АзаҚстан республикасыныҢ мемлекеттiк гимні

Сө зін жазғ андар: Жұ мекен Нә жімеденов, Нұ рсұ лтан Назарбаев

Ә нін жазғ ан: Шә мші Қ алдаяқ ов

Алтын кү н аспаны,

Алтын дә н даласы,

Ерліктің дастаны,

Еліме қ арашы!

Ежелден ер деген,

Даң қ ымыз шық ты ғ ой.

Намысын бермеген,

Қ азағ ым мық ты ғ ой!

Қ айырмасы:

Менің елім, менің елім,

Гү лің болып егілемін,

Жырың болып тө гілемін, елім!

Туғ ан жерім менің – Қ азақ станым!

Ұ рпақ қ а жол ашқ ан,

Кең байтақ жерім бар.

Бірлігі жарасқ ан,

Тә уелсіз елім бар.

Қ арсы алғ ан уақ ытты,

Мә ң гілік досындай.

Біздің ел бақ ытты,

Біздің ел осындай!

Қ айырмасы:

Менің елім, менің елім,

Гү лің болып егілемін,

Жырың болып тө гілемін, елім!

Туғ ан жерім менің – Қ азақ станым!

77.Қ Р Президенті Н.Ә.Назарбаевтың Қ азақ стан халқ ына жолдауы.»Қ азақ стан-2050» сртатегиясы қ алыптасқ ан мемлекеттік жаң а саяси бағ ыты(14желтоқ сан 2012ж)

1.Қ алыптасқ ан Қ азақ стан - мемлекеттілігіміздің, ұ лттық экономикамыздың, азаматтық қ оғ амымыздың, қ оғ амдық келісіміміздің, ө ң ірлік кө шбасшылығ ымыз бен халық аралық беделіміздің дағ дарыста сыналуы

1. Қ уатты да табысты мемлекет

2.Демократияландыру мен ырық тандырудың орнық ты процесі

3. Тү рлі ә леуметтік, этностық жә не діни топтардың келісімі мен татулығ ы

4. Ұ лттық экономика. Халық аралық ең бек бө лінісіндегі біздің рө ліміз

5. Қ оғ амдық тұ рақ тылық пен келісімді қ амтамасыз ететін кү шті ә леуметтік саясат

6. Ә лемдік қ оғ амдастық танығ ан ел

7. Ядролық қ аруды таратпау режімін ілгерілетудегі біздің белсенді рө ліміз

8.Қ азақ стан-2030 стратегиясы. Негізгі қ орытындыла

ІІ. ХХІ ғ асырдың жаһ андық он сын-қ атері

1. Бірінші сын-қ атер - тарихи уақ ыттың жеделдеуі

2. Екінші сын-қ атер - жаһ андық демографиялық тең герімсіздік

3. Ү шінші сын-қ атер - жаһ андық азық -тү лік қ ауіпсіздігіне тө нетін қ атер

4. Тө ртінші сын-қ атер - судың тым тапшылығ ы

5. Бесінші сын-қ атер - жаһ андық энергетикалық қ ауіпсіздік

6.Алтыншы сын-қ атер - табиғ и ресурстардың сарқ ылуы

7. Жетінші сын-қ атер - Ү шінші индустриялық революция

8. Сегізінші сын-қ атер - ү дей тү скен ә леуметтік тұ рақ сыздық

9. Тоғ ызыншы сын-қ атер - ө ркениетіміз қ ұ ндылық тарының дағ дарысы

10. Оныншы сын-қ атер - жаң а ә лемдік тұ рақ сыздық қ ауп

ІІІ. Қ азақ стан-2050 стратегиясы- жедел ө згермелі тарихи жағ дайлардағ ы жаң а Қ азақ станның жаң а саяси бағ ыт

1. Міндеттердің жаң а парадигмасы

2. Қ айда бет алдық? Жаң а саяси бағ ыттың мақ саттар

1. Жаң а бағ ыттың экономикалық саясаты - пайда алу, инвестициялар мен бә секеге қ абілеттіліктен қ айтарым алу принципіне негізделген тү гел қ амтитын экономикалық прагматизм

1. Тү гел қ амтитын экономикалық прагматизм

2. Жаң а кадр саясаты

3. Макроэкономикалық саясатты жаң ғ ырту

3.1. Бюджет саясаты

3.2. Салық саясаты

3.3. Ақ ша-кредит саясаты

3.4. Мемлекеттік жә не сыртқ ы қ арызды басқ ару саясат

4. Инфрақ ұ рылымды дамыту

5. Мемлекеттік активтерді басқ ару жү йесін жаң ғ ырту

6. Табиғ и ресурстарды басқ арудың жаң а жү йесі

7. Индустрияландырудың келесі кезең інің жоспары

8. Ауыл шаруашылығ ын жаң ғ ырту

8.1. Ауыл шаруашылығ ы ө німдерін ө ң деуде жә не саудада қ ожалық тар мен шағ ын жә не орта бизнесті дамыту

9. Су ресурстарына қ атысты саясат

2. Ұ лттық экономикамыздың жетекші кү ші - кә сіпкерлікті жан-жақ ты қ олдау

1. Шағ ын жә не орта бизнесті дамыту

2. Мемлекеттік-жекеменшік ә ріптестігінің жаң а ү лгісі -

«Қ уатты бизнес - Қ уатты мемлекет»

3. Жекешелендірудің жаң а кезең і - мемлекет рө лінің ө згеруі

3. Ә леуметтік саясаттың жаң а принциптері - ә леуметтік кепілдіктер мен жеке жауапкершілік

1. Ә леуметтік саясаттың жаң а принциптері

1.1. Ең тө менгі ә леуметтік стандарт

1.2. Атаулы ә леуметтік қ олдау

1.3. Ө ң ірлердегі ә леуметтік тең герімсіздіктер проблемасын шешу

1.4. Жұ мыспен қ амту жә не ең бек саясатын жаң ғ ырту

2. Ананы қ орғ ау. Ә йелдерге қ амқ орл

3. Баланы қ орғ ау

4. Ұ лт денсаулығ ы - табысты болашағ ымыздың негізі

4.1. Денсаулық сақ тау саласындағ ы негізгі басымдық тар

4.2. Балалар денсаулығ ын қ амтамасыз етудің жаң а тә сілдері

4.3. Медициналық білім беру жү йесін жақ сарту

4.4. Ауылда медициналық қ ызмет кө рсетудің сапасы

4.5. Дене шынық тыру мен спортты дамыту

4. Білім мен кә сіби машық - заманауи білім беру, кадрларды даярлау мен қ айта даярлау жү йесінің негізгі бағ дарлары

1. Білім беру саласындағ ы жұ мыстың басымдық тары

1.1. «Балапан» бағ дарламасын 2020 жылғ а дейін ұ зарту

1.2. Инженерлік білім беру жү йесін дамыту

1.3. Білім беру саласындағ ы ә леуметтік жауапкершілік жү йесін дамыту

1.4. Білім беру ә дістемелерін жаң ғ ырту

2. Инновациялық зерттеулерді дамытудың жаң а саясаты

2.1. Технологиялар трансферті

2.2. Ғ ылым мен бизнестің кооперациясы

2.3. Перспективалы ұ лттық кластерлерді қ алыптастыратын жол картасы

3.Жастарғ а ү ндеу

Елбасы Н.Ә.Назарбаевтың «Тарих толқ ынында атты ең бегі».

Ақ орданы, “Бә йтеректі” қ аумалай тү зілген кө шелер мен алаң дарғ а есім бергенде басшылық қ а алатын нақ ты ұ станымдар қ андай болуы керек? Бұ л орайда Елбасы Н.Назарбаевтың “Тарих толқ ынында” кітабы биік идеяғ а шылбыр ұ статып отыр. Зерттеудің соң ғ ы тарауында Қ азақ стан аумағ ындағ ы руханияттың соң ғ ы алты мың жылғ ы дамуы 12 кезең ге бө лінген. “Егер біз мемлекет болғ ымыз келсе, – деп тұ жырымдайды Елбасы, – ө зіміздің мемлекеттігімізді ұ зақ уақ ытқ а мең зеп қ ұ рғ ымыз келсе, онда халық руханиятының бастауларын тү сінгеніміз жө н” (Н.Назарбаев. Тарих толқ ынында. Алматы, Атамұ ра, 1999. 237-б.).

Бірінші кезең нің кө шелі мұ расы ретінде Сынтасты мен Ар­қ айым кешендері ауызғ а алынғ ан. Екінші кезең (4-5 мың жыл бұ рын) ө ресін Таң балы шатқ алы, Есік, Бесшатыр қ орғ андары айшық тайды. Ү шінші кезең нің (3-4 мың жыл бұ рын) руханияты Тә ң ірлік сенім-нанымның пайда болуымен байыды. Оның ү ш тағ аны: Тә ң ірі – Кө к аспан, Жер-су, Ұ май ана. Тө ртінші кезең (1, 5 мың жыл бұ рын) бірінші Тү ркі қ ағ а­на­тының шаң ырақ кө теруімен тарихымызғ а енді. Мә ң гі ел, Кө к бө рі, Қ орқ ыт ата тө ртінші кезең нің негізгі идеологиясы. Бесінші кезең ге (1300-1100 жыл бұ рын) Тоныкө к, Кү лтегін есімдері айбар берді. Алтыншы кезең (1100-900 жыл бұ рын) араб-ислам рухын бойына сің ірді, мә ң гі сө нбес жарық жұ л­дыз­дары – ә л-Фараби, Жү сіп Баласағ ұ ни, Махмуд Қ ашқ ари. Жетін­ші кезең нің (ХІ ғ асыр) шамшырағ ы – Қ ожа Ахмет Ясауи. Сегізінші кезең (ХІІ-ХІV ғ асырлар) – қ азақ даласындағ ы саяси-ә леуметтік сілкіністер заманы. Майқ ы бидің есімі, Алаш-Қ азақ жұ ртының қ алыптаса бастауы, алғ ашқ ы отарлануы сол ғ асырлар еншісінде. Тоғ ызыншы кезең – ХV-ХVІІ ғ асырлар. Керей-Жә нібек сұ л­тан­дардың ақ ыл-қ айратымен қ азақ хан­дығ ы шаң ырақ кө терді, Асан Қ айғ ы, Шал­киіз, Бұ қ ар жырау, Тө ле, Қ азы­бек, Ә йтеке билер нағ ыз ұ лттық руха­ният­ты бекемдеді. “Қ обыланды батыр”, “Қ ыз Жібек” жырлары, Жеті жарғ ы қ азақ халқ ын ә лемдік биікке кө терді. Оныншы кезең – ХVІІІ-ХІХ ғ асырлар. Жоң ғ арлармен соғ ыс Абылай ханды, Бө генбай, Қ абанбай, Наурызбай батырларды тарих сахнасына шығ арып, халық ты жоқ болып кетуден сақ тады. Ресейге бодандық ты қ абылдаумен келген ә ділетсіздікке, отарлауғ а қ арсы Сырым мен Кенесарының, Исатай мен Махамбеттің ту кө терген жылдары бұ л. Шоқ ан, Ыбырай, Абай ә лемдік ой-сананың ортақ қ азынасына олжа салды. Қ азақ даласы екінші отарлаудың сорақ ылық тарын бастан кешті. Рухани отарлауғ а Қ ұ рманғ азы, Дә улеткерей, Біржан, Сара шығ армалары тосқ ауыл болды. Он бірінші кезең – ХХ ғ асыр. Алаш ұ раны Алаш идеясына ұ ласқ ан заман еді. Ү міт ақ талмады. Халық тың бір ұ рты майғ а, бір ұ рты қ анғ а толды. Он екінші кезең ХХ ғ асырдың 80-ші жылдары ортасынан бері жалғ асып келеді.

Сонымен, жаң а ә кімшілік орталық қ азақ халқ ының тарихи-ә леуметтік, мә дени-рухани ғ ұ мыр шежіресіне айғ ақ боларлық ұ рымтал атаулармен аталуғ а тиіс. Астана тө ріндегі жаң а кө шені, алаң ды қ азақ руханиятының бастаулары болғ ан атаумен ұ лық тау бү гінгі ұ рпақ тың, зиялы қ ауымның қ асиетті борышы деп саналуы керек. Мұ нда орналасқ ан дә мханалар, сауық ханалар, мә дени ошақ тар осы ұ станыммен есім алуғ а тиіс. Мә селен, “Изумруд”, “Самовар”, “Кишлак” дә мханасы неге “Арқ айым”, “Таң балы”, “Сыбағ а” дә мханасы аталмасқ а?

Есілдің сол жағ алауындағ ы жаң а қ алағ а ономастикалық ұ лттық ажар беру ү шін оны шартты тү рде 12 секторғ а бө лудің практикалық тиімділігін айта кетудің реті келіп тұ р. Ертең жаң а ә кімшілік орталық қ а шетелдік туристер, ө зіміздің азаматтар лек-легімен келе бастағ анда оларды ә рі-сә рі қ ылмай, бір сектордан екінші секторғ а ұ йымдасқ ан тү рде аяң датып, қ ысқ а ғ ана уақ ыт ішінде тұ тас қ азақ ә лемінен мә лімет алуына жағ дай жасалады.

Ақ орда кө шелері мен алаң дарына атау беру, тү птеп келгенде, қ азақ елін, азаттық ты, ық ылым заманнан шың далғ ан бірлік-тұ тастық ты қ ұ рметтеу. Орнатылатын болашақ ескерткіштер мен мү сіндер де ұ лттық руханиятқ а сай келуін қ адағ алайтын уақ ыт жетті. Оны кү н санап ө сіп келе жатқ ан отаншылдық сана да талап етуде.

Талап ү десінен шығ уда биік жауапкершілік пен кө регендік, болашақ ты дә л болжау талап етіледі. Ономастикалық жү йесіздік оң айлық пен тү зетіле салатын ұ сақ -тү йек емес екеніне кө зіміз ә бден жетті.

Жаң а қ аланың кө шелері мен алаң дарына ономастикалық ұ лттық ажар бергенде, бұ ғ ан дейін байқ алғ ан олқ ылық тарды жібермеген жө н. Айталық, атқ арылғ ан шара кейде тарихты, тұ лғ аны, руханият тағ ылымын есте қ алдыру ү шін емес, кө ше-алаң ды ардақ тағ андай кө рінеді. Ә йтпесе, ұ зындығ ы 200-300 метрден аспайтын кө шеге ұ лт ардақ тысының есімі берілер ме еді. Адасудың алдын алу тақ тайшадағ ы жазудан басталады. Жер-жерде мә тінді орысшадан тікелей аудару етек жайғ ан. Ол қ азақ тілінің заң дылығ ына сә йкес келмейтіні ескерілмейді. Нақ тырақ айтсақ, Ә.Бө кейханов атындағ ы кө ше дегенде ә йгілі тұ лғ аны ұ лық тағ аннан гө рі кө шенің ө зіне басымдық берілетіні елеусіз қ алғ ан. Дұ рысы – Ә.Бө кейханов кө шесі. Ә р кө ше-алаң ның бастапқ ы ү йіне неге осылай аталғ анын тү сіндіретін қ ысқ аша мә тін берілсе де артық тық етпейді. Арғ ы бабаларымыз байырғ ы тү ркілер “Мә ң гі ел” қ ұ руды армандады. Арманды ақ иқ атқ а айналдыратын аң сағ ан кү н енді келді. Бұ л мү мкіншілікті уыстан шығ арып алмау – елдігімізге сын. Тү пкі нә тижесі халық ты шынайы тарихпен тә рбиелеу болмақ. Елордамыздың жаң а ә кімшілік орталығ ы ғ имараттарымен, ескерткіштерімен, кө шелерімен, алаң дарымен ашық аспан астындағ ы тарих оқ улығ ындай сө йлеп тұ рса, оны кө збен кө ріп, оймен шолғ ан шетелдіктер Қ азақ станды кешегі КСРО-ның жең інен шығ а қ алғ ан ел ретінде қ абылдайтын ұ ғ ым-тү сінігінен арылады, ал қ азақ стандық тардың жү регі мен санасын елі-жері ү шін мақ танатын сезім рухтандыратыны кү мә нсіз ақ иқ ат.