ali mə qsə didir. Gö rdü yü n iş lə ri gö zə soxma və ş an-ş ö hrə tə can atma, ç ü nki onları n sə nin mə qsə dinə aidiyyə ti yoxdur. Yolunu azmı ş larla razı laş ma, ç ü nki son nə ticə də sə n onlardan biri­nə ç evrilə r və ya onları n ə laltı sı olarsan. Mü ş riklə rdə n biri olma, yə ni Allaha ş ə riklə r qoş ma və sə ni mü ş rikliyə apara bilə cə k gü nahlar tö rə tmə!

ﮊ ﮋ ﮌ ﮍ ﮎ ﮏ ﮐ ﮑ ﮒ ﮓ ﮔ ﮕ ﮖ ﮗ ﮘ ﮙ ﮚ ﮛ ﮜ ﮝ ﮞ ﮟ ﮠ

Allahla bə rabə r digə r “ilahlara” dua etmə. Ondan baş qa ilah yox­dur və Onun Ü zü ndə n baş qa hə r ş ey mə hv olacaqdı r. Tə kcə O, hö km verə ­cə k və Ona qaytarı lacaqsı nı z”.

Tə k Olan Allaha ixlasla ibadə t et, ç ü nki Ondan baş qa ibadə tə, pə rə s­tiş ə və ali də rə cə də sevilmə yə heç kim layiq deyil. Kamil və Ə bə di Allah­dan baş qa ilah yoxdur! Onun Nə cib Ü zü ndə n baş qa var olan hə r ş ey fanidir. Bu isə o demə kdir ki, mü ş riklə rin ibadə t etdiklə ri hə r nə varsa, mü t­lə q yox olacaqdı r. Yoxluğ a mə hkum edilmiş “ilahlar” onlara ibadə t edə n­­lə rə fayda vermə yə cə kdir. Hə qiqə tə n, mü ş rik­lə rin mə qsə dlə ri yanlı ş ­dı r və onları n sonu da kə də rlidir.

Yer ü zü ndə və Axirə t hə yatı nda mə xluqları n taleyini yalnı z Fö vqə luca Allah idarə edir. O (Pak və Mü qə ddə s Olan) ibadə tə və pə rə stiş ə layiqdir. O – Ə bə didir və Ö lmə zdir, bü tü n canlı mə xluqlar isə ö lə sidirlə r və sonra, iş lə diklə ri hə r ə mə lə gö rə ə və z almaq ü ç ü n (dirildilib) Onun hü zurunda daya­nacaqlar. Hə r bir ağ ı llı insan bunu yadda saxlamalı və digə r “ilahlar” qə bul etmə də n, yalnı z Tə k Allaha ibadə t etmə lidir. O insan var qü vvə si ilə Allaha yaxı nlaş ­mağ a can atmalı, Onun qə zə bində n və cə zası ndan ç ə kinmə li, ö z ə mə llə ­rinə və etdiyi gü nahla­rı na gö rə tö vbə etmə də n Onun hü zurunda dura bilə ­cə ­yində n ehtiyat etmə lidir.

Y