Главная страница Случайная страница
КАТЕГОРИИ:
АвтомобилиАстрономияБиологияГеографияДом и садДругие языкиДругоеИнформатикаИсторияКультураЛитератураЛогикаМатематикаМедицинаМеталлургияМеханикаОбразованиеОхрана трудаПедагогикаПолитикаПравоПсихологияРелигияРиторикаСоциологияСпортСтроительствоТехнологияТуризмФизикаФилософияФинансыХимияЧерчениеЭкологияЭкономикаЭлектроника
Адамның тәуліктік энергия шығынын анықтау.
|
|
Ә р адам ө зінің бір жұ мыс кү ніндегі энергиялық шығ ынын анық тау ү шін арнаулы кестелерден алынғ ан мә ліметтерді тө менгі кестеге толтырып есептейді.
| Жасалғ ан ә рекет тү рі | Сағ атына 1 кг салмақ қ а, ккал | Сал- мағ ы (кг) | Сағ атына дене салмағ ы на, ккал | Уақ ыт (сағ) | Энергия шығ ыны, ккал |
| Мысалы: 1. Ұ йық тау 2. Отырып тынығ у 3. 4... | 0, 93 1, 2 | 0, 93 х 60 1, 2 х 60 | 0, 5 | 446, 4 ? |
Осы кестеден есептелген энергия шығ ынына анық талғ ан НА-дың 15% -ті қ осылады. Сонда адамның бір тә уліктегі энергия шығ ыны табылады.
Адамның тамақ тану мә зірін (рационын) қ ұ растыру жә не оның қ уаттық тиімділігін бағ алау.
Ұ тымды тамақ тану адамның денсаулығ ын сақ тауды, жоғ ары қ арқ ынды ең бек атқ аруды, ал балалар организмінің ә рі қ арай дамуын жә не дұ рыс ө суін қ амтамасыз етеді.
Тамақ тану мә зірін жасау ү шін белгілі шарттарды ескеру керек:
а) оның тә уліктегі энергия шығ ынын қ амтамасыз етуі;
б) тағ ам қ ұ рамындағ ы белоктар, майлар, кө мірсулардың жеткілікті болуы;
в) белоктар, майлар жә не кө мірсулардың мө лшері ө зара белгілі қ атынаста болуы тиіс (мысалы 1: 1: 4).
г) белоктардың 30%-ті жануарлар белогынан, ал майлардың 25% - ө сімдік тектес майлардан болуы;
д) тамақ та минералды тұ здар, витаминдер жә не тағ амдық талшық тардың жеткілікті болуы;
е) тамақ тану мерзімі тә улік ішінде дұ рыс бө лінуі қ ажет.
Тамақ танудың физиологиялық қ алыпты мө лшері жынысқ а, жасқ а, бой ұ зындығ ына, дене салмағ ына, ауа райына, тұ рғ ан жеріне жә не ең бек тү ріне тә уелді болып ө згереді.
Ә р адам ө зінің бір кү нде ішетін тамақ мө лшерін жә не оның қ ұ рамын анық тап, тамақ тану мә зірін жасауы керек. Оның қ орытынды нә тижесін тө мендегі кестеге енгізеді.
16- кесте
| Тамақ тану режимі | Тағ амдардың аты | Салмағ ы (г) | Тағ ам қ ұ рамындағ ы | Қ уаты (ккал) | |
| Б | М | Кс | |||
| Таң ғ ы ас 1. 2. 3. | |||||
| Тү скі ас 1. 2. 3. 4. 5. | |||||
| Кешкі ас 1. 2. 3. | |||||
| Қ орытынды: | + | + | + | + | + |
Дайын тағ амдардың аттары, мө лшері, олардың қ ұ рамындағ ы белоктар (Б), майлар (М), кө мірсулар (Кс) жә не организмге берілетін қ уаттық бағ асы (ккал) арнаулы таблицадан алынады.
Кестені толтырғ аннан кейін тә уліктегі тамақ тану мә зірін бағ алау керек:
1. Бір тә улік ішіндегі тамақ танудың жалпы калориялық тиімділігі;
2. Ә р тамақ тану мезгіліне байланысты калория мө лшері;
3. Тамақ тану мә зірінің калориясының энергия шығ ынына сә йкестігі;
4. Тамақ тану мә зіріне кіретін Б., М., Кс. мө лшері жә не олардың қ алыпты жағ дайғ а сә йкестігі
Ересек адамның ә ртү рлі жұ мыстық белсенділігіндегі энергия шығ ынын кө рсететін арнаулы кесте.
17- кесте
| Жасалғ ан ә рекет тү рлері | Энергия шығ ыны (ккал/сағ) | |
| ер адамдар | ә йелдер | |
| 1.Ұ йқ ы 2.Отырып тынығ у 3.Тұ рып тынығ у 4.Жуыну, киіну (таң ертең гі туалет) 5.Ү й ішіндегі жү ріс (қ озғ алыс) 6.Даладағ ы баяу жү ріс (қ ыдыру) 7.Калыпты темппен жү ру 8.Кө лікте жү ру (автобус, троллейбус) 9.Тамақ дайындау, бала бағ у 10.Тамақ тану 11.Лабораториялық жұ мыс істеу 12.Сабақ арасындағ ы ү зіліс 13.Сабақ қ а дайындалу, оқ у 14.Ү й шаруашылығ ындағ ы жұ мыс | 1, 0 1, 2 1, 4 1, 8 2, 5 2, 8 3, 2 1, 7 2, 2 1, 5 1, 9 2, 8 1, 6 3, 3 | 1, 0 1, 2 1, 5 1, 8 2, 4 3, 0 3, 4 1, 5 2, 2 1, 7 1.8 2, 5 1, 6 3, 3 |
ДЕНЕ ТЕМПЕРАТУРАСЫНЫҢ РЕТТЕЛУ МЕХАНИЗМДЕРІ