Тақырып №2: Өмір сүрудің популяциялық деңгейі. Өмір сүрудің экожүйелік деңгейі.

5. Популяция- тү рдің табиғ аттағ ы элементарлы структурасы болып табылады.Бір тү рге жататын, бір-бірімен ө зара еркін будандасатын, белгілі бір территорияны мекендейтін особьтар жиынтығ ы.

6. Популяцияның тығ ыздығ ы – ауданның, не кө лемнің белгілі ө лшем бірлігіндегі особьтар санымен анық талады.

7. Популяция- жынысы жә не жасы тү рліше особьтардан тұ рады.

8. Тү р -тірі организмдер системасындағ ы негізгі структуралық бірлік, олардың эволюциясындағ ы сапалы кезең болып саналады.

9. Кретерийлер -тү рге тә н белгілер мен қ асиеттер айтамыз. олар: морфологиялық, биохимиялық, генетикалық, физиологиялық, географиялық жә не экологиялық болып бө лінеді.

10. Морфологиялық кретерий - бір тү рге жататын особьтардың сыртқ ы жә не ішкі қ ұ рылыс ерекшеліктері болып табылады.

11. Биохимиялық кретерий дегеніміз -бір тү рге жататын организмдердің клеткаларындағ ы молекулалық дең гейде жү ретін биохимиялық реакциялардың бірдей, не ұ қ сас болатындығ ы тү рді анық таушы факторлардың бірі болып табылады.

12. Генетикалық кретерий – ә рбір тү рге тә н хромосомдар жиынтығ ы, хромосомдардың белгілі саны, мө лшері мен формасы болады.

13. Физиологиялық кретерий- бір тү рге жататын особьтардың барлық тіршілік процестерінің ұ қ састығ ымен анық тaлады.Ә р тү рге жататын особьтар ә детте будандаспайды, не олардың ұ рпағ ы кө беюге қ абілетсіз болады.

14. Географиялық кретерий -тү р тіршілік ететін сыртқ ы орта факторларының жиынтығ ы.

15. Популяция саны- не популяциядағ ы особьтар саны ә ртү рлі тү рлерде тү рліше жә не белгілі бір шекте болады.Бұ л шектегі санының қ ысқ аруы популяцияның жойылып кетуіне ә кеп соғ ады.

16. Популяцияның ө лімі -белгілі уақ ыт кезең індегі ө лген особьтар саны.Бұ л кө рсеткіш орта жағ дайына, популяцияның жасы мен кү йіне байланысты болады.

17. Популяцияның жас қ ұ рамының -оның тіршілік етуі мен дамуы ү шін ү лкен маң ызы бар.Қ олайлы орта жағ дайларында популяцияда барлық жас топтары болып, популяцияның жас қ ұ рамы салыстырмалы тұ рақ ты болады.

18. Продуценттер (ө ндірушілер)- бейорганикалық заттардан органикалық заттар жасайтын автотрофты организмдер.

19. Консументтер (тұ тынушылар)- автотрофты организмдермен қ оректенетін гетеротрофты организмдер.

20. Бірінші реттік консументтер – шө п, тұ қ ым жемістерімен, ө сімдіктердің жер асты органдары тамыр, тамыр жемістерімен қ оректенетін ө сімдік ө оректі жануарлар.

21. Екінші реттік консументтерге – жануар қ оректі жануарлар жатады. Майда жә ндіктермен қ оректенетіндер жә не ірі жырқ ыштар.

22. Бірінші реттік ө німділік – фотосинтез кезінде белгілі уақ ыт ө лшем бірлігінде тү зілетін ө сімдіктер биомассасы.

23. Екінші реттік ө німділік – алғ ашқ ы оніммен қ оректенетін жануарлар жатады.

24. Редуценттер (тотық сыздандырғ ыштар)- организмдердің ыдырағ ан қ алдық тарымен қ оректенетін жануарлар.

25. БИОМАССА – белгілі бір кө лемде немесе аумақ та тіршілік ететін тірі организмдердің салмағ ы.