В) Адам қарынының сөлініс қызметін зерттеу әдістері.

Клиникалық жағ дайда адам қ арынының сө лініс қ ызметін зонд енгізу жә не зондсыз ә дістерімен зерттейді. Мұ нда қ арынның сө л бө луін қ оздыратын заттар пайдаланады: энтеральды тітіркендіргіш ретінде – 7% - 200 мл капуста қ айнатпасы, ал параэнтеральды - гистамин (0, 01 мг/кг).

- Карын сө лін зонд арқ ылы зерттеу. Бұ л ә діс негізгі екі кезең нен тұ рады: қ арынғ а зонд енгізу, зонд арқ ылы ә р тү рлі заттармен оның сө лініс қ ызметін қ оздыру жә не қ арыннан алынғ ан сұ йық тың қ ұ рамын зерттеу.

- Бірсә ттік ә діс. Жуан зондтың кө мегімен қ арын ішіндегі сұ йық ты, таң ертең аш қ арында жә не сынамалы асты (35 г қ ара нан мен 200 мл судан тұ ратын) жегеннен кейін 1 сағ ат ө ткеннен соң, зерттеуге алады. Осылай алынғ ан қ арын сұ йығ ының физико-химиялық қ асиеттері анық талады. Бұ л ә дістің кемшілігі, ол сө лініс процесін толық бейнелемейді, себебі қ арын ішіндегі сұ йық тық оның сө лінісінің тек бір кезең інде ғ ана алынады.

- Кө пмезгілді ү йлестірілген фракциялық ә діс. Бұ л ә дістің артық шылығ ы: қ арынның сө лініс қ ызметінің ә ртү рлі кезең дерінде таза қ арын сө лін алуғ а болады. Қ арынғ а жің ішке зонд енгізіп, бір сағ ат бойы оның аш қ арындағ ы бө летін сө лін жинайды (базальдық сө лініс). Сонан кейін қ арын сө лінісін белсендіретін сынама тамақ (капуста қ айнатпасы, гистамин, т.б.) береді де, бір сағ ат бойы тағ ы да қ арын сө лін жинайды. Базальдық жә не стимуляциядан кейінгі сө лді ә рбір 10 минут сайын зонд арқ ылы сорып алып отырады. Сонымен небә рі 4 порция сө л алынады, бұ л қ арын сө лінісінің белгілі кезең індегі сағ аттық мө лшеріне сә йкес болады. Осылай алынғ ан сө лді физико-химиялық зерттеуден ө ткізеді.

Қ арын сө лі қ ышқ ылдығ ының қ алыпты кө рсеткіштері:

Аш қ арында - жалпы қ ышқ ылдығ ы - 40 ТЕ (ммоль/л), HCl-дың бос тү рі - 20 ТE (ммоль/л) дейін болады. Базальдық сө лініс кезінде жалпы қ ышқ ылдығ ы - 40- 60 ТЕ (ммоль/л), бос HCl - 20-40 ТЕ (ммоль/л). Қ апуста қ айнатпасымен стимуляция жасағ аннан кейін қ арын сө лінің қ ышқ ылдығ ы базальдық сө лініс жағ дайымен бірдей болады. Ал гистаминмен қ оздырғ анда жалпы қ ышқ ылдығ ы 80-100 ТЕ (ммоль/л), бос HCl - 65-85 ТЕ (ммоль/л) дейін жетеді.

- Қ арынның сө лініс қ ызметін зондсыз зерттеу. Бұ л ә діс қ арынның сө лінісі туралы жалпы мә лімет береді жә не басқ а ә дістерді қ олдануғ а қ арсылық болғ ан жағ дайларда, сол сияқ ты жалпылама дә рігерлік тексеру кезінде пайдаланылады.

- Салидің десмоидтық сынамасы. Мұ нда ауызы кетгутпен байланғ ан резинка қ апшық ты (ішінде 0, 15 г метилен кө гі бар) тә ң ертең гі асқ а дейін адамғ а жұ тқ ызады. Қ арын сө лінің қ ұ рамындағ ы тұ з қ ышқ ылы мен пепсиннің ә серінен қ апшық тың бауы еріп, оның ішіндегі бояу қ арында сің еді де, шығ атын несептің тү сін ө згертеді. Несепті 3, 5 жә не 20 сағ аттан кейін жинайды. Мү нда индикатордың несепте пайда болуы мен оның метилен кө гімен тү рлі тү ске ү демелі боялуы (кө кшіл, кө к жә не жасыл) анық талады.

Қ алыпты кө рсеткіштері: несептің бірінші порциясы боялмағ ан, екіншісі - жасылдау, ү шіншісі - ү демелі жасыл немесе кө к тү сті болады.

Десмоидтық сынама қ арын сө лінің қ ұ рамындағ ы HCl концентрациясының азаюын (ахлоргидрия) анық тайтын қ арапайым тә сілдердің бірі болып есептеледі. Клиникалық практикада метилен кө гінен басқ а да бояғ ыш заттар (гастротест, ацидотест жә не т.б.) пайдаланылады.