Главная страница Случайная страница КАТЕГОРИИ: АвтомобилиАстрономияБиологияГеографияДом и садДругие языкиДругоеИнформатикаИсторияКультураЛитератураЛогикаМатематикаМедицинаМеталлургияМеханикаОбразованиеОхрана трудаПедагогикаПолитикаПравоПсихологияРелигияРиторикаСоциологияСпортСтроительствоТехнологияТуризмФизикаФилософияФинансыХимияЧерчениеЭкологияЭкономикаЭлектроника |
Облигация түрлері
Облигациялар бағ алау ү рдісі қ азіргі уақ ытта, сондай-ақ алыс болашақ та, жоғ ары сапалы жә не облигацияның иесі жә не оның тө лем қ абілеттілігі қ аржылық жағ дайын жан-жақ ты талдау қ ажет, сондық тан дисконттау ставкасы. Жоғ ары маң ыздылығ ы бағ алау облигациялар ол облигациялардың ү лкен кө лемі болып табылады, дефолт тә уекелі ө те жоғ ары бағ алы қ ағ аздар нарығ ында қ азіргі уақ ытта тіпті факт береді. Сатып алу жә не сату операцияларын жасау: облигацияларды бағ алау мақ сатында жү зеге асырылады. Жарғ ылық капиталына бағ алы қ ағ аздарды қ осу. (Бірінші шығ арылым облигациялары бойынша ә сіресе) қ арыздар бойынша қ амтамасыз етудің қ ұ нын айқ ындау. Хабардар жә не сенімді ақ парат инвестициялық шешім негізінде жеткізің із. Борыштық бағ алы қ ағ аздардың бастапқ ы орналастырылу бағ асын болжау. Облигациялар - Ресей Федерациясының бағ алы қ ағ аздардың екінші ең танымал тү рі болып табылады. Олар коммерциялық ұ йымдардың экономикасына қ осымша қ аражат тарту ү шін беріледі. Сондай-ақ, облигациялар мемлекеттік бюджет тапшылығ ын жабу ү шін қ аражат тарту басты қ ұ р табылады. тө мендегідей бағ алау тә ртібі облигация болып табылады: бағ алаудың негізгі мақ саттары мен орнату; Рыногындағ ы ағ ымдағ ы жағ дайды жә не эмитенттің тө лем қ абілеттілігі қ аржылық жағ дайын талдады. дисконт мө лшерлемесі анық талады, ө зі дисконттау жә не жасалу ү шін ақ ша қ аражатының қ озғ алысы сомасы облигация эмитент қ арауына уақ ыт созылады қ ұ рады. облигацияның номиналды қ ұ ны дисконтталғ ан алынғ ан қ ұ нды қ осу. Жарғ ылық капиталына облигацияларды сатып алу, сату немесе енгізу туралы дұ рыс шешім қ абылдауғ а барлық қ ажетті ақ паратты қ амтитын болады облигацияларды бағ алау туралы есепті жасау. 1.2 /> пайдалылығ ын жә не оның тү рлерінің тұ жырымдамасын Бағ алы қ ағ аздар - бағ алы қ ағ аздың сандық сипаттамасы инвесторғ а оның мә німен анық талады. Кірістілік тә уекел шарасы байланысты. бағ алы қ ағ аздың кірістілігі, жоғ ары тә уекел шара жоғ ары. Кірістілік, ә детте, оның сатып алу қ ұ ны орналастыру бағ алы қ ағ аздар барысында инвестор алғ ан табыстың қ атынасы ретінде есептеледі. Кірістілік, ә детте, пайыз ретінде анық талады.. Бастапқ ы сомасы summa2 - - соң ғ ы сомасы алайда, бұ л формулалар ескере уақ ыт сияқ ты маң ызды кө рсеткіш алмайды. Осы кірістілік қ андай мерзім астам? 100 жыл? Немесе 3 айдан? Ескере қ айтару инвестициялық тарифтер уақ ыт к етуі ү шін, келесі формула ө нім пайдаланың ыз: онда ай - инвестициялық кезінде уақ ыт. табыстылық есептеу ү шін ең таралғ ан мерзімі - 1 жыл (мысалдар алыс іздеуге емес, - сол банк депозиттері жылдық процент ретінде қ арастырылады). Жылдық кірістілігі - инвесторлар белгілі бір қ ұ ралы тіркемелердің тартымдылығ ы туралы қ орытынды жасауғ а болады, ол бойынша маң ызды параметр. Сіз сондай-ақ орташа кірістілігі бойынша бір-біріне бауыр тү рлі тә сілдерін салыстыруғ а болады. кірістіліктің мынадай тү рлері: ағ ымдағ ы кірістілік жү зеге асырылуда жариялады. Ағ ымдағ ы жә не мә лімделген кірістілік. Ағ ымдағ ы кірістілігі - облигацияның кө зделген ағ ымдағ ы кірістердің қ атынасы жә не нарық тық бағ амы. Ағ ымдағ ы кірістілігі барлық пайданың қ арапайым болып табылады жә не ө те шектеулі қ олданбасы бар. Бұ л кө рсеткіш ө з басым ставкасына қ атысты қ арым-қ атынас қ амтамасыз ағ ымдағ ы табысты ө лшейді. Мысалғ а алатын болсақ:
Тө мендегідей облигациялар жіктеледі. 1. Мемлекеттік, муниципалды: Эмитенттің сә йкес жә не корпоративтік облигациялардың. Ұ лттық атынан мемлекет шығ арғ ан Мемлекеттік облигациялар билік пен муниципалдық - жергілікті билік органдары. Корпоративтік облигациялар қ осымша капитал тарту мақ сатында акционерлік қ оғ амдар шығ арғ ан.Мемлекеттік облигациялар облигациялар нарығ ын жә не нарық тық емес болып бө лінеді қ арыздар. Қ ағ аз нарық тық кредиттер еркін, атап айтқ анда, тұ рақ ты сенімді табыс жә не салыстырмалы тү рде аз капитал пайда алуғ а бейім уақ ыт ө те ұ зақ кезең дер ү шін. 2. Емдеу уақ ытта. облигациялық, яғ ни мерзімді қ ағ аз белгілі бір дең гейде ө ндірілген кезең, оның ө ткен соң эмитент сатып алғ ан болуы керек. ү шін ең тө менгі қ айталама нарық та саудаланады. Облигациялар нарық тық емес заемдар (олар эмитенттің басқ а ешкімге сата алмайды) қ айталама нар ғ ы жоқ. Бұ л ә детте тұ рғ ысынан қ ауіпсіз инвестициялар (деп болжануда эмитенттің қ айтымды активтері) мемлекеттік облигациялар инвестициялар болып табылады. Бұ л Осылайша, бұ л қ ұ ралдар кім инвесторлар ү шін тартымды болып табыладыкезең облигациялар шығ аруғ а мү мкін, шектеулі болып табылады. Облигацияларды ө теу мерзімі байланысты: бө лінеді - қ ысқ а мерзімді (1 жылғ а дейін); - орта мерзімді (1 жылдан 5 жылғ а дейін); -. Ұ зақ мерзімді (5-тен 30 жасқ а дейін) Алайда, ә лемде бұ л ережеден ерекше бар: Мысалы, Англияда 18 ғ асырда мерзімсіз мемлекеттік облигациялар шығ арылды -. Деп аталатын консоль 3. табыс тө леу ә дісі бойынша 1) нө лдік купондық облигациялар - талондар жоқ, бағ алы қ ағ аздар болып табылады. Иесі нө лдік купонды облигацияның сатып алу бағ асы арасындағ ы айырма табыс облигациялар (номиналдық қ ұ ны) мен сатып алу бағ асы. Нө лдік купондық облигациялар тартымды инвестор ү шін, ол нақ ты белгілі бір соманы жинақ тауғ а қ ажет болса облигацияларды ө теу сә йкес келеді уақ ыт. Бұ л жағ дайда, инвестор Мұ ндай купондық облигацияның иесі ретінде нарық тық жағ дайларғ а байланысты емес. 2) белгіленген купон облигациялар - облигациялар, эмитенттің номиналды пайызбен тіркелген ставкасын (купон) белгілейді мә ні. Купондық тө лемдер кредиторларғ а немесе жылына бір рет тө ленуі мү мкін, немесе бір рет ә р алты ай сайын немесе тө рттен. 3) ауыспалы купонды облигациялар - бұ л сол ө лшемін қ атынастағ ы Алдын ала белгілі емес Купон. купон қ ұ н ө згерістерінбайланысты ө згереді купон (мысалы, тұ тыну бағ аларының индексі) міндетті кө рсеткіш. 4) жинақ облигациялар - облигациялар, тө ленетін сыйақ ы Ө теу кезіндегі номиналды қ ұ ны.
1.2 Облигацияны есептеу ә дістері жә не қ осымша сипаттамалар
Облигациялар - бағ алы қ ағ аздар нарығ ында сатып алу - сату объектiсi ретiнде, нарық тық бағ амен ө лшенедi. Облигациялардың нарық тық бағ асы эмиссия кезiнде оның номиналына тең, сонымен қ атар номиналынан тә мен немесе жоғ ары болып отыруы мү мкiн. Нарық тық бағ алардың ә зара бiр - бiрiнен кө п айырмашылық тары бар, сондық тан оларды салыстырымдылық дең гейiне жеткiзу ү шiн олардың облигация бағ амын есептейдi. Облигация бағ амы дегенiмiз номиналдың 100 ақ ша бiрлiгiне шақ қ андағ ы бiр облигацияның сатып алу бағ асы. Облигация бағ амы қ азiргi сә ттегi нарық тық несие процентiнiң орташа мә лшерiне, ө теу мерзiмiне, эмитенттiң сенiмдiлiк дә режесiне жә не тағ ы басғ а да факторларғ а байланысты. Облигация бағ амы мына формула арқ ылы есептелiнедi: мұ ндағ ы - облигация бағ амы; P – облигацияның нарық тық бағ асы; N – облигацияның номиналды бағ асы. Облигация табыстылығ ы эмитенттiң ұ сынуымен қ абылданғ ан шарттарғ а байланысты бiрнеше кә рсеткiштермен сипатталады. Мысалы, шығ ырылғ ан мерзiмiнiң соң ында ө телетiн облигациялардың табыстылығ ы купондық табыстылық, ағ ымдағ ы табыстылық жә не толық табыстылық кә рсеткiштерiмен ө лшенедi. Купондық табыстылық - бағ алы қ ағ азда кә рсетiлген жә не эмитент оны ә р купон бойынша тө леуге мiндеттенетiн процент мө лшерi. Купондық табыстылығ g арғ ылы белгiленедi. Негiзiнде купон - дегенiмiз бағ алы қ ағ аз талоны. Купон бойынша тө лемдер квартал сайын, жарты жыл сайын 1 рет немесе жылына 1 рет атқ арылып отырылуы мү мкiн. Мысалғ а, облигацияда купондық табыстылық мә лшерi жылдық 11, 75% болып кө рсетiлсе. Облигация номиналы – 10000 тең ге болса. Сонымен қ атар, ә р жылдың есебiне екi купоннан келсе. Онда, бұ л дегенiмiз – облигация жарты жыл iшiнде 587, 5 тең ге, ал 1 жыл iшiнде 1175 тең ге пайда ә келетiндiгiн кө рсетедi. Ағ ымдағ ы табыстылық салынғ ан капиталғ а, яғ ни облигацияны сатып алу кезiнде жұ мсалғ ан сомасына есептел iнген жылдық проценттiң тө ленуiн сипаттайды. Ағ ымдағ ы табыстылық мына формула арқ ылы анық талады: мұ ндағ ы g – купон бойынша табыстылық тың мә лшерi; N – облигацияның номиналды бағ асы; P – облигацияның нарық тық бағ асы (немесе сатып алу бағ асы); Pk – облигацияның сатып алу кезiндегi бағ амы. Мысалы, облигацияның купондық табыстылығ ы g = 11, 75%, ал облигация бағ амы - 95 болса, онда оның ағ ымдағ ы табыстылығ ы мынағ ан тең: . Бiрақ ағ ымдағ ы табыстылық кә рсеткiшi облигацияларды сақ тау кезiнде, оның басқ а да табыс кө здерiне қ арағ анда бағ асының ә згергендiгiн ескере бермейдi. Ал, толық табыстылық облигацияның барлық табыс кә здерiн есепке алады. Кә птеген экономикалық ә дебиеттерде толық табыстылық кә рсеткiшi орналастыру ставкасы деп аталады. Жылдық кү рделi немесе жә й проценттер бойынша орналастыру ставкасын анық тау арқ ылы сатып алынғ ан бағ алы қ ағ аздың тиiмдiлiгiн бағ алауғ а болады. Облигацияның сатып алу бағ асына орналастыру ставкасы бойынша проценттердi есептеу осы облигацияның ө теу сә тiне дейiнгi толық айналыс кезең i бойынша нақ ты алып отыратын табыс дең гейiне эквиваленттi табыс мө лшерiн бередi. Орналастыру ставкасы есептi шама болып саналады, сондық тан ол бағ алы ғ ағ аздар нарығ ында айқ ын тү рде кө рiне бермейдi. Сондық тан, егер облигациялар бойынша жыл сайын алып отыратын тө лемдер банк депозитiне салынатын болса немесе басқ а амалдар арқ ылы да инвестицияланса жә не жыл сайын проценттiк табыс ә келетiн болса, онда облигация бағ асы мына облигация аннуитеттерiнiң қ азiргi қ ұ ны (проценттiк тә лемдерiнiң жылдық ө телiм сериялары) мен оның номиналының қ азiргi қ ұ ны қ осындыларының сомасына тең болады: немесе, егер (1) формуланы пайдалансақ, онда: , мұ ндағ ы P – облигацияның нарық тық бағ асы; Pk – облигация бағ амы; N – облигация номиналы; g – купондық ставка; n – облигацияның сатып алу сә тiнен бастап оның ө теу сә тiне дейiнгi аралық уағ ыт; i – облигацияны сату кезiндегi банк тарапынан ұ сынылғ ан несие ставкасы. Егер де облигация бойынша проценттерiнiң тә лемдерi ә р жарты жыл немесе квартал сайын атқ арылатын болса, онда облигацияның бағ амдық қ ұ ны мына формулалар арқ ылы анық талады: . . Есеп 1. 10 мың тең гелiк номиналды қ ұ ны бар облигация бойынша 10 жыл бойы (оның толық ө телуiне дейiнгi мерзiм) ә р жыл сайын ә р жылдың соң ында 1, 0 мың тең ге (g = 10%) мө лшерiнде проценттiк тө лемдер атқ арылады. Мұ ндағ ы 1, 0 мың тең ге мө лшерiндегi проценттiк тө лемдер жылдық 11% бойынша банк есеп-шотына салынып отырылуы мү мкiн. Облигацияның бағ амдық қ ұ нын анық тау керек. Облигацияны» нарық тық бағ асы формуласы бойынша мынағ ан тең: мың тең ге, ал нарық тық бағ ам: . Бұ л жағ дайда облигация дисконтпен қ оса (номиналынан тө мен бағ асымен) сатылып отыр, себебi: < , < 100. Ендi, банктiк процент ставкасы 11% тен 9, 5% дейiн тә мендеп отыр дейiк. Мұ ндағ ы облигацияның номиналды қ ұ ны мен ә р жыл сайын атқ арылып отыратын тә лемдер мө лшерi ә згерiлмейдi. Онда облигацияның нарық тық бағ асы мынадай болады: мың тең ге, ал, . Бұ л жағ дайда облигация сыйлығ ымен қ оса сатылады, себебi: > , > 100. Қ арастырғ ан есептен мынаны байқ ауғ а болады: банктiк процент ставкасы тө мендеген сайын облигация бағ асы кә терiледi. Оның себебi мынада. Банк есеп-шотына салынғ ан 1 мың тең геге тең купондық табыс сомасы 11% мә лшерiнде табыс ә келуi мү мкiн, бiрақ несие капиталы нарығ ындағ ы банк ставкасының 9, 5% дейiн тә мендеп кетуiне байланысты сол сомағ а есептегендегi табыс мә лшерi 95, 0 тең ге қ ұ райды. Облигация бағ асына тек ғ ана оның купондық табыстылығ ы мен нарық тық несие процентi мө лшерi ә сер етпейдi, оғ ан оның ө теуiне дейiнгi қ алғ ан уақ ыт мерзiмi де ә сер етедi. Облигация бағ асы оның сатылу сә тiнде одан келер шақ та тү сетiн тү сiмдерге эквиваленттi болғ андық тан, облигацияның ө теу сә тi жағ ындағ ан сайын оның сыйлың ымен қ оса сатып алынғ ан бағ амы тө мендей бередi. Себебi облигация бойынша табысының едә уiр бө лiгi тә ленiп болғ андық тан жә не оның тә лемiн ө теу сә тiнiң соң ында тек ғ ана оның номиналды қ ұ н шамасын алуғ а болады. Ал дисконтпен сатып алынғ ан облигацияның бағ амы ө седi, себебi облигацияны сатып алу кезiнде оны тө мен бағ а бойынша сатып алғ андық тан облигация иесi оны ө теу кезең iнiң соң ғ ы сә тiнде номинал мө лшерiне тең соманы ала алады. Сө йтiп, облигацияның сатып алу мезгiлi жақ ындағ ан сайын оның дисконты да қ оса ө телiп отырады. ө телiнген дисконт облигацияның бағ асын жә не оның бағ амын ө сiредi. Облигация бағ асының купондық табыс пен нарық тық проценттiк ставкасымен байланысының сандық сипаттамасын беретiн кә рсеткiштi алу ү шiн бiр қ атар математикалық ө згертулердi қ арастырайық. Облигация номиналы бойынша ө телуi тө ленiп алынып (немесе қ айта сатып алынып) отыр дейiк. Мына формула iшiндегi бiр қ осындыны былай белгiлiсек: . Ал облигацияның сату мен ғ айтарып сатып алу (облигация номиналы) бағ асы арасындағ ы айырмасын былай жазсақ: . Ендi мына тең дiктi дә лелдейiк: . Онда жылдық рентасының келтiру коэффициентiн мына тү рде жазуғ а болады: . Соң ғ ы формулаларды пайдалана отырып (3) тең деудi басқ аша жазайық: , онда немесе . Ал < N болғ андық тан ә рдайым оң таң балы болады. Сонымен, Е мә лшерiнiң таң басы тек ғ ана g жә не i мёндерiнiң шамасына байланысты. Облигацияны» номиналды бағ асынан ө згеше болғ андағ ы ө теуiн тө леп алу бағ асы (С) бойынша облигацияның сату мен қ айтарып сатып алу (облигация номиналы) бағ асы арасындағ ы айырмасын (Е) былай табуғ а болады: , мұ ндағ ы - купондық табыстық қ айтарып сатып алу бағ асына қ атынасы Есеп 2. Облигация 10 мың тең гелiк номиналы бойынша 10 жыл ө ткеннен кейiн қ айтадан сатып алынады. Облигация табыстылығ ы жылдық 8%. Бағ алау кезiндегi нарық тық проценттiк ставкасы - 11%. Дисконт мө лшерi мен сату бағ асын анық тау керек. Есептi кә рсеткiштерi: n = 10; N = 10000; g = 0, 08; i= 0, 11; = 5, 889232. формуласы бойынша табамыз: = -1766, 769 тең ге Р = E + N = -1766, 769+10000 = -8233, 231 oa»aa Aeneiio i? eoa? i iuia? ai oa»: D = N – P = 10000 - 8233, 231 = 1766, 769 oaң aa
Облигацияның орташа бағ асы оның номиналы мен сатып алу бағ асына негiзделе анық талады. Дисконтпен қ оса сатып алынғ ан облигациялар ү шiн орналастыру ставкасы былай анық талады. , ал сыйлығ ымен қ оса сатып алынғ ан облигациялар ү шiн: , мұ ндағ ы n – облигацияның ә телуiне дейiн қ алғ ан жылдар саны; g – жылдық купондық табыс; P – облигацияның сатып алу бағ асы; N – облигация номиналы.
1 есептiң берiлуi бойынша облигацияларды дисконтымен қ оса сатып алу жағ дайына қ атысты орналастыру ставкасын анық тайық. . Орналастыру ставкасының мә нiн сызық тық интерполяция ә дiсiн қ олдана отырып нағ ты тү рде есептеп алуғ а болады. Сызық тық интерполяциясының формуласы: , (12) мұ ндағ ы жә не - нақ ты орналастыру ставкасы мә нiнiң шамасына қ атысты шегiнде жататын проценттiк ставкаларының бiр ғ атар мә ндерi, жә не мә ндерi i > g, < 100 шарттарды ескере таң далады; жә не - (4)-(6) формулалары бойынша жә не ставкаларын қ олдану арқ ылы есептелiнген облигациялар бағ амы. Интерполяция ә дiсi сонымен қ атар, облигациялар сыйлығ ымен қ оса сатылғ ан жағ дайда да қ олданылуы мү мкiн. Мұ ндағ ы жёне мә ндерiн таң дағ анда i< g тең сiздiк шарты ескерiледi.
|