DƯỠNG SINH

Tạ i Trung Quố c, dư ỡ ng sinh bao gồ m cá c sự thự c hà nh đ ể thâ n thể khang kiệ n và tinh thầ n minh mẫ n. Dư ỡ ng sinh cũ ng liê n quan đ ế n Đ ạ o dẫ n, vố n là sự luyệ n tậ p trị liệ u ở mứ c đ ộ cao hơ n. Trong cá c kinh đ iể n đ ờ i Chiế n Quố c, thuậ t ngữ «dư ỡ ng sinh» thư ờ ng xuấ t hiệ n trong cá c lý luậ n về nhâ n tí nh. Mạ nh Tử (372-289 tcn) tin tư ở ng và o việ c nuô i dư ỡ ng mầ m thiệ n trong tâ m mỗ i ngư ờ i. Đ ố i vớ i ô ng, trau dồ i đ ứ c dũ ng và nhâ n tứ c là dư ỡ ng khí vớ i cá c kỹ thuậ t hô hấ p đ ú ng đ ắ n. Trê n nhữ ng miế ng ngọ c đ ờ i Chiế n Quố c đ ã ghi khắ c nhữ ng mô tả sớ m nhấ t về cá c phé p thự c hà nh tă ng cư ờ ng khí đ ể cho ả nh hư ở ng củ a thiê n nhiê n tá c đ ộ ng và o thâ n thể.

Toạ thiề n

Trong nhữ ng thế kỷ sau đ ó, mộ t số thế gia sĩ tộ c đ ã sư u tậ p cá c y đ iể n và thể nghiệ m nhữ ng bí phá p nhằ m kiệ n khang cũ ng như tă ng cư ờ ng tinh và khí. Khi xu hư ớ ng nà y đ ư ợ c đ ề cao cự c đ ộ, nó dẫ n đ ế n quan niệ m thể xá c bấ t tử.

Quan niệ m thô ng thư ờ ng đ ố i vớ i cá c phé p dư ỡ ng sinh (và cũ ng có lẽ là kế thừ a cá c tí n ngư ỡ ng cổ xư a) cho rằ ng thâ n thể là mộ t lò luyệ n đ an, chuyể n hoá tinh và thầ n. Mộ t tư liệ u xư a nhấ t nhấ n mạ nh lợ i í ch củ a dư ỡ ng khí mộ t cá ch hệ thố ng đ ó là chư ơ ng Nộ i Nghiệ p trong tá c phẩ m Quả n Tử. Tuy tá c phẩ m nà y đ ư ợ c gá n cho nhà tư tư ở ng và chí nh trị Quả n Trọ ng (mấ t nă m 645 tcn) như ng có lẽ nó đ ã đ ư ợ c viế t khoả ng giữ a thế kỷ V và thế kỷ I tcn. Quả n Tử chủ trư ơ ng sự đ ị nh tâ m và tĩ nh khí đ ể đ ị nh tam bả o tinh-khí -thầ n nhằ m đ ạ t đ ư ợ c cả nh giớ i thầ n minh. Khi đ ạ t đ ư ợ c cả nh giớ i thầ n minh thì thâ n thể khang kiệ n, tứ chi kiê n cố, nhĩ mụ c thô ng minh, da dẻ sá ng lá ng.

Mộ t bà i họ c quan trọ ng mà y họ c đ ã tiế p thu từ dư ỡ ng sinh là hầ u hế t cá c y sư minh triế t đ ề u biế t bả o dư ỡ ng thâ n thể trư ớ c khi khi bệ nh tậ t phá t sinh. Họ biế t thậ n trọ ng trong việ c ẩ m thự c, phò ng trung, và cá c sinh hoạ t thư ờ ng ngà y.

Cũ ng từ dư ỡ ng sinh ngư ờ i ta biế t cá ch dẫ n khí lư u thô ng trong thâ n thể. Việ c tậ p trung tư tư ở ng và o đ an đ iề n (tứ c là nhữ ng trung tâ m chuyể n hoá) rấ t là bì nh thư ờ ng trong phé p quá n sổ tứ c (đ ế m hơ i thở). Rố t cuộ c châ m cứ u đ ã tiế p thu phé p tậ p trung tư tư ở ng nà y đ ể đ iề u khiể n khí củ a bệ nh nhâ n qua cá ch thao tá c kim châ m có chủ ý. Cá c y đ iể n thư ờ ng hư ớ ng cá c quy tắ c dư ỡ ng sinh theo mụ c đ í ch củ a y thuậ t. Trong khi tĩ nh tọ a nhấ n mạ nh nhiề u và o dư ỡ ng khí thì y thuậ t nhấ n mạ nh việ c quâ n bì nh tinh-khí -thầ n. Đ iề u nà y đ ư ợ c thấ y qua kỹ thuậ t đ ạ o dẫ n, mộ t phư ơ ng phá p rấ t phổ biế n trong lị ch sử Trung Quố c và đ ư ợ c lư u truyề n hiệ n nay qua cá c bà i tậ p khí cô ng và uố n dẻ o đ a dạ ng.