Kölgə və bərk isti”.

Canlı lar və ö lü lə r də eyni deyillə r. Hə qiqə tə n, Allah istə ­diyinə eş itmə qabiliyyə ti verir və sə n qə birdə kilə ri eş itmə yə mə cbur edə bilmə zsə n”.

Sə n – yalnı z xə bə rdarlı q edə n nə sihə tç isə n”.

Fö vqə luca xə bə r verir ki, Ö zü nü n ilahi mü drikliyi sayə sində O (Pak və Mü qə ddə s Olan) insanları n qə lbinə iki bir-birinə zidd olan ş eylə r ara­sı nda fə rqi ayı rd edə bilmə k qabiliyyə ti qoymuş dur. İ nsanlar tə rə ddü d etmə də n razı laş ı rlar ki, maddi dü nyada ziddiyyə tli ş eylə r ö z araları nda bə rabə r olmurlar. Lakin onlar bilmə lidirlə r ki, bir-birinə zidd olanlar ruhi alə mdə bir-birinə daha ç ox oxş amı rlar. Mö min – kafirə, saleh insan – azmı ş insana, haqqı tanı yan – cahilə, Cə nnə t ə hli – Cə hə nnə m ə zabkeş inə, canlı qə lbə malik insan – ö lü qə lbli insana bə rabə r tutula bilmə z. Onları n ara­sı ndakı fə rq o də rə cə də bö yü kdü r ki, onun hə qiqi olç ü sü yalnı z Fö vqə luca Allaha mə lumdur. Ə gə r insanlar, bir-birinə zidd olan ş eylə rin arası ndakı fə rqi anlasalar və onlara aydı n olsa ki, onlar nə yə can atmalı və nə də n xilas olmalı dı rlar, qoy onda hə r bir də rrakə li insan nə yə ü stü nlü k verə cə yini qə rara alsı n.

Ey Muhə mmə d! Allah istə diyinə eş itmə k qabiliyyə ti ə ta edir. Yalnı z Allah insanları doğ ru yola yö nə ldə və onlara eş itmə yə və haqqa iman gə ­tirmə yə kö mə k edə bilə r. Sə n isə qə birdə olanları eş itmə yə mə cbur edə bilmə zsə n. Onları n ü rə klə ri ö lmü ş dü r və sə nin moizə lə rin onlara fayda vermə z və belə cə də, onlar sə ndə n ü z dö ndə rə n inadkar kafirlə rə fayda ver­mə z. Lakin ə gə r insanlar sə nin sö zlə rinə qulaq asmaqdan boyun qaç ı rsalar da, sə n Rə bbinin və hyini, onsuz da onlara ç atı rmalı san, ç ü nki sə n – yalnı z nə sihə tç isə n.

ﭸ ﭹ ﭺ ﭻ ﭼ ﭽ ﭾ ﭿ ﮀ ﮁ ﮂ ﮃ ﮄ ﮅ

Hə qiqə tə n, Biz sə ni haqq ilə mü jdə lə yə n və xə bə rdarlı q edə n nə sihə tç i kimi gö ndə rdik və elə bir ü mmə t yoxdur ki, ona xə bə rdar­lı q edə n nə sihə tç i gə lmə miş olsun”.

Biz sə ni haqla gö ndə rdik, ç ü nki bə ş ə riyyə t uzun mü ddə t Allahı n elç ilə ri olmadan yaş ayı rdı, doğ ru yoldan sapmı ş dı, ə sil biliklə rdə n mə hrum olmuş du və yeni peyğ ə mbə rə olduqca mö htac idi və sə n insanlara – alə m­lə rin sakinlə rinə ə n bö yü k mə rhə mə t kimi gə ldin. Biz sə ninlə haqq din və yalana heç bir aidiyyə ti olmayan Doğ ru yol nazil etdik. Biz hə m də sə nə Ş ə rə fli Quran – hə qiqi Kitab və mü drik Xatı rlatma nazil etdik. Biz sə ni mü jdə ç i və nə sihə tç i etdik ki, sə n Allahı n itaə tkar qulları nı dü nya hə yatı n­da və Axirə tdə mü kafatlandı rı lacaqları ilə sevindirə sə n və itaə tsizlik gö stə ­rə n gü nahkarları cə zalandı rı lacaqları barə də xə bə rdar edə sə n. Bu cə za onları hə mç inin yer ü zü ndə və ö lü mdə n sonra da gö zlə yir. Sə n heç də Allahı n insanlara gendə rdiyi ilk elç i deyilsə n, ç ü nki elə bir ü mmə t yoxdur ki, onlara nə sihə tç i gə lmə sin. Bu nə sihə tç ilə r ö z ü mmə tlə rini Allahı n və di­nin doğ ru olması na ə min edirdilə r ki, hə lak olan tam aydı n bir də lil ə sa­sı nda hə lak olmalı, dirilə nlə r də aydı n bir də lil ə sası nda yaş amalı dı r.

ﮆ ﮇ ﮈ ﮉ ﮊ ﮋ ﮌ ﮍ ﮎ ﮏ ﮐ ﮑ ﮒ ﮓ

Gə r onlar sə ni yalanç ı saydı larsa, bil ki, onlardan ə vvə l­kilə r də yalanç ı saymı ş dı lar. Onları n elç ilə ri onlara aydı n də lillə r, Sə hifə ­lə r və nurlu Kitab gə tirmiş dilə r”.

Ey Elç i! Mü ş riklə r sə ni qə bul etmə dilə r, lakin axı ə vvə llə r də kafirlə r Allahı n elç ilə rini tə kzib edə rdilə r. Elç ilə r (onlara Allahı n salamı olsun!) on­la­rı n yanı na bu elç ilə rin hə qiqi­liyini tə sdiq edə n aydı n mö cü zə lə rlə gə ­lə r­dilə r. Onları n gə tirdiklə ri Kitablar ç oxsaylı hikmə tli qanunlardan ibarə t olardı, nur saç an Kitab isə, ö z gerç ə k rə vayə tlə ri və ə dalə tli hö kmlə ri sayə ­sində insanlara yol gö stə rə rdi. Mü ş riklə r bu elç ilə ri, onları n doğ ruç uluğ una ş ü bhə etdiklə rinə və ya onları n də lillə rinin kifayə t qə də r inandı rı cı olma­dı q­­ları na gö rə inkar etmirdilə r. Onlar elç ilə ri ö z inadcı llı qları və zalı mlı q­ları ü zü ndə n qə bul etmirdilə r.

ﮔ ﮕ ﮖ ﮗ ﮘ ﮙ ﮚ ﮛ ﮜ

(35. 26) “Sonra Mə n iman gə tirmə yə nlə ri yaxaladı m. Gö r Mə nim inkar etmə yim necə oldu! ”

Mə n fasiqlə ri ə n mü xtə lif cə za ü sulları ilə cə zalandı rdı m və onları ə n bö yü k ə zablara dü ç ar etdim. Buna gö rə ö z alicə nab Elç inizə itaə tsizlik gö stə rmə kdə n ç ə kinin ki, sizdə n ə vvə lkilə rin mə ruz qaldı qları ş iddə tli cə za və ağ ı r alç alma sizin də baş ı nı za gə lmə sin.

ﮝ ﮞ ﮟ ﮠ ﮡ ﮢ ﮣ ﮤ ﮥ ﮦ ﮧ ﮨ ﮩ ﮪ ﮫ ﮬ ﮭ ﮮ ﮯ ﮰ ﮱ ﯓ ﯔ ﯕ ﯖ ﯗ ﯘ ﯙ ﯚ ﯛ ﯜ ﯝ ﯞ ﯟ ﯠ ﯡ ﯢ ﯣ ﯤ ﯥ ﯦ ﯧ ﯨ ﯩ

Mə gə r gö rmü rsə n, Allah sə madan suyu necə nazil edir? Biz onunla mü xtə lif ə lvan meyvə nlə r yetiş diririk. Dağ larda isə mü xtə lif: ağ, qı rmı zı və zil-qara cı ğ ı rlar vardı r”.

Nsanlar, heyvanlar və mal-qara da mü xtə lif rə nglə rdə olur. Onun qulları arası nda Allahdan qorxanlar yalnı z bilik sahiblə ridir. Hə ­qi­qə tə n, Allah – Fö vqə lqü drə tlidir, Bağ ı ş layandı r”.

Fö vqə luca qulları na xatı rladı r ki, O (Pak və Mü qə ddə s Olan) tama­milə bir-birində n fə rqli mə xluqlar yaradı r. Lakin buna baxmayaraq, onlar ü mumi mə nş ə yə malikdirlə r və Allahı n fö vqə lqü drə tinin və kamil mü drik­liyinin də lillə ridir. Tə biə tdə belə ö rnə klə rə ç ox rast gə linir. Allah gö ydə n yağ ı ş suyu nazil edir və onun sayə sində mü xtə lif bitkilə r və meyvə lə r bitir, yetiş ir. Belə cə, insanlar eyni sudan, eyni torpaqda ə n mü xtə lif bitkilə rin bitdiyinin ş ahidi olurlar. Allah hə mç inin yer ü zü ndə dağ ları yerlə ş dir­miş ­dir ki, onları n kö kü yerin tə kinin də rinliklə rinə qə də r gedir. Bu dağ lar bir-birilə ri ilə ə laqə dardı r və bə zə n ü mumi tə mə lə malik olurlar. Lakin buna baxmayaraq, onlar bir-birində n rə nginə və ç alarları na gö rə fə rqlə ­nirlə r. Onlarda ağ, sarı, qı rmı zı və hə tta zil-qara rə ngli cı ğ ı rlar vardı r. Allah yerdə hə mç inin mü xtə lif rə ngli də risi, ç eş idli rə ngarə ng tü kü, mü xtə lif xü susiy­yə t­lə ri, mü xtə lif sə slə ri və fə rqli xarici gö rü nü ş lü ç oxlu insanlar, və hş i heyvanlar və digə r heyvanlar xə lq etmiş dir. İ nsanlar ç ox asanlı qla ə min ola bilə rlə r ki, yer ü zü ndə olan bü tü n canlı varlı qlar bir-birində n son də rə cə fə rqlə nirlə r, halbuki onları n hamı sı vahid mə nş ə yə malikdirlə r.

Bu saysı z-hesabsı z fə rqlə r, Ö z mə xluqları na ə n mü xtə lif rə nglə r və keyfiyyə tlə r ə ta etmə kdə sə rbə st olan Allahı n fö vqə lqü drə tinin inandı rı cı mə ntiqi sü butudur. Bu insanlara bö yü k fayda verir və onlara zə ruri istiqa­mə ti mü ə yyə nlə ş dirmə kdə və bir-birini ayı rd etmə kdə kö mə k gö stə rir ki, bu da ö z nö vbə sində Fö vqə lucanı n mü drikliyinə və rə hmdilliyinə də lalə t edir. Bu hə mç inin Onun hü dudsuz elmini və dirilmə nin labü dlü yü nü tə s­diq edir. Lakin bü tü n bu də lillə r sə hlə nkar kafirlə rə heç bir fayda gə tirmir və onlar ö z Rə bbinin yaratdı qları ü zə rində dü ş ü nmü r və onlara ə hə mə iyyə t vermirlə r. Onlardan fayda ə ldə etmə yə nail olanlar yalnı z Fö vqə luca Allah­dan qorxanlardı r, onlar ə hatə edildiklə ri alə m haqqı nda dü ş ü nü r, onun yaradı lması nı n mə nası nı də rk edirlə r.

Buna gö rə Rə bb buyurur ki, Ondan yalnı z elm sahibi olan qullar qorxarlar. İ nsan Onu daha yaxş ı də rk etdikcə, Onun cə zası ndan daha bə rk də hş ə tə gə lir. Bu qorxu insanı gü nahlardan ç ə kinmə yə və Onunla gö rü ş ə hazı rlaş mağ a mə cbur edir. Bu ayə də Fö vqə luca insanı Ondan qorxmağ a mə cbur edə n və ona Onun mə rhə mə tini qazanmağ a kö mə k edə n ə sil bilik­lə rin vacibliyini və ü stü nlü yü nü xü susilə vurğ ulayı r. Fö vqə luca buyurur: “Allah onlardan razı dı r və onlardan Ondan razı dı rlar. Bu Rə bbində n qorxanlar ü ç ü n hazı rlanmı ş dı r” (Beyyinə, 98/9).

Hə qiqə tə n də, Allah – Fö vqə lqü drə tlidir və Bağ ı ş layandı r. Onun ə zə ­mə ti və fö vqə lqü drə ti kamildir və bunun sayə sində O (Pak və Mü qə ddə s Olan) ə n mü xtə lif mə xluqlar yaradı r və tö vbə kar qulları nı n gü nahları nı bağ ı ş layı r.

ﯪ ﯫ ﯬ ﯭ ﯮ ﯯ ﯰ ﯱ ﯲ ﯳ ﯴ ﯵ ﯶ ﯷ ﯸ ﯹ ﯺ

(35. 29) “Hə qiqə tə n, Allahı n Kitabı nı oxuyanlar, namaz qı lanlar və Bizim onlara ə ta etdiyimiz ruzidə n gizlicə və aç ı q xə rclə yə nlə r, uğ ursuz olmayacaq ticarə tə ü mid bə slə yirlə r”

Allah xə bə r verir ki, insanlar arası nda elə lə ri var ki, Allahı n Kitabı nı oxuyurlar. Onlar bu Kitabı n hö kmlə rini yerinə yetirir və onda Allahı n qadağ an etdiyi hə r ş eydə n ç ə kinirlə r. Onlar bu Kitabı n gerç ə kliyinə inanı r­lar, nə zə r-nö qtə lə rini onunla ə saslandı rı rlar və insanları n sö zü ndə nsə, onu ü stü n tuturlar. Onlar bu Kitabı oxuyur, onu ö yrə nir, onun mə naları ü zə rin­də dü ş ü nü r və hö kmlə rini yerinə yetirirlə r. Onlar onun gö zə l ayə lə ­rini gü ­nü n bü tü n vaxtları nda oxuyurlar və xü susilə də, dinin sü tunu, mü sə lman­lı ğ ı n nuru, imanı n meyarı və mö minin sadiqliyinin də lili olan fə rz namazları qı lı ­nan zaman [241]. Onlar qohumları na, kası blara, yetimlə rə və digə r ehtiyacı olanlara yardı m gö stə rir, zə kat və gü nahları yü ngü llə ş dirə n ianə lə r verir, Allaha verdiklə ri və dlə ri yerinə yetirir və sə də qə paylayı rlar. Onlar gizlicə və aş karda, yə ni gü nü n istə nilə n vaxtları nda ə trafdakı ları n onları gö rü b-gö rmə mə sinə diqqə t yetirmə yə rə k xeyirxahlı q edirlə r.

Onlar bü tü n bu xeyirxahlı qları mö tə bə r və etibarlı ə qdə ü mid bə slə ­yə rə k hə yata keç irirlə r. Onlar heç vaxt itmə yə cə k və ya istifadə si gə rə ksiz­lə ş ­mə yə cə k bir ş eyi ə ldə etmə yə can atı rlar. Bu - ə n ş ə rə fli, ə n ə ziz və ə mtə ­ə lə rin ə n yaxş ı sı dı r. Bu – Fö vqə luca Rə bbin lü tfkarlı ğ ı, Onun bol mü kafatı, Onun qə zə bində n və cə zası ndan xilas olmaqdı r. Belə bir ə qd[242] bağ lamaq ü ç ü n onlar Fö vqə luca Allah xatirinə sə mimiyyə tlə saleh iş lə r gö rü r və yara­maz mə qsə dlə rdə n və yanlı ş niyyə tlə rdə n xilas olurlar.

ﯻ ﯼ ﯽ ﯾ ﯿ ﰀ ﰁ ﰂ ﰃ ﰄ

Ki, O, onları tam mü kafatlandı rsı n və hə tta Ö z mə rhə ­mə ­tində n ə lavə də etsin. Hə qiqə tə n, O – Bağ ı ş layandı r, Ş ü krə ə və zverə ndir”.

Allah bildirir ki, etibarlı ə qdə ü mid bə slə yə n mö minlə r mü tlə q arzu etdiklə rinə nail olacaqlar. Buna gö rə O (Pak və Mü qə ddə s Olan) onları tam mü kafatlandı racağ ı nı, yə ni, bö yü k və kiç ik ə mə llə rində n ası lı olaraq onları ə dalə tlə tə ltif edə cə yini və d edir və hə mç inin və d edir ki, onları n mü kafa­tı nı, Ö z Sə xavə tinə mü vafiq olaraq, layiq olduqları ndan daha ç ox artı racaq. Hə qiqə tə n, Allah – Bağ ı ş layandı r, Ş ü krə ə və zverə ndir. O (Pak və Mü qə ddə s Olan) qulları nı n gü nahları nı bağ ı ş layı r və onlardan, hə tta, ə n az xeyirxah­lı qları nı belə qə bul edir.

ﭑ ﭒ ﭓ ﭔ ﭕ ﭖ ﭗ ﭘ ﭙ ﭚ ﭛ ﭜ ﭝ ﭞ ﭟ ﭠ ﭡ ﭢ

Sə nə Bizim və hy etdiyimiz Kitab – Haqdı r və ö zü n­də n ə vvə lkini tə sdiq edir. Hə qiqə tə n, Allahı n qulları ndan xə bə ri var və onları gö rü r”.

Fö vqə luca xə bə r verir ki, Ö z Elç isinə (ona Allahı n salavatı və salamı olsun!) nazil etdiyi Kitab – Haqdı r. O ö zü ndə nə inki gerç ə kliyi ə ks etdirir və hə m də insan hə yatı na aid olan bü tü n mü hü m mə sə lə lə ri ə hatə edir. Bundan baş qa, istə nilə n hə qiqə t sanki bu Kitabı n ayə lə rində ö zü nü n ini­kası nı tapmı ş dı r. Ey insanlar! Rə bbinizin Kitabı na laqeyd olmayı n və ona kin və nifrə t bə slə mə yin. Bu Və hylə nazil edilə n bü tü n ilahi və qeybə mə x­sus biliklə r ə rafı nı zda baş verə n hə r ş eyə tamamilə uyğ undur. Buna gö rə siz onun ə sil mə nası nı də yiş mə k və ş ə rə fli ayə lə rə baş qa mə na vermə k haqqı na malik deyilsiniz.

Bu Kitab ona qə də r nazil edilə nlə ri tə sdiq edir. O, ondan ə vvə lki Kitablar və elç ilə r haqqı nda xə bə r verir və onları n doğ ruluğ una ş ahidlik edir. Ə vvə lki Kitablar insanlara Ş ə rə fli Quranı n nazil edilə cə yini bə yan etmiş dilə r və Ş ə rə fli Quran da ə vvə lki Kitablarda bü tü n nazil edilə nlə rin haqq olduğ unu tə sdiq edir. Buna gö rə bir nə fə r belə Qurana iman gə tir­mə zsə, ə vvə lki Kitablara iman gə tirmiş sayı la bilmə z. Ş ə rə fli Qurana iman gə tirmə mə k bü tü n digə r Kitablara da imanı dağ ı dı r, ç ü nki onlarda Quranı n nazil edilə cə yi mü jdə si vardı r və hə m də ona gö rə ki, onlarda nazil edilmiş biliklə r onun ayə lə rinə uyğ un gə lir.

Hə qiqə tə n, Allah – Bilə ndir, Gö rə ndir. O (Pak və Mü qə ddə s Olan), qulları nı n nə etdiklə rinin hamı sı nı bilir və gö rü r və buna gö rə hə r bir xalq və hə r bir insan yalnı z layiq olduğ u ə və zi alacaqdı r. Bu o demə kdir ki, Allahı n ə vvə lki qanunları ö z zamanı na və ö z dö vrü nə uyğ un idi. Allah bir elç ini digə ri ilə də yiş irdi və nə hayə t, Muhə mmə d Peyğ ə mbə ri (ona Allahı n salavatı və salamı olsun!) gö ndə rdi. O (s.ə.s.) insanlara Allahı n sonuncu ş ə riə tini gə tirdi ki, o, Qiyamə t gü nü baş layana qə də r qü vvə də olacaqdı r. Bu ş ə riə t Allahı n qulları na bü tü n zamanlar ü ç ü n faydalı olan ş eylə ri gö stə rir. Fö vqə luca onu ə n ağ ı llı, ə n də rrakə li, ə n alicə nab insanlara bə xş etmiş dir. O (Pak və Mü qə ddə s Olan) bu insanları seç miş, onlara din olaraq İ slamı mü ­ə yyə n etmiş dir. O (Pak və Mü qə ddə s Olan), onları ö zü ndə bü tü n ə vvə lki Sə mavi Kitabları n gerç ə kliyi haqqı nda xə bə r verilmiş Ş ə rə fli Quranla ş ə rə f­lə ndir­miş dir. Buna gö rə, sonra Allah buyurur:

ﭣ ﭤ ﭥ ﭦ ﭧ ﭨ ﭩ ﭪ ﭫ ﭬ ﭭ ﭮ ﭯ ﭰ ﭱ ﭲ ﭳ ﭴ ﭵ ﭶ ﭷ ﭸ ﭹ ﭺ

Sonra Biz Kitabı Bizim seç diyimiz qulları mı za mi­ras verdik. Onlardan elə lə ri vardı r ki, ö zlə rinə zü lm edirlə r, kimisi mö tə dil­dir və kimisi də, Allahı n izni ilə, xeyirxah iş lə rdə ö ndə rdirlə r. Bu, bö yü k bir lü tf­karlı qdı r”.

Burada sö hbə t Muhə mmə d Peyğ ə mbə rin (ona Allahı n salavatı və salamı olsun!) ardı cı lları ndan getmə kdə dir. Onları n arası nda elə lə ri var ki, bö yü k kafirlik də rə cə sinə ç atmayan gü nahlar tö rə dirlə r. Onları n arası nda mö tə dil mü sə lmanlar da var ki, fə rz hö kmlə ri yerinə yetirir və gü nahlardan ç ə kinirlə r. Onları n arası nda xeyirxah ə mə llə rdə baş qaları nı qabaqlayanlar da var ki, onlar ö z vaxtları nı itirmir və saleh ə mə llə r iş lə mə kdə sə y gö stə ­rirlə r. Onlar bü tü n fə rz hö kmlə ri yerinə yetirmə lə ri, bir ç ox vacib olmayan saleh iş lə r gö rmə lə ri və hə mç inin qadağ an olunmuş və arzuedil­mə z bü tü n ş eylə rdə n ç ə kinmə lə ri sayə sində qalan mü sə lmanları qabaqlayı b ö tü rlə r.

Fö vqə luca Allah bü tü n ü ç də rə cə də n olan mü sə lmanları seç ə rə k, on­ları Ö z Kitabı nı n varisi etmiş dir. Buna baxmayaraq, onları n xidmə tlə ri və ə mə llə ri fə rqlidir. Hə r bir mü sə lman, hə tta o, gü nah iş lə tsə də bu bö yü k irsin ancaq bir hissə sinin sahibidir, ç ü nki onun ü rə yində kö k salmı ş iman, onun din haqqı nda biliklə ri və imanı nı tə sdiq edə n ə mə llə ri onu Ş ə rə fli Quranı n varisi edir. Allahı n Kitabı nı oxuyan, onu ö yrə nə n, onun mə naları ü zə rində dü ş ü nə n və onun hö kmlə rini yerinə yetirə n hə r bir insan bu Kitabı n varisidir.

Sonra Fö vqə luca qeyd edir ki, bə zi mü sə lmanlar xeyirxah ə mə llə rdə, yalnı z Allahı n izni ilə, baş qaları nı ö tü b keç mə yə nail olurlar. Mö min ö z xeyirxah ə mə llə ri ilə aldanmamalı dı r, ç ü nki o, onları ö z Fö vqə luca Rə bbi­nin yardı mı sayə sində hə yata keç irir. O, Ona ilahi yardı mı na və mə rhə mə t gö stə rdiyinə gö rə minnə tdarlı ğ ı nı bildirmə lidir. Bunlardan ə n baş lı cası ondan ibarə tdir ki, Allah iman gə tirə nlə ri Ş ə rə fli Kitabı n varislə ri etmiş dir. Rə bbin bü tü n qalan xeyirxahlı qları nı isə, hə qiqə tə n, bu bö yü k nemə tlə mü qayisə etmə k mü mkü n deyildir.

ﭻ ﭼ ﭽ ﭾ ﭿ ﮀ ﮁ ﮂ ﮃ ﮄ ﮅ ﮆ ﮇ ﮈ ﮉ

Onlar Ə də m Cə nnə tinə girə cə k və orada qı zı l qolbağ və incilə rlə bə zə nə cə klə r, geyimlə ri isə ipə kdə n olacaqdı r”.

Allah Onun Kitabı nı n varisi olacaq mö minlə ri gö zlə yə n mü kafat haq­qı nda xə bə r verir. Onlar kö lgə salan ağ aclar bitə n və gö zə l lalə zarlı q­ları n ç iç ə klə ndiyi, ş ı rı ltı lı ç ayları n sü rə tlə axdı ğ ı və mö htə ş ə m sarayları n ucaldı ğ ı Cə nnə t bağ ları na girə cə klə r. Mö minlar orada ə bə di qalacaq və bu ecazkar mə skə ndə n bir də heç vaxt ayrı lmayacaqlar. Ə də m – “ə bə di qalı nacaq yeri” ifadə edir və bundan belə baş a dü ş mə k olar ki, Cə nnə t bağ ları nı n sakinlə ri orada ə bə di mə skunlaş acaqlar.

Onlar bilə klə rinə qı zı ldan qolbaq taxacaq, ö zlə rini və libasları nı inci­lə rdə n hazı rlanmı ş bə zə k ə ş yaları ilə bə zə yə cə klə r. Bu bə zə klə ri hə m kiş ilə r, hə m də qadı nlar taxacaqlar və onları n hə r biri ö zü nü Cə nnə tin ə n gö zə l sakini sayacaq. Onlar hə mç inin yaş ı l ipə kdə n – zə rxaradan və atlasdan li­baslar geyə cə klə r.

ﮊ ﮋ ﮌ ﮍ ﮎ ﮏ ﮐ ﮑ ﮒ ﮓ ﮔ ﮕ ﮖ

Onlar deyə cə klə r: “Hə md olsun Allaha ki, bizi qə m-qü s­sə də n xilas etdi! Hə qiqə tə n, Rə bbimiz – Bağ ı ş layandı r, Ş ü krə ə və zverə n­dir”.

Cə nnə t sakinlə ri ö z gö zə lliklə ri, ö z zahiri gö rü nü ş lə ri ilə, lə zzə tli yemə k­lə r, iç kilə r və digə r ç oxsaylı Cə nnə t lə zzə tlə rində n hə zz alacaqlar. Heç bir ş ey onları n bu Sə adə t mə kanı nda ə bə di hə yatı nı kə də rlə ndir­mə ­yə cə k. Bundan ə lavə, onları n mə mnunluğ u gü nbə gü n yalnı z artacaq. Onlar bunu də rk edə cə k və deyə cə klə r: “Hə qiqə tə n, Rə bbimiz – Bağ ı ş layandı r, Ş ü krə ə və zverə n­­dir. O (Pak və Mü qə ddə s Olan), bizim nö qsanları mı zı ba­ğ ı ş ­lamı ş, yaxş ı ə mə llə rimizi qə bul etmiş və mü kafatı mı zı artı rmı ş dı r. O (Pak və Mü qə ddə s Olan) bizə, qazandı ğ ı mı z mü kafatı və bizim bü tü n arzu etdiklə rimizi və gö zlə diklə rimizi qat-qat ü stə lə yə n ilahi mə rhə mə tini bə xş etmiş dir. O (Pak və Mü qə ddə s Olan) bizim gü nahları mı zı bağ ı ş lamı ş dı r və biz hə r cü r xoş agə lmə zliklə rdə n və nifrə tamiz ş eylə rdə n xilas olmuş uq. O (Pak və Mü qə ddə s Olan) sə mimiyyə timizə və sə daqə tliliyimizə gö rə bizə ə və zini vermiş və biz ə n ə ziz arzuları mı za və gö zlə ntilə rimizə nail olmuş uq”.

ﮗ ﮘ ﮙ ﮚ ﮛ ﮜ ﮝ ﮞ ﮟ ﮠ ﮡ ﮢ ﮣ ﮤ ﮥ

O, bizi, Ö z mə rhə mə ti ilə, nə yorğ unluğ un, nə də halsı z­lı ğ ı n toxunmayacağ ı Ə bə di mə skə ndə yerlə ş dirmiş dir”.

O (Pak və Mü qə ddə s Olan) bizi burada qı sa mü ddə tə deyil, hə miş ə ­lik yaş amağ a imkan verdi. Buraya dü ş mə yi hə r bir ağ ı llı insan istə yir, ç ü nki burada ç oxlu sevinc və lə zzə tlə r vardı r və ç ə tinliklə r və qə m-qü ssə qə tiyyə n yoxdur. Biz buraya Fö vqə luca Rə bbin mə rhə mə ti sayə sində dü ş mü ş ü k. Biz bu cü r gö zə l nemə tlə rə ö z hə rə kə tlə rimizə və ə mə llə rimizə gö rə layiq deyildik və ə gə r Allahı n mə rhə mə ti olmasaydı, biz buraya dü ş mə yi bacar­mazdı q. Bundan sonra biz nə yorğ unluq, nə ə zginlik bilmə yə cə yik, ç ü nki burada nə fiziki ə mə k və nə də mə nə vi qayğ ı lar yoxdur. Hə tta ç oxsaylı lə zzə tlə r belə bizə yorğ unluq gə tirmə yə cə k.

Bu ona də lalə t edir ki, Allah Cə nnə t ə hlini yenidə n tam kamil bir simada yaradacaq və onları ə bə di Hə yata və ə bə di Sə adə tə hazı rlayacaqdı r. Bunun sayə sində Cə nnə t ə hli nə yorğ unluq, nə ə zginlik, nə qayğ ı lar, nə də qə m-qü ssə bilmə yə cə k. Bu hə mç inin onu gö stə rir ki, Cə nnə tdə insanlar yatmayacaqlar. Dü nya hə yatı nda insanlar istirahə t etmə k və yorğ unluqdan xilas olmaq ü ç ü n yuxuya mö htac olurlar, Cə nnə t sakinlə ri isə buna ehtiyac duymayacaqlar. Bundan baş qa, yuxu – kiç ik ö lü mdü r, Axirə t hə yatı nda isə Cə nnə t sakinlə ri heç bir ö lü m forması nda, ü mumiyyə tlə, sı naqdan keç iril­mə ­yə cə klə r.

Ey Allah, Ö z mə rhə mə tin və sə xavə tin sayə sində bizi də onlardan biri et!

Fö vqə luca Allah Cə nnə tdə mö minlə rin Sə adə t iç ində ö mü r sü rə cə k­lə rini xatı rlatdı qdan sonra, Cə hə nnə m ə hlini gö zlə yə n cə zanı qulları nı n yadı na salı r. Fö vqə luca buyurur:

ﮦ ﮧ ﮨ ﮩ ﮪ ﮫ ﮬ ﮭ ﮮ ﮯ ﮰ ﮱ ﯓ ﯔ ﯕ ﯖ ﯗ ﯘ ﯙ ﯚ

Man gə tirmə yə nlə r ü ç ü n isə Cə hə nnə m odu hazı rlan­mı ş ­dı r. Onlar ö ldü rü lmə zlə r ki, canları xilas olsun, onları n ə zabı da yü n­gü l­lə ş dirilmə z. Hə r kafirə Biz belə ə və z veririk”.

Onlar Allahı n elç ilə rinin gə tirdiklə ri ayə lə ri rə dd etdilə r və ö z Rə bbi ilə gö rü ş ə cə klə rinə iman gə tirmə dilə r. Buna gö rə onlar Cə hə nnə mə atı la­caqlar. Orada onları ə n ş iddə tli və ə n ağ rı lı cə za gö zlə yir. Onlar ö lmə yə ­cə klə r, ç ü nki ö lü m onlar ü ç ü n cə zanı n yü ngü llə ş dirilmə si olardı, Cə hə n­nə m ə zabı isə onları bir an belə rahat buraxmayacaqdı r. Belə cə za inad­karlı q gö stə rə n və iman gə tirmə kdə n boyun qaç ı ran hə r bir kafir ü ç ü n ha­zı r­lanmı ş dı r.

ﯛ ﯜ ﯝ ﯞ ﯟ ﯠ ﯡ ﯢ ﯣ ﯤ ﯥ ﯦ ﯧ ﯨ ﯩ ﯪ ﯫ ﯬ ﯭ ﯮ ﯯ ﯰ ﯱ ﯲ ﯳ ﯴ ﯵ ﯶ

(35. 37) “Onlar orada belə fə ryad edə cə klə r: “Ey Rə bbimiz! Bizi buradan ç ı xart ki, etdiklə rimizdə n fə rqli – saleh ə mə llə r iş lə yə k”. Mə gə r Biz sizə kifayə t qə də r uzun ö mü r bə xş etmə miş dikmi ki, ö zü nü doğ ­ruldan, doğ rulda bilsin? Sizə xə bə rdarlı q edə n nə sihə tç i də gə lmiş di. Dadı n! Zalı mları n kö mə kç ilə ri də yoxdur! ”

Cə hə nnə m ə zabkeş lə ri ö z gü nahları nı etiraf edə cə k və baş a dü ş ə cə k­lə r ki, Allahı n hö kmü sə rt olsa da, ə dalə tlidir. Lakin onları n ə fv olunması rə dd edilə cə k, ç ü nki Axirə t hə yatı nı n baş lanması ilə tö vbə ü ç ü n tə yin olunmuş mü ddə t bitə cə kdir. Onlara deyilə cə k: “Kim ö z ə mə llə ri ü zə rində doğ rudan da dü ş ü nmə k istə yirdisə, o, bunu artı q edə bilə rdi, ç ü nki Biz sizə maddi nemə tlə r ə ta etmiş, sizi var-dö vlə tə ç atdı rmı ş, sizə rahat hə yat və istirahə t ü ç ü n ş ə rait yaratmı ş, uzun ö mü r vermiş və saysı z hesabsı z də lillə r nazil etmiş dik. Bundan ə lavə, sizə Rə bbinizin və hylə rini ç atdı ran nə sihə t­ç ilə r gə lmiş dilə r. Uzun illə r Biz sizi bə lalar və ş adlı qlarla sı naqdan keç ir­mə kdə davam edirdik ki, siz tö vbə edib, doğ ru yola gə lə siniz, siz isə Bizim nə sihə tlə rimizə heç bir ə hə miyyə t vermirdiniz və moizə ­lə rimizdə n faydalı nə ticə lə r ç ı xarmı rdı nı z. Lakin onda da Biz sizdə n qisas almağ a tə lə smirdik və cə zalandı rı lmanı zı lə ngidirdik. Amma sizin hə r biriniz ü ç ü n ö lü mqabağ ı an gə lib ç atdı və sizin yer ü zü ndə yaş amağ ı nı zı n mü ddə ti qurtardı. Siz ö z taleyinizi də yiş mə k imkanı nı zı n olduğ u dü nyanı tə rk etdiniz və ə n acı na­caqlı ş ə kildə baş qa bir alə mə gə ldiniz ki, burada hə r biriniz etdiyiniz ə mə l­lə rinizə gö rə ə və z alacaqsı nı z. İ ndi siz Bizdə n xahiş edirsiniz ki, sizi dü nya hə yatı na gö ndə rə k. Heyhat! Bu gü n artı q siz nə yisə də yiş mə k gü cü ndə deyilsiniz. Rahman və Rə him Olan Allah sizə qə zə blə n­miş dir və alovlanan Cə hə nnə m odu sizi qovurmaqdadı r. Hə tta Cə nnə t sakinlə ri də sizi unuda­caqlar. Odlu Cə hə nnə m­də qalı n, orada ə bə di olacaq­sı nı z və dadı n amansı z cə zanı! Heç kim sizə Cə hə n­nə mdə n ç ı xmağ a kö mə k edə bilmə z və heç kim ə zabları nı zı yü ngü llə ş ­dir­mə ­yə cə k”.

ﯷ ﯸ ﯹ ﯺ ﯻ ﯼ ﯽ ﯾ ﯿ ﰀ ﰁ ﰂ