Тері ткані мен шаш жабынының құрылымы.

& & &

$$$003-009-001$3.3.9.1 Практикалық сабақ қ а арналғ ан оқ у-ә дістемелік нұ сқ аулар №4

1.Ә ртү рлі малдардың жү н талшығ ының қ ұ рылымы.

Қ ылшық ө сіп тұ рғ ан жері учаскісін жү нді бө лігі; ал талшық тың тө мең гі бө лігін-буылдығ ы деп атайды. Мұ нда жү ннің ө суі баяулайды, жү н талшығ ының клеткалары қ ан тамырларынан кө бірек алады. Клеткалар бө ліну жолымен кө бейіп, бірте-бірте бө лініп, мү йізделеді, жү н талшық тарын қ ұ райтын солар. Талшық тың тамыры ө ніп тұ рғ ан тар жү н талшығ ының қ ынабы, қ ынаптың сыртқ ы жағ ында май бездері орналасады. Май бездері 2-еу болады. Олардың шығ атын жолдары қ ынаптың ішінің жоғ ары бө лігіне еніп жатады, осылайша қ ұ рылымның арқ асында тү ктің тамыр бө лігі иай бездерінен майланып тұ рады. Жү н талшығ ының ө зіндік глитологиялық қ ұ рылымы бар, яғ ни олар 3 қ абаттан тұ рады: қ абыршақ ты қ абат-талшық тың сыртқ ы қ абығ ы, ол оны сыртқ ы ортаның бұ затын ә серлерден қ орғ айды, ол ә р тү рлі формадағ ы клеткаларда жатады, мысалы: талшық тың қ абыршақ ты қ абаты қ ыртысты сақ инағ а ұ қ сас.

Қ абыршақ тардың бұ зылуы жү ннің мық тылығ ын, беріктігін жә не басқ а да функциялық қ асиеттерін нашарлатады.

Қ ыртысты қ абат-талшық тық негізгі массасы, ол қ абыршақ ты қ абаттың астында, талшық тың беріктігі, созылғ ыштығ ы, серпіндігі осы қ асиеттерге байланысты. Қ ыртысты қ абатты клеткада бояғ ыш заттар пигмент болады, ол жү нге тү с береді.

Ө зекті қ абат-ө лі, ірілі жә не ауыспалы, мық ты болады, ол болбыр байланысқ ан клеткалардан тұ рады. Клетканың арасы ауамен толтырылғ ан. Ө зекті қ абат жү н талшық тарының ортаң ғ ы бө лігінде орналасады. Бұ л қ абат неғ ұ рлым кү штірек, дамығ ан болса, талшық тар берік болады. Мұ ндай талшық тардың иректілігі онша емес, кейде морт ү зіледі.

& & &

$$$003-005-000$3.3.5 Модуль 3 Практикалық сабақ тың тақ ырыбы №5 Теріні консервілеу ә дістері

& & &

$$$003-009-001$3.3.9.1 Практикалық сабақ қ а арналғ ан оқ у-ә дістемелік нұ сқ аулар №5

1.Консервілеу ә дістерін ү йрену.

Сабақ тың мазмұ ны: ұ шадан бө лінгеннен кейін салқ ындағ ан, ластан тазартылғ ан шелденген теріні кө п кешіктірмей консервілеу керек. Яғ ни, тері ұ лпасында сойып алғ аннан кейін де кү рделі биохимиялық процестердің жү руі тоқ талмайды. Дегенмен тірі кездегідей болмайды. Оттегі кіру тканьдердегі зат алмасудан пайда болғ ан қ алдық тардың сыртқ а шығ уы процесі бұ зылады. Ә сіресе терідегі май мен тері бездері тез бұ зылады. Тері тканінің ө з ферментінің ә серінен ыдырап бұ зылуын афтолиз деп атайды. Теріні шірітіп бү лдірмес ү шін теріні консервілеу ә дісі болып табылады. Осы кө бінесе шіруге ә серін ә келетін ылғ ал мө лшерін азайту керек. Шірітуші организмдер терідегі 40% ылғ ал артқ ан кезде, интенсивті тү рде дамиды. Терідегі ылғ алдың мө лшерін азайту ә ртү рлі ә діспен іске асырылады. Ол ү шін теріге қ анық қ ан ас тұ зының ерітіндісін енгізеді. Афтолиз процесі ә детте ә лсіз қ ышқ ыл ортада, ал шіру процесі ә лсіз сілтілі ортада жү реді. Мал терісін консервілеудің ылғ алды немесе қ ұ рғ ақ тұ збкн тұ здау, тұ здалмай сол кү йінде кептіру, қ ышқ ылдап тұ здау, қ атыру сияқ ты ә дістері қ олданылады.

& & & $$$003-006-000$3.3.6 Модуль 3 Практикалық сабақ тың тақ ырыбы №6 Терінің салмағ ын анық тау.

& & &

$$$003-009-001$3.3.9.1 Практикалық сабақ қ а арналғ ан оқ у-ә дістемелік нұ сқ аулар №6