Вопрос. ICAO- ның нормалары мен стандарттары

Халық аралық азаматтық авиация ұ йым (Internatіonal Cіvіl Aviation Organіzatіon, ICAO)-Мемлекеттер арасында халық аралық азаматтық авиация қ ызметіндегі ынтымақ тастық ты жү зеге асыратын ү кіметаралық ұ йым бү кіл ә лемде азаматтық авиацияның қ ауіпсіз тә ртіпті дамуына кө мек кө рсету мақ сатында 1944 жылы Чикаго қ аласында қ ол қ ойылғ ан, Халық аралық азаматтық авиация ұ йымы туралы конвенция негізінде қ ұ рылғ ан дү ниежү зілік ү кіметаралық ұ йым болып табылады. Біріккен Ұ лттар ұ йымының мамандандырылғ ан мекемесі бола отырып ұ йым ұ шу қ ауіпсіздігін қ амтамасыз ету ү шін қ ажетті халық аралық стандарттар мен ережелерді, ә уе тасымалдарының ү немділігін, тиімділігі мен тұ рақ тылығ ын белгілейді жә не қ атысушы-мемлекеттер арасында азаматтық авиацияның барлық салаларында ынтымақ тастық қ ұ ралы болып табылады.Ө з қ ызметін 1947 жылдан бастап атқ арып келеді. Қ азіргі таң да бұ л ұ йымғ а мү ше елдердің саны — 191мемлекет (2011). Штаб-пә тері Монреалда (Канада) орналасқ ан.Парижде, Бангкокта, Лимада, Мехикода, Дакарда, Найробиде аймақ тық бө лімшелері жұ мыс істейді.

ICAO штаб пә тері, Монреал, Канада

Ұ йымның негізгі мақ саты — ұ лттық авиакомпаниялар ү шін тең дік пен тең мү мкіндіктер негізінде халық ар. азаматтық авиация мен ә уе қ атынастарының экон. дамуына жә рдемдесу. Ұ йым авиацияның техникалық компоненттеріне: жеке қ ұ рамғ а куә лік беруге, ұ шу ережелеріне, авиациалық метеорологияғ а, авиациалық карталарғ а, ө лшем бірліктеріне, ә уе кемелерін пайдалануғ а, ұ лттық жә не тіркеу белгілеріне, ә уе кемелерінің ұ шуғ а жарамдылығ ына, авиациалық электр байланысына, ә уе қ озғ алысына қ ызмет кө рсетуге, авиациалық апатты оқ иғ аларды іздестіруге, қ ұ тқ аруғ а, тергеуге, аэродромдарғ а, аэронавигациялық ақ парат қ ызметтеріне, қ ауіпті жү ктерді ә уемен тасымалдаудың қ ауіпсіздігіне қ ойылатын талаптарды айқ ындайтын халық ар. стандарттарды, ұ сыныстар мен рә сімдерді белгілейді.

1992 жылы 2 шілдеде Қ азақ стан Республикасының Жоғ арғ ы Кең есі Халық аралық азаматтық авиация ұ йымы туралы конвенцияны ратификациялады (Чикаго, 1944 ж.) жә не сол арқ ылы Қ азақ стан Республикасының осы конвенция мен Халық аралық азаматтық авиация ұ йымына қ атысуын бекітті.

Уағ даласушы мемлекеттердің ассамблеясын, ұ йымның жоғ арғ ы органы ү ш жылда бір рет ИКАО кең есі ө ткізеді. Бұ дан басқ а, кемінде 1/5 ИКАО уағ даласушы мемлекеттердің ө тініші бойынша тө тенше сессия шақ ырылуы мү мкін.

Ә рбір ассамблеяның жұ мысын уағ даласушы мемлекеттердің аккредиттелген делегациялары жү зеге асырады. Ә рбір уағ даласушы мемлекет ассамблеяда жә не оның қ осалқ ы органдарында 1 дауысқ а ие.

ИКАо-ның тұ рақ ты басшылық органы кең ес болып табылады. ИКАО кең есі ассамблеяғ а есепті. Кең ес ассамблея ү ш жылдық мерзімге тағ айындайтын 36 уағ даласушы мемлекеттен тұ рады. Жыл бойында кең ес ү ш сессия ө ткізеді.

ИКАО 7 ө ң ірлік ө кілдіктерден тұ рады:

1. Еуропалық жә не Солтү стік Атлантикалық (Париж);

2. Солтү стік, Орталық Америка жә не Кариб бассейні бойынша (Мехико);

3. Оң тү стік Америка (Лима);

4. Таяу Шығ ыс (Каир);

5. Батыс жә не Орталық Африка бойынша(Дакар);

6. Азиялық –Тынық мұ хиттық (Бангкок);

7. Шығ ыс жә не Оң тү стік Африка бойынша (Найроби)

ИКАО қ ызметі ү ш негізгі салада дамуда:

1.техникалық – халық аралық азаматтық авиация қ олданатын стандарттар мен ұ сыныстарды ә зірлеу, жетілдіру жә не енгізу;

2.экономикалық – халық аралық жолаушы жә не жү к тасымалдарын зерттеу, солардың негізінде ә уежайлар жә не аэронавигациялық қ ұ ралдарды қ олданғ аны ү шін ақ ылар мен алымдар мә селелері бойынша ұ сыныстар, сондай-ақ халық аралық желіде қ олданылатын траифтерді белгілеу тә ртібі жасалады, халық аралық ә уе тасымалдары кезінде шарттылық тарды оң айлату мә селелері зерттеледі, Азия, Африка жә не Латын Американың дамушы елдеріне ішкі жә не халық аралық тасымалдарда ө зіндік жү йелерді қ ұ руда тұ рақ ты техникалық кө мек кө рсету;

3. қ ұ қ ық тық – халық аралық ә уе қ ұ қ ығ ы бойынша жаң а конвенция жобаларын ә зірлеу (ИКАО аясында бірқ атар конференциялар ө тті, онда азаматтық авиацияның қ ауіпсіздігін арттыру туралы конвенция қ абылданды жә не т.б.)

Ұ йымның басшылық органдары —ассамблея, кең ес жә не хатшылық.

Негізгі ИКАО жұ мыс органдары:

· Аэронавигациялық комиссия;

· Авиатранспорттық комитет;

· Заң ды комитет;

· Бірлесіп аэронавигациялық қ амтамасыз ету комитеті

· Қ аржы комитеті;

· Заң сыз азаматтық авиацияғ а араласу комитеті

Жалпы қ азіргі уақ ытта ИКАО халық аралық азаматтық авиацияны дамыту саласында маң ызды жә не зор роль атқ арады.

Халық аралық азаматтық авиация ұ йымына (ИКАО) дү ние жү зінің 191 мемлекеті кіреді. Егемендік алып, ө зінің ә уе қ ызметін қ алыптастыра бастағ ан Қ азақ стан Республикасы да бұ л халық аралық беделді ұ йымғ а бірден мү ше болып қ абылданды. Міне, осы ИКАО талаптарында елдің авиация жө ніндегі негізгі заң намасы азаматтық авиация қ ызметінің жә не оны мемлекеттік реттеудің жү йесін қ алыптастырудың “мызғ ымас берік іргетасы” болуғ а тиіс деп жазылғ ан. Азаматтық авиация мә селелері, оның ішінде ұ шу қ ауіпсіздігін қ амтамасыз ету жә не ә уе қ ызметінің сапасын арттыру мә селелері Елбасының тұ рақ ты назарында болып, Ү кімет тарапынан ү немі ізденіспен жетілдіріліп келеді. Қ азақ стан Республикасы ө зінің ИКАО алдындағ ы міндеттемелерін негізге ала отырып, оның талаптары бойынша 11 мың стандартты қ абылдауғ а жә не оларды ұ лттық заң намағ а енгізуге тиіс болды. Бұ ғ ан дейін Қ азақ стан екі мың ғ а жуық стандартты енгізген болатын.

1995 жылы қ абылданып, осы уақ ытқ а дейін қ олданылып келген авиация жө ніндегі негізгі заң ның жә не азаматтық авиацияны мемлекеттік реттеу туралы 2001 жылы қ абылданғ ан заң ның негізгі ережелерін тө мендегідей басты-басты бірнеше себептер бойынша қ айта қ арау қ ажет болды. Біріншіден, бұ л заң дардың кө пшілік нормалары нарық тық экономикағ а ө ту, отандық азаматтық авиацияны қ алыптастыру кезең інде қ абылданды. Екіншіден, заң дардың басым талаптары кең ес дә уіріндегі ө ндірісте шығ арылғ ан ә уе кемелерін пайдалануғ а жә не оларғ а қ ызмет кө рсетуге бейімделіп жасалғ ан болатын. Ал бү гінгі таң да еліміздегі ә уе тасымалының басым бө лігі батыс елдерінің ө ндірісінен шық қ ан шетелдік ә уе кемелерімен жү зеге асырылады. Сондық тан бұ рынғ ы заң дардың нормалары еліміздің ә уе саласының қ азіргі даму динамикасына сай келмейді. Ү шіншіден, ИКАО-ның азаматтық авиация қ ызметін реттеу жә не еуропалық авиация талаптарына кө шу жө ніндегі жаң а стандарттарының ә зірленіп жатқ анын ескере келіп, жоғ арыда аталғ ан заң дардың 120-бабының 90-нан астам бабына ө згерістер енгізу немесе тү бегейлі қ айта қ арау қ ажет болды. Сө йтіп, елімізде халық аралық талаптарғ а негізделген, еуропалық стандарттарғ а толық жауап беретін жаң а заң қ абылданды.

ИКАО аудитінің ескертулерін жою жө ніндегі тү зету шаралар жоспары Жаң а заң ғ а азаматтық авиация қ ызметін реттеу мә селелері бойынша бірқ атар жаң а нормалар енгізілді. Енді Қ азақ стан Республикасының аумағ ында халық аралық азаматтық авиация ұ йымының еуропалық авиация талаптары сияқ ты ұ шу стандарттары заң намалық негізде барлық субьектілер ү шін міндетті тү рде қ олданылатын болады. Сонымен бірге ә уе кемелерін зиянды ә серден қ орғ ау мақ сатында ИКАО-ның талаптарына сә йкес ә уе кемелерін жергілікті жерлердегі шуылғ а жә не авиация қ озғ алтқ ыштарының эмиссиясына қ атысты сертификаттау енгізілді. Бұ л – Еуропалық одақ тың экология бойынша жаң а қ атаң талаптар енгізуіне байланысты ө зекті сипат алып отырғ ан мә селе. 2009 жылы сә уірде Халық аралық азаматтық авиация ұ йымы Қ азақ стан Республикасының азаматтық авиация жай-кү йіне кешенді тексеру жү ргізіп, бірқ атар ескертулер анық тады.