География оқулығымен жұмыс

Қ азіргі география оқ улығ ы оқ ушыларды білім алуғ а ү йретіндей педагогикалық тұ рғ ыдан дұ рысқ ұ ралғ ан ә дістемелік аппатаратымен қ амтамасыз етілген жоғ арғ ы денгейдегі кешенді сипаттағ ы сипаттағ ы оқ ыту қ ұ ралы болып табылады. Оқ улық тың мә тінімене картографиялық жә не статистикалық материялдар сызба нұ сқ алар, сү реттер мен жұ мыс істеу тә сілдері бір бірімен ү йлесіп отырады.

Оқ улық пен нә тижелі жұ мысты ұ йымдастыру ү шін мұ ғ алім оның мазмұ нымен қ ұ рылымының ерекшеліктерімен жақ сы білім, картографиялық статистикалық материялдар, сызба нұ сқ а суреттермен тиімді жұ мыс істеу тә сілдерін менгеруі тиіс. Оқ улық екі қ ө ұ рлымдық блокқ а бө лінген, олар оқ улық тың тақ ырыптары мен тақ ырыптан тыс компоненттер, оның ә р қ айсысы белгілі бір қ ызмет атқ аратын бірнеше элементтерден тұ рады.

Олар: мә тіні, теория тү сіндіру, сипаттау, методологиядан тұ рады. Теория ғ ылыми тү сініктерді сипаттау методологиядан тұ рады, заң дар принцптер дү нитанымдық ойлар, жинақ талғ ан қ орытындыларды анық тамаларды жазылады. Кө птеген географиялық атаулармен оларды айқ ындайтын тү сініктер ерекше шрифтермен жазылып анық тамалары беріледі.

Оқ у материялдарын тү сіндіру табиғ ат пен ішкі байланыстарын шаруашылық тың жеке салаларының орналастыру принцптерін тү сіндіруге белегілі-бір тү зіліу заң дылық тарын анық тауғ а бағ ытталды.

Оқ улық таың тақ ырыбының мә тінін тү сіндіру кө бінесе ө зекті сипатталады оқ ушылар шығ армашылық ойын дамытып танымдық ә рекетін дамытады. Тақ ырыптың мә нінінің басында немесе ортасында себебі тү сіндір, айтып бер, оғ ан қ алай ә сер етеді, нақ ты ой тапсырмаларды беріледі.

Тақ ырыптың тусіндіру барысындағ ы логикалық байланыстармен тапсырмаларө ткендерін естеріне тү сіріп жаң а материялдарыды саналы тү рде мү мкіндіктерді менгеруге тақ ырыптың мә тінін тү сіну кү рделі ү рдіс, ол оқ ушылар жинақ талғ ан білімнің мө лшерімен жә не танысесіндегі сө здердің санына, оқ ушылардың білімінің қ алыптасу денгейіне байланысты. Тақ ырыптың мә тінінен тыс компоненттер оқ ыту жә не бақ ылау қ ызметін арттырады.

Ә рбір оқ улық та ұ ғ ымдармен тү сіндіреді менгеруге, іскерлік дағ дыларды қ алыптастырып бірізді себеп-салдарлы байланыстарды анық тауғ а бағ ытталғ ан бірнеше жү з сұ рақ тармен тапсырмалар оқ улық тың тақ ырыбының ә ртү рлі бө ліктерінде орналасады.

Тақ ырыптың мә тінің сұ рақ тары мен тапсырмаларының атқ аратын қ ызыметі. Тақ ырыптың мә тінің сұ рақ тары мен тапсырмалары мә т»ннің басында, ортасында жә не соң ында берілетін сұ рақ тар мен тапсырмалар болып ү ш топқ а бө лінеді. Мә тіннің басындағ ы сұ рақ тар мен тапсырмалар жү йесі ө ткен тақ ырыптарды еске тү сіру жаң а материалды мең геру қ арқ ынын арттырып, пә н ішілік байланыстарды қ амтамасыз етуге бағ ытталғ ан. Ортасындағ ы сұ рақ тар мен тапсырмала негізгі тү сініктер мен ұ ғ ымдарды терең мең гертіп, ү рдістер мен қ ұ былыстарды, заң дылық тарды ашу қ ызыметін атқ арады. Тақ ырыптың мә тінінің соң ындағ ы сұ рақ тар мен тапсырмалар жаң а тақ ырыпты ө ту барысында біліммен іскерлік – дағ дыларды қ алыптастыруды бақ ылау қ ызметінатқ арады.

Мазмұ ны жағ ынан ә ртү рлі тапсырмалар оқ ушылардың алуан тү рлі іс-ә рекеттер талап етеді. Олар қ орытынды анық тау салыстыру, мысаладар келтіру сипаттама беру, қ има-сызба қ ұ ру, кесте тұ рғ ызу тағ ы басқ а жатады. Иллюстрациялық материялдар мазмұ ны мен формасы жағ ынан ә ртү рлі болады.

Оларғ а тақ ырыптық мә тіндегі қ осымша беттегі суреттер, карталар, диаграммалар, графиктік сызбалар, тү рдегі жә не қ арапайым қ има сызбалар жатады иллюстрациялық материялдар тақ ырыптық мазмұ нын ашып нақ тылап қ ана қ оймай ө з бетімен білім алуына мү мкіндік береді. Атаулардың сө здіктері географияның ә р курсының сң ғ ы беттерінде беріледі.