![]() Главная страница Случайная страница КАТЕГОРИИ: АвтомобилиАстрономияБиологияГеографияДом и садДругие языкиДругоеИнформатикаИсторияКультураЛитератураЛогикаМатематикаМедицинаМеталлургияМеханикаОбразованиеОхрана трудаПедагогикаПолитикаПравоПсихологияРелигияРиторикаСоциологияСпортСтроительствоТехнологияТуризмФизикаФилософияФинансыХимияЧерчениеЭкологияЭкономикаЭлектроника |
Тақырып. Оқудың түрлері. Сөйлеу мен дауыстап оқу кезіндегі ерікті тыныс алуға сәйкес жаттығып төселуге болады
Сө йлеу мен дауыстап оқ у кезіндегі ерікті тыныс алуғ а сә йкес жаттығ ып тө селуге болады. Алғ ашқ ыда дағ дылану, жаттығ у, мұ ғ алімнің басшылығ ымен ө ткізіледі. Одан кейін жаттығ уды ө з беттеріқ ше жү ргізуге болады. Жаттығ улар 1) Ө зің ді қ ыстамай еркінше тік тұ ру керек. Ө те-мө те иық пен мойынның еркін болуын қ адағ алау қ ажет, иық ты сә л жазың қ ы ұ стау керек. Диафрагманың қ озғ алысын бақ ылау ү шін, бір қ олың ды қ ұ рсақ қ атпарының жоғ ары жағ ына, қ абырғ аның қ озғ алысын бақ ылау ү шін, екінші қ олың ды бү йірге белден жоғ арырақ қ ою қ ажет. Азырақ дем шығ арып, демді ішке тартуды ептеп соза тү су ү шін (демді ішке алғ анша) аузың ды жауып, мұ рын арқ ылы елеусіз ғ ана ауа жұ тып, танауды қ озғ амай жайлап дем шығ ару керек (5 сек). Біртіндеп дем шығ аруғ а даярлану ү шін, ө кпеде ауаны біраз бө геу (2—3 сек) а дыбысын айтқ андағ ыдай ауызды ашып, демді бірден шығ армай, біртіндеп, баяу, тек диафрагманың қ озғ алысымен (4—5 сек) шығ ару дұ рыс. Ө кпеде ауа қ орын жасау ү шін, қ абырғ аның қ озғ алысын біршама бө геген жө н. Қ абырғ а мен қ арын қ атпарын босаң сыту. 2) Негізінен бірінші жаттығ удағ ы тапсырмалар, тек дем шығ ару мерзімі 1 секундтан 10 секунтқ а дейін созылады, одан артпауғ а тиіс (кү н сайын жаттығ у). 3) (санақ). Демді ішке тарту (3 сек). Бірінші жаттығ удағ ыдай тыныс алуды бекіту. Дем шығ арғ анда дауыстап, асық пай -1, 2, 3, 4, 5 деп санау керек (анық айтындар). Тө менгі тыныс жолы (кең ірдек тарамы мен бронх) арқ ылы ауаны мол жұ ту (қ абырғ а мен иық қ озғ алмайды). Тағ ы да 1, 2, 3... 10-ғ а дейін дауыстап санау, қ абырғ аны қ озғ амау, қ ұ рсақ қ атпарын босаң сытпау (1-жаттығ удағ ы секілді диафрагма мен қ абырғ аның қ озғ алысын бақ ылау). Қ осымша ауа жұ ту (I сек). Дауыстап 11, 12, 13... 15-ке дейін санау (санағ анда жеделдетпең із). Қ абырғ а мен қ ұ рсақ қ атпарын босаң сыту. Тыныстау. 4) (санақ). Демді ішке тарту (3 сек). Дауыстап санау (1, 2, 3...5) Қ осымша ауа жұ ту (1 сек). Дауыстап санау (1, 2, 3....6) Қ осымша ауа жұ ту (1 сек). Дауыстап санау (1, 2, 3...7) (жаттығ уларды кайталағ анда санауды 15-ке жеткізуге болады). 5) (сө збен). Тексті оқ ығ анда ө з тынысың ызды тексерің із (тө мендегі тексті пайдаланың дар). Оқ ып болғ ан соң, текстіқ қ ай жерлерінде ауаны молырақ жуттың ыз, қ ай жерінде қ осымша ауа жұ тқ аның ызды белгілең із. Ө лең ді оқ ығ анда буң ақ тармақ кідірісін сақ таң ыз.
Телефон Сылдыр етті телефон. — Бұ л кім? — Піл. — Ө зің кімсің, бұ л кайдан? — Тү йеден. — Сізге не керек? — Керек еді шоколад. — Кімге? — Менің балама. — Кө п керек пе? — Азырақ. — Бес-алты пұ т жетеді, Керек емес ондай кө п. Одан артық жей алмайды. Балам ә лі ө скен жоқ. (Қ. Чуковский.)
6) Алдымен тексті іштей оқ ып алың дар, содан кейін тыныс алу ережесін дұ рыс сақ тай отырып, дауыстап оқ ың дар. Ә р сө зін анық айтың дар.
Кө жек пен кірпі Ә п-ә демі ақ кө жек кірпіге кеп: — Туысқ ан-ау, киіміц қ андай жаман еді, толғ ан тікен ғ ой ө зі, — деді. — Ол рас. Бірақ осы тікендерім мені ит пен қ асқ ырдың тісінен қ орғ айды. Ал сенің ә демі тү гіц ө зің е менікіндей пана бола ала ма? — деді кірпі. Кө жек жауап қ атпай, ауыр кү рсінді. (К. Ушинский.)
|