Шектік күйлердің бірінші және екінші тобы

Шектік кү йлер екі топқ а бө лінеді:

Бірінші топ бойынша кү шсалмақ тың ә серінен конструкцияның кө тергіштік қ абілеті анық талады.

Екінші топ бойынша конструкцияның пайдалануғ а жарамдығ ы анық талады.

Шектік кү йлердің бірінші тобы бойынша есептеудегі мақ сат – конструкцияның қ ирауына немесе элементтің орнық тылығ ын жоғ алтуғ а жол бермеу. Шектік кү йлердің бірінші тобы бойынша келесі есенптер жасалынады: беріктікке, орнық тылық қ а, кө п мә рте қ айталанатын кү штердің ә сері болғ ан кезде элементті тө зімділікке есептейді.

Есептің дә лдігіне бірнеше факторлар ә серін тигізеді, осыны еске алып есептік коэффициенттер қ олданылады. Конструкцияның есеп дә лдігіне ә р тү рлі факторлар ә сер береді. Мысалы: кү шсалмақ тардың ө згергіштігі; материалдың (бетонның, болаттың) беріктік сипаттамалардың ө згергіштігі; материалдың жұ мыс жағ дайы; конструкцияның арналуына байланысты.

Сондық тан конструкцияның сенімді жұ мысын қ амтамасыз ету ү шін жә не оны ә деттегі пайдалану ү шін, бұ л ә діс есептік коэффициенттердің жү йесін енгізеді:

1. - кү шсалмақ тар бойынша сенімділік коэффициенті;

2. - материалдар бойынша сенімділік коэффициенті;

- бетон бойынша сенімділік коэффициенті ( сығ ылғ анда, -

созылғ анда);

3. материалдың жұ мыс жағ дайы коэффициенттері;

бетонның жұ мыс жағ дайы коэффициенттері;

арматураның жұ мыс жағ дайы коэффициенттері.

Қ ұ рылыс норма жә не ереже бойынша Қ НжЕ 2.03.01-84-«Бетон жә не темірбетон конструкциялары».

15 кестеден алынады;

24- кестеден алынады.

4. арналуы бойынша сенімділік коэффицименті;

Шектік кү йлердің бірінші тобының беріктік шарты жалпы тү рде былай жазылады:

мұ ндағ ы: Т – есептік кү ш салмақ тан пайда болғ ан кү ш;

- мө лшерлік тұ рақ ты жә не уақ ытша салмақ тар;

- кү шсалмақ тар бойынша сенімділік коэффициенттер;

- арналуы бойынша сенімділік коэффициенттер;

С – басқ а факторларды еске алғ ан коэффициенті, мысалы

динамикалық коэффициенті немесе есеп схемасын еске алғ ан

коэффициенті;

- кү шсалмақ тардың ү йлесімін еске алатын коэффициент;

- қ иманың кө тергіштік қ абілеті;

b, h – қ иманың ені жә не биіктігі;

- бетонның жә не арматураның мө лшерлік кедергілері;

- бетон жә не арматура бойынша сенімділік коэффициенті;

- бетонның жә не арматураның жұ мыс жағ дайы коэффициенті.

Шектік кү йлердің екінші тобы бойынша есептеудегі мақ сат – конструкцияның тым ү лкен орын ауыстыруына, жарық шақ тардың пайда болуына немесе олардың тым ү лкен болып ашылуына жол бермеу.

Темірбетон элементтердің екінші тобы бойынша келесі есептер жасалынады:

1) жарық шақ тардың пайда болуы бойынша есеп

Т – кү шсалмақ тардың ә серінен пайда болғ ан кү ш;

- сызаттардың пайда болатын кезіндегі кү ш (М – иілген элементтер, N-

созылғ ан элементтер);

2) сызаттардың ашылуы бойынша

мұ ндағ ы: - кү шсалмақ тардың ә серінен пайда болғ ан жарық шақ тың

ашылу ені;

- жарық шақ тың ашылу енінің нормаларда келтірілген

шектік мә ні.

2) орын ауыстыруы бойынша (f – иіліс, j- бұ рыш бұ рылысы)

f - кү шсалмақ тардың ә серінен пайда болғ ан иіліс;

- нормаларда келтірілген шектік иіліс Қ НжЕ 2.03.01-84 4 кесте бойынша (элементтің ұ зындығ ына байланысты).

Конструкцияларда шектік кү йлердің бірінші тобы бойынша есептеу есептік жү ктеме бойынша жү ргізіледі (), ал шектік кү йлердің екінші тобы бойынша есептеу бұ л кү йлердің пайда болуы аса қ ауіптігі болмағ андық тан жү ктеменің сенімділік коэффициентінің мә ні () тең деп алып, табылғ ан кү штер бойынша жү ргізіледі (яғ ни мө лшерлік кү штер).