Студопедия

Главная страница Случайная страница

КАТЕГОРИИ:

АвтомобилиАстрономияБиологияГеографияДом и садДругие языкиДругоеИнформатикаИсторияКультураЛитератураЛогикаМатематикаМедицинаМеталлургияМеханикаОбразованиеОхрана трудаПедагогикаПолитикаПравоПсихологияРелигияРиторикаСоциологияСпортСтроительствоТехнологияТуризмФизикаФилософияФинансыХимияЧерчениеЭкологияЭкономикаЭлектроника






Таухидтің және «Аллаһтан басқа құлшылыққа лайықты құдай жоқ» деген куәліктің мағынасы






«Ә л-Исра» сү ресі, 57-аят:

أ ُ و ل َ ئ ِ ك َ ا ل ّ َ ذ ِ ي ن َ ي َ د ْ ع ُ و ن َ ي َ ب ْ ت َ غ ُ و ن َ إ ِ ل َ ى ر َ ب ِ ّ ه ِ م ُ ا ل ْ و َ س ِ ي ل َ ة َ أ َ ي ّ ُ ه ُ م ْ أ َ ق ْ ر َ ب ُ و َ ي َ ر ْ ج ُ و ن َ ر َ ح ْ م َ ت َ ه ُ و َ ي َ خ َ ا ف ُ و ن َ ع َ ذ َ ا ب َ ه ُ إ ِ ن ّ َ ع َ ذ َ ا ب َ ر َ ب ِ ّ ك َ ك َ ا ن َ م َ ح ْ ذ ُ و ر ً ا (٥ ٧)

Олардың дұ ғ а етіп жалбарынғ андары ө здері Раббыларына қ алай жақ ын боламыз деп ізденеді. Оның рахметінен ү міт етіп, азабынан қ орқ ады. Расында, Раббың ның азабынан сескену қ ажет».

 

Тараудың «Бірқ ұ дайшылық кітабына» сә йкестілігі:

Автор осыдан бұ рың ғ ы тарауларда таухидтің не екендігін тү сіндіріп, оның артық шылық тары, оғ ан шақ ыру қ ажеттілігі жә не оғ ан қ айшы болғ ан нә рседен, яғ ни Аллаһ қ а серік қ осудан (кө пқ ұ дайшылық -ширктен) қ орқ у керек екендігі туралы дә лелдер келтірген соң, шейх, Аллаһ оны рахымына бө лесін, бұ л тарауда таухидтің мағ ынасын тү сіндірді. Ө йткені кейбір адамдар нақ ты таухид (бірқ ұ дайшылық) куә лігінің мағ ынасын жә не жалпы бірқ ұ дайшылық тың мағ ынасын тү сінуде қ ателеседі. Кө пшілік таухид – бұ л Аллаһ тың бар екенін, немесе Ол барлық нә рсені басқ аратынын айту ғ ана деп тү сінеді. Бірқ ұ дайшылық тан тү сінуге тиісті нә рсе бұ л емес. Бірқ ұ дайшылық дегенде автордың, Аллаһ оны рахымына бө лесін, осы кітапта келтірген шариғ и мә тіндері нұ сқ айтын нә рселер мең зеледі. Бұ л тараудағ ы кейбір мә тіндер қ ұ лшылық -ғ ибадаттың тек жалғ ыз Аллаһ Тағ алағ а арналуы жә не ширктен таза болуы керек екені туралы баяндайды.

Бұ л аят таухидтің мағ ынасына жә не «Аллаһ тан басқ а қ ұ лшылық қ а лайық ты қ ұ дай жоқ» куә лігінің мағ ынасына нұ сқ айды. Онда сондай-ақ таухид пен оның куә лігі талап ететін нә рселерге, яғ ни кө пқ ұ дайшыл-мү шриктер істеп жатқ ан нә рселерді тә рк етуге нұ сқ ау бар. Ал бұ л – ә улиелерге дұ ғ а етіп жалбарыну, оларғ а тә уекел ету ә рі солардан Аллаһ тың алдында шапағ ат етуін сұ рау, немесе олар арқ ылы ә лдебір қ айғ ы-қ асіреттерден пана, немесе Аллаһ олардан ә лдебір қ айғ ыны немесе қ иыншылық ты қ айтаруын тілеу. Мұ ның барлығ ы ү лкен ширк болып табылады.

 

Аяттан алынатын пайдалар:

1. Аятта ә улиелер мен ізгілерге қ айғ ы-қ асіреттерден қ ұ тқ аруын тілеп, немесе ә лдебір пайда келтіруін сұ рап жалбарынатындарды теріске шығ ару бар, ө йткені олардың жалбарынып жатқ андары тіпті ө здеріне пайда келтіре алмайды, ә рі ө здерінен зиянды қ айтара алмайды, ендеше, қ алайша олар ө згелерге бір нә рсе істей алмақ?!

2. Аятта пайғ амбарлар мен Аллаһ тың ізгі қ ұ лдарының тақ уалығ ына, сондай-ақ олардың Аллаһ тың рахымына қ аншалық ты кү шті ү міт еткеніне нұ сқ ау бар.

------------------------------------------------------------------------------------------------

 

«Ә з-Зухруф» сү ресі, 26-27 аяттар:

و َ إ ِ ذ ْ ق َ ا ل َ إ ِ ب ْ ر َ ا ه ِ ي م ُ ل أ ب ِ ي ه ِ و َ ق َ و ْ م ِ ه ِ إ ِ ن ّ َ ن ِ ي ب َ ر َ ا ء ٌ م ِ م ّ َ ا ت َ ع ْ ب ُ د ُ و ن َ (٢ ٦)إ ِ ل ا ا ل ّ َ ذ ِ ي ف َ ط َ ر َ ن ِ ي ف َ إ ِ ن ّ َ ه ُ س َ ي َ ه ْ د ِ ي ن ِ (٢ ٧)

Сол уақ ытта Ибраһ им ә кесіне ә рі еліне: «Шын мә нінде, мен сендердің табынғ ан нә рселерің е қ атыссызбын», - деді, - «Бірақ мені жаратқ ан Аллаһ тан басқ а. Расында, Ол мені тура жолғ а салады», - деді”.

 

Бұ л аят таухидтің жә не «Аллаһ тан басқ а қ ұ лшылық қ а лайық ты қ ұ дай жоқ» куә лігінің мағ ынасына нұ сқ айды, ал бұ л – жалғ ыз Аллаһ қ а ғ ана қ ұ лшылық ету жә не кө пқ ұ дайшыл-мү шриктерге қ атыссыз болу. (Бү кіл қ ұ лшылық объектілерін) теріске шығ ару («нә фи») Ибраһ имнің (оғ ан Аллаһ тың сә лемі болсын) «қ атыссызбын» деген сө зінде, ал (Аллаһ ты жалғ ыз қ ұ лшылық объектісі ретінде) бекіту («исбат») оның «мені жаратқ ан Аллаһ тан басқ а» деген сө здерінде қ амтылғ ан.

 

Осы аяттан алынатын пайдалар:

1. Аятта Ислам куә лігінің мағ ынасы тек Жалғ ыз Аллаһ қ а ғ ана ық ыласты тү рде қ ұ лшылық етуде жә не Одан басқ а кімге (неге) болсын қ ұ лшылық жасауғ а қ атыссыз болуда кө рініс табатын Аллаһ ты жалғ ыз ету (таухид) болып табылатынына нұ сқ ау бар.

2. Аятта адам кө пқ ұ дайшылдардың дініне ө зінің айқ ын қ атыссыздығ ын кө рсетуге міндетті екеніне нұ сқ ау бар.

3. Аятта адам Аллаһ тың дұ шпандарына деген ө зінің қ атыссыз екенін ашық мә лімдеуге міндетті екеніне нұ сқ ау бар, тіпті бұ л сенің ең жақ ын адамың болса да.

 

-----------------------------------------------------------------------------------------------

 

«Ә т-Тә уба» сү ресі, 31-аят:

ا ت ّ َ خ َ ذ ُ و ا أ َ ح ْ ب َ ا ر َ ه ُ م ْ و َ ر ُ ه ْ ب َ ا ن َ ه ُ م ْ أ َ ر ْ ب َ ا ب ً ا م ِ ن ْ د ُ و ن ِ ا ل ل ّ َ ه ِ و َ ا ل ْ م َ س ِ ي ح َ ا ب ْ ن َ م َ ر ْ ي َ م َ و َ م َ ا أ ُ م ِ ر ُ و ا إ ِ ل ا ل ِ ي َ ع ْ ب ُ د ُ و ا إ ِ ل َ ه ً ا و َ ا ح ِ د ً ا ل ا إ ِ ل َ ه َ إ ِ ل ا ه ُ و َ س ُ ب ْ ح َ ا ن َ ه ُ ع َ م ّ َ ا ي ُ ش ْ ر ِ ك ُ و ن َ (٣ ١)

Олар ғ алымдары мен машайыхтарын жә не Мә риям ұ лы Исаны Аллаһ тан ө зге қ ұ дай етіп алды. Негізінде, олар жалғ ыз Қ ұ дайғ а ғ ана қ ұ лшылық етуге бұ йырылғ ан болатын. Ө йткені Одан басқ а ешбір қ ұ дай жоқ. Ол олардың қ осқ ан серігінен Пә к».

 

Бұ л аят таухид пен «Аллаһ тан басқ а қ ұ лшылық қ а лайық ты қ ұ дай жоқ» куә лігінің мағ ынасы – Аллаһ қ а Оның хә лә л еткен нә рселерін хә лал деп, ал харам еткен нә рселерін харам деп бағ ынуда Оны жалғ ыз ету екеніне, ә рі кім Аллаһ тан басқ а кімді болса да Аллаһ тың харам еткен нә рсесін хә лал етуге жә не оны қ олдануғ а қ ұ қ ық ты деп мойындаса, ә рі Аллаһ тың хә лал еткен нә рсесін харам етіп одан аулақ болуғ а қ ұ қ ық ты деп санаса, сол кө пқ ұ дайшыл-мү шрик болатына нұ сқ айды.

 

Аяттан алынатын пайдалар:

1. Аятта таухид пен «Аллаһ тан басқ а қ ұ лшылық қ а лайық ты қ ұ дай жоқ» куә лігінің мағ ынасы – бұ л Аллаһ қ а Оның хә лал жә не харам еткен нә рселерінде бағ ыну екеніне нұ сқ ау бар.

2. Аятта кім хә лал нә рсені харам етуші немесе харам нә рсені хә лал етуші біреуге ілессе, соны Аллаһ қ а тең еген болатынына нұ сқ ау бар.

3. Аятта христиандарды олардың Исағ а (оғ ан Аллаһ тың сә лемі болсын) қ атысты сенімдерінде теріске шығ ару жә не ол Аллаһ тың қ ұ лы екендігінің тү сіндірмесі қ амтылғ ан.

4. Аятта Аллаһ ты кө пқ ұ дайшыл мү шриктерден пә ктеу қ амтылғ ан.

------------------------------------------------------------------------------------------------

«Ә л-Бақ ара» сү ресі, 165-аят:

و َ م ِ ن َ ا ل ن ّ َ ا س ِ م َ ن ْ ي َ ت ّ َ خ ِ ذ ُ م ِ ن ْ د ُ و ن ِ ا ل ل ّ َ ه ِ أ َ ن ْ د َ ا د ً ا ي ُ ح ِ ب ّ ُ و ن َ ه ُ م ْ ك َ ح ُ ب ِ ّ ا ل ل ّ َ ه ِ و َ ا ل ّ َ ذ ِ ي ن َ آ م َ ن ُ و ا أ َ ش َ د ّ ُ ح ُ ب ّ ً ا ل ِ ل ّ َ ه ِ و َ ل َ و ْ ي َ ر َ ى ا ل ّ َ ذ ِ ي ن َ ظ َ ل َ م ُ و ا إ ِ ذ ْ ي َ ر َ و ْ ن َ ا ل ْ ع َ ذ َ ا ب َ أ َ ن ّ َ ا ل ْ ق ُ و ّ َ ة َ ل ِ ل ّ َ ه ِ ج َ م ِ ي ع ً ا و َ أ َ ن ّ َ ا ل ل ّ َ ه َ ش َ د ِ ي د ُ ا ل ْ ع َ ذ َ ا ب ِ (١ ٦ ٥)

Адамдардың арасында Аллаһ қ а ө згелерді тең дес етіп, оларды Аллаһ ты сү йгендей сү йетіндер бар. Ал, иман келтіргендер Аллаһ ты артық сү йеді. Егер залымдар азапты кө рген кезде бү кіл қ уаттың Аллаһ қ а тә н екенін жә не Аллаһ тың қ атты азап иесі екенін кө рсе еді».

 

Бұ л аят таухид пен «Аллаһ тан басқ а қ ұ лшылық қ а лайық ты қ ұ дай жоқ» куә лігінің мағ ынасын тү сіндіретін шариғ и мә тіндердің бірі болып табылады. Ол сондай-ақ егер біреу Аллаһ қ а ә лдекімді (ә лденені) серік қ осса, ә рі оны Аллаһ ты сү йгендей сү йсе, сол кө пқ ұ дайшыл болатынына нұ сқ ау бар. Бұ л аяттан біз сондай-ақ бір Раббы ғ ана адамнан жалғ ыз Оғ ан ғ ана қ ұ лшылық етуде ық ыластылық танытуды жә не ол тек Аллаһ тың алдында ғ ана ө зін қ ор тұ тып, Оғ ан мойынсұ нушылық пен тағ зым-итағ ат етуді талап ететіндей сү юге лайық ты екенін біле аламыз.

 

Аяттан алынатын пайдалар:

1. Аятта таухид пен «Аллаһ тан басқ а қ ұ лшылық қ а лайық ты қ ұ дай жоқ» куә лігінің мағ ынасы – бұ л адамды Аллаһ тың алдында ө зін қ ор тұ тып, мойынсынушылық пен тағ зым-иғ ат етуге алып келетіндей сү йіп-жақ сы кө руде жалғ ыз ету болып табылатынына нұ сқ ау бар.

2. Аятта кө пқ ұ дайшыл-мү шриктер де Аллаһ ты қ атты жақ сы кө ретініне, бірақ бұ л жақ сы кө руі оларды Исламғ а кіргізбейтініне нұ сқ ау бар, ө йткені олар осы жақ сы кө руінде Аллаһ қ а серік қ осты.

3. Аятта кө пқ ұ дайшылық (ширк) ең ү лкен зұ лымдық екеніне нұ сқ ау бар.

4. Аятта мү шриктерді Қ иямет Кү ніндегі азаппен қ орқ ыту бар.

------------------------------------------------------------------------------------------------

 

Пайғ амбардың (оғ ан Аллаһ тың игілігі мен сә лемі болсын) былай деп айтқ аны хабарланатын хадис: ««Аллаһ тан басқ а қ ұ лшылық қ а лайық ты қ ұ дай жоқ», - деп айтып, Аллаһ тан басқ а бү кіл нә рсеге қ ұ лшылық етуден бас тартқ ан адамның мал-мү лкі мен ө мірі қ ол сұ ғ ылмайтын (харам) болып табылады. Ал есеп-жауапты ол Ұ лы жә не Қ ұ діретті Аллаһ тың алдында береді» (Муслим 23, Ахмад «Муснадта» 472/3).

 

Бұ л хадисте «Аллаһ тан басқ а қ ұ лшылық қ а лайық ты қ ұ дай жоқ» деген куә лік тү сіндіріп беретін ең ұ лы нә рсеге нұ сқ ау бар, ал бұ л – Аллаһ тан басқ а қ ұ лшылық жасалатын нә рселердің барлығ ына кү пірлік таныту (сенбеу).

 

Хадистен алынатын пайдалар:

1. Хадисте «Аллаһ тан басқ а қ ұ лшылық қ а лайық ты қ ұ дай жоқ» куә лігінің мағ ынасы – Аллаһ тан басқ а қ ұ лшылық жасалатын нә рселердің барлығ ына: олар пұ ттар, қ абірлер, немесе басқ а да заттар болсын - кү пірлік таныту (сенбеу) болып табылатынына нұ сқ ау бар.

2. Хадисте «Аллаһ тан басқ а қ ұ лшылық қ а лайық ты қ ұ дай жоқ» деп жай айтудың жә не Аллаһ тан басқ а қ ұ лшылық жасалатын нә рселердің барлығ ына (тілмен ғ ана) кү пірлік етудің ө зі ғ ана, егер адам Ислам куә лігінің мағ ынасын тү сініп, соғ ан сә йкес ө мір сү рмесе жә не оғ ан Аллаһ тан басқ а қ ұ лшылық жасалатын нә рселердің барлығ ына (іс жү зінде) кү пірлік етуін қ оспаса, оның мал-мү лкі мен ө мірін қ ол сұ ғ ылмайтын (харам) етпейтініне нұ сқ ау бар. (Алайда бұ л туралы ү кім шығ ару елбасшы мен шариғ и соттың (қ азының) айрық ша қ ұ зіреті болып табылады).

3. Хадисте бірқ ұ дайшыл жә не шариғ атты (яғ ни Қ ұ ран мен Сү ннетке негізделген Аллаһ тың заң ын) ұ станатын адам осы заң дарғ а қ айшылық танытпайынша, оның қ ол сұ ғ ылмаушылығ ы міндетті болып табылатынына нұ сқ ау бар.

4. Хадисте адам кө пқ ұ дайшыл-мү шриктің, егер ол Исламды қ абылдағ ан болса, малы мен жанына қ астандық жасауғ а қ ұ қ ық ты емес екендігіне нұ сқ ау бар, тіпті бұ л соғ ыс кезінде орын алса да. Тек ол осығ ан қ арама-қ айшылық танытпаса ғ ана.

5. Хадисте «Аллаһ тан басқ а қ ұ лшылық қ а лайық ты қ ұ дай жоқ» куә лігін тілімен айтатын, бірақ іс жү зінде Аллаһ тан басқ а қ ұ лшылық жасалатын нә рселерге кү пірлік танытпайтын адамдар бар екеніне нұ сқ ау бар.

6. Аятта дү ниелік ү кім тек сыртқ ы сипаттарғ а қ арап шығ арылу қ ажет екеніне нұ сқ ау бар, ал Ақ ыреттегі ү кімге келер болсақ, онда ол адамның ниеттері мен мақ саттарына сә йкес болады.

7. Аятта мұ сылманның мал-мү лкі мен қ аны қ ол сұ ғ ылмайтын (харам) екеніне нұ сқ ау бар, тек қ ұ қ ық ты жағ дайлардан бө лек.

------------------------------------------------------------------------------------------------

Ал ә рі қ арай жалғ асатын тарауларғ а келер болсақ, оларда таухид пен «Аллаһ тан басқ а қ ұ лшылық қ а лайық ты қ ұ дай жоқ» куә лігі мағ ынасының тү сіндірмесі, сондай-ақ ү лкен жә не кіші ширкке қ атысты кө птеген тақ ырыптардың тү сіндірмесі де келтіріледі. Оларда сондай-ақ ү лкен жә не кіші ширкке алып келуі мү мкін болғ ан нә рселер: мейлі олар шектен шығ ушылық немесе (дінге) енгізілген жаң алық болсын – ә рі адам «Аллаһ тан басқ а қ ұ лшылық қ а лайық ты қ ұ дай жоқ» куә лігіне сә йкес тә рк етуге міндетті болғ ан нә рселер де тү сіндіріледі.

------------------------------------------------------------------------------------------------

 

ЖЕТІНШІ ТАРАУ:

Бә леден қ ұ тылу немесе оны болдырмау мақ сатында сақ ина, жіп, т.с.с. нә рселерді тағ ып жү ру кө пқ ұ дайшылық тың кө рінісі болып табылады

«Ә з-Зү мар» сү ресі, 38-аят:

و َ ل َ ئ ِ ن ْ س َ أ َ ل ْ ت َ ه ُ م ْ م َ ن ْ خ َ ل َ ق َ ا ل س ّ َ م َ ا و َ ا ت ِ و َ ا ل أ ر ْ ض َ ل َ ي َ ق ُ و ل ُ ن ّ َ ا ل ل ّ َ ه ُ ق ُ ل ْ أ َ ف َ ر َ أ َ ي ْ ت ُ م ْ م َ ا ت َ د ْ ع ُ و ن َ م ِ ن ْ د ُ و ن ِ ا ل ل ّ َ ه ِ إ ِ ن ْ أ َ ر َ ا د َ ن ِ ي َ ا ل ل ّ َ ه ُ ب ِ ض ُ ر ّ ٍ ه َ ل ْ ه ُ ن ّ َ ك َ ا ش ِ ف َ ا ت ُ ض ُ ر ِ ّ ه ِ أ َ و ْ أ َ ر َ ا د َ ن ِ ي ب ِ ر َ ح ْ م َ ة ٍ ه َ ل ْ ه ُ ن ّ َ م ُ م ْ س ِ ك َ ا ت ُ ر َ ح ْ م َ ت ِ ه ِ ق ُ ل ْ ح َ س ْ ب ِ ي َ ا ل ل ّ َ ه ُ ع َ ل َ ي ْ ه ِ ي َ ت َ و َ ك ّ َ ل ُ ا ل ْ م ُ ت َ و َ ك ِ ّ ل ُ و ن َ (٣ ٨)

Мухаммад,) егер олардан: «Кө ктер мен жерді кім жаратты?», - деп сұ расаң, ә рине, олар: «Аллаһ», - дейді. «Аллаһ тың орнына дұ ғ а етіп жалбарынғ андарың ды кө рдің дер ме? Егер Аллаһ мағ ан бір зиян беруді қ аласа, олар Оның апатын айық тыра алады ма? Немесе Аллаһ мағ ан бір игілік қ аласа, олар Оның игілігін тоса алады ма?», - де. «Аллаһ мағ ан жетіп асады. Тә уекел етушілер Оғ ан тә уекел етсін», - де”.

 

Тараудың «Бірқ ұ дайшылық кітабына» сә йкестілігі:

Бұ л аятта таухидке (бірқ ұ дайшылық қ а) қ айшы келетін нә рсе атап кетіледі, ал ол – ә лдебір бә ле-қ ырсық тан қ ұ тылуда немесе оны болдырмауда Аллаһ тан басқ а біреуден пана тілеу. Расында, таухид оғ ан қ арама-қ айшы келетін нә рсе арқ ылы танылады.

Бұ л аятта жалпы ширктің де, ә рі тура сол сияқ ты нақ ты сақ ина немесе жіп тағ удың да, егер адам мұ ны осы заттарғ а тә уекел ету ниетімен істесе, негізсіз екеніне нұ сқ ау бар. Ө йткені бұ л заттар оны ешқ андай бә ле-қ ырсық тардан қ орғ ай алмайды.

 

Аяттан алынатын пайдалар:

1. Аятта ширктің жарамсыз, негізсіз екеніне нұ сқ ау бар, ө йткені Аллаһ тан басқ а қ ұ лшылық жасалатынның барлығ ы ө здеріне қ ұ лшылық ететіндерге не пайда, не зиян келтіру кү шіне ие емес.

2. Аятта ә лдебір пайдағ а қ ол жеткізу немесе бә леден қ ұ тылу ү шін сақ ина немесе жіп киіп (тағ ып) жү ретіндерге қ атаң ескерту бар, ө йткені мұ ның барлығ ы ширкке жә не пұ ттарғ а дұ ғ а етіп жалбарынуғ а жатады.

3. Аятта мү шриктердің (кө пқ ұ дайшылдардың) кө пқ ұ дайшылығ ының негізсіз екенін ә шкерелеу ү шін олармен айтысудың заң ды екеніне нұ сқ ау бар.

4. Аятта Аллаһ қ а ғ ана тә уекел етудің, бү кіл істерің ді Пә к ә рі Қ асиетті болғ ан жалғ ыз Соғ ан тапсырудың міндетті екеніне нұ сқ ау бар.

------------------------------------------------------------------------------------------------

 

Имран ибн Хусайн былай деп баяндағ аны жеткізіледі: “Бірде Пайғ амбар (оғ ан Аллаһ тың игілігі мен сә лемі болсын) қ олына сары (мыс) сақ ина тағ ып алғ ан бір адамды кө рді де, одан: «Бұ л не?», - деп сұ рады. Ә лгі адам: «Мен оны ә лсіздікке шалдық пауым ү шін тағ ып жү рмін», - деп жауап берді. Сонда ол (оғ ан Аллаһ тың игілігі мен сә лемі болсын): «Қ азір-ақ оны шешіп таста, ө йткені ол тек ә лсіздігің ді кө бейтуде. Егер сен қ олың а осы сақ инаны тағ ып жү рген кү йің де ө лсең, ешқ ашан қ ұ тылмайсың», - деді” (Ахмад «Муснад» 445/4, Ибн Хиббан 1410, 1411, Ибн Мә жаһ 3531, ә л-Хаким «Мустадрак» 216/4).

 

Имран ибн Хусайн ибн Абиид Халә фи Жә заи (оғ ан Аллаһ разы болсын) Пайғ амбардың (оғ ан Аллаһ тың игілігі мен сә лемі болсын) сахабасы ә рі сахабаның ұ лы болатын. Исламды Хайбар шайқ асы кезінде қ абылдады. Ол һ ижраның 52 жылы Басрада қ айтыс болды.

Бұ л хадисте бақ ытсыздық тардан қ ұ тылу мақ сатында сақ ина немесе білезіктер, немесе жіп тағ ып (киіп) жү руге тыйым салынғ андығ ына нұ сқ ау бар. Ө йткені бұ л қ ұ тылумен ұ йқ аспайтын кө пқ ұ дайшылық қ а жатады.

 

Хадистен алынатын пайдалар:

1. Хадисте аурулардан сақ тану ү шін сақ ина немесе сол сияқ ты заттарды тағ у (кию) кө пқ ұ дайшылық болып табылатынына нұ сқ ау бар.

2. Аятта харам нә рселермен емделуге тыйым салынғ андығ ына нұ сқ ау бар.

3. Аятта айыпты нә рсе істеп жатқ ан адамды айыптаудың жә не білмейтін адамды ү йретудің қ ажетті екеніне нұ сқ ау бар.

4. Аятта ширктің бұ л дү ниедегі де, Ақ ыреттегі де зиянына нұ сқ ау бар.

5. Аятта муфти шешім шығ арудан бұ рын ә лдебір істің істелуінің ниетін (мақ сатын) біліп алуы керек екеніне нұ сқ ау бар.

6. Аятта кіші ширк ү лкен кү нә ларғ а жататынына нұ сқ ау бар.

7. Аятта білместік ширк жасауда ақ тау болып табылмайтынына нұ сқ ау бар.

8. Аятта ширктен ә лдебір нә рсе жасағ ан кісіні айыптауда, оны осы ісінен қ айтару ү шін жә не оны осы іске деген жек кө рушілікке иландыру ү шін, қ аталдық танытуғ а рұ қ сат етілетініне нұ сқ ау бар.

------------------------------------------------------------------------------------------------

 

Уқ ба ибн Амирдің Пайғ амбардан (оғ ан Аллаһ тың игілігі мен сә лемі болсын): «Ө зіне тұ мар тақ қ анның ақ ырын Аллаһ қ айырлы етпесін, ал ө зіне бақ алшық тағ ып алғ анғ а Аллаһ тыныштық бермесін», - деп айтқ анын жеткізген хадисі.Ахмад 4/154, Ибн Хиббан (1443), ә л-Хаким 4/417.

Басқ а бір риуаятта: «Ө зіне тұ мар тақ қ ан Аллаһ қ а серік қ осты», - деп айтылады.Ахмад 4/156, ә л-Хаким 4/417.

 

Уқ ба ибн Амир ә л-Жухани – атақ ты сахаба, ә йгілі фақ иһ (шариғ и заң дардың білігірі) болғ ан. Муғ ауияның (Аллаһ оғ ан разы болсын) билік қ ұ ру тұ сында ү ш жыл бойы Мысырды басқ арғ ан. Ол (Аллаһ оғ ан разы болсын) 60 жасында қ айтыс болғ ан.

Бұ л хадистерде тұ мар мен бақ алшық тар тағ уғ а тыйым салынғ андығ ына ә рі бұ л ширк болып табылатынына нұ сқ алады, ө йткені бұ л осы заттарды тағ ушылардың жү регінде Аллаһ тан басқ а бір нә рсеге тауекелдің пайда болуына алып келеді.

 

Осы хадистерден алынатын пайдалар:

1. Хадисте тұ мар мен бақ алшық тар тағ у ширк болып табылатынына нұ сқ ау бар.

2. Хадисте Пә к ә рі Қ асиетті Аллаһ Тағ ала Ө зінен басқ ағ а тә уекел етушіге қ атысты оның мақ сатына қ арама-қ айшы жасайтынына нұ сқ ау бар.

3. Хадисте тұ мар мен бақ алшық тар тағ ушыларғ а қ арсы олардың соларды тағ удағ ы мақ сат-тілектері орындалмасын ә рі олар ү шін барлығ ы керісінше болсын деп дұ ғ а етудің шариғ и тұ рғ ыдан рұ қ сат етілгендігіне нұ сқ ау бар.

------------------------------------------------------------------------------------------------

 

Ибн Абу Хатим Хузә йфаның (оғ ан Аллаһ разы болсын) бір ер кісінің безгектен қ ұ тылу ү шін қ олына жіп тағ ып алғ анын кө ріп, оны жұ лып тастағ анын жә не «Олардың кө бі Аллаһ қ а Оғ ан серік қ осқ ан кү йде иман келтіреді» («Юсуф» сү ресі, 106-аят)» деген аятты оқ ығ анын жеткізеді.

 

Ибн Абу Хатим – ғ алым жә не «Жә рх уә таъдил» кітабының авторы.

Хузә йфа ибн Яман ә л-Абаси – ансарлардың басшысы, Исламды ең алғ аш қ абылдағ ан ең атақ ты сахабалардың бірі. Ол (оғ ан Аллаһ разы болсын) һ ижраның 36 жылы қ айтыс болғ ан.

Бұ л асарда кім аурудан емделу мақ сатында жіп тақ са, бұ л кө пқ ұ дайшылық болып табылатынына, ә рі бұ ны міндетті тү рде айыптау керек екеніне нұ сқ ау бар.

 

Осы асардан алынатын пайдалар:

1. Асарда кім бә леден қ орғ ану немесе сол бә лені болдырмау мақ сатында жіп тағ атын болса, бұ л ширк болатынына нұ сқ ау бар.

2. Асарда айыпты нә рсені тү зетуге шамасы жететін адамғ а оны тү зету міндетті екеніне нұ сқ ау бар.

3. Асарда ү лкен ширк туралы тү сірілген аяттарды кіші ширкке қ атысты да келтірудің дұ рыс екеніне нұ сқ ау бар, ө йткені олар кіші ширкті де қ амтиды.

4. Асарда кө пқ ұ дайшыл-мү шриктер таухид ә р-рубубияны растағ анына, бірақ бұ ғ ан қ арамастан олар бә рібір кө пқ ұ дайшыл болып қ ала бергеніне, ө йткені жалғ ыз Аллаһ Тағ алағ а ғ ана қ ұ лшылық етпегеніне нұ сқ ау бар.

------------------------------------------------------------------------------------------------

 

 

СЕГІЗІНШІ ТАРАУ:

Ү шкіру (дем салу) мен тұ мар тағ у туралы

Абу Башир ә л-Ансариден, оғ ан Аллаһ разы болсын, бірде ол Аллаһ Елшісімен (оғ ан Аллаһ тың игілігі мен сә лемі болсын) бірге сапарда болғ анын, ә рі адамдар тү неуге жайғ асып қ ойғ ан кезде, Аллаһ тың Елшісі (оғ ан Аллаһ тың игілігі мен сә лемі болсын) оларғ а: «Бірде-бір тү йенің мойнында бірде-бір сің ірден (не тозғ ан адырнадан) жасалғ ан алқ а қ алмасын», - деген сө здерін жеткізу ү шіншабарман жібергенін жеткізген хадис (Ахмад 5/216, ә л-Бухари 6/98, Муслим (2115), Абу Дауд (2552), Мә лик 2/937).

Абу Башир - сахаба (оғ ан Аллаһ разы болсын), Хандак соғ ысының қ атысушысы.

 

Тараудың «Бірқ ұ дайшылық кітабына» сә йкестілігі:

Шейх бұ л тарауда таухид ақ идасына дем салу жә не тұ мар тағ у мә селелерінде қ арама-қ айшы келетін, кө пқ ұ дайшылық қ а жататын нә рселер туралы баяндауын жалғ астырады.

Бұ л хадисте тү йелерге аурудан жазылу ү шін адырна сияқ ты т.с.с. заттарды тағ удың тыйым салынғ анына, ө йткені бұ л ширк болып табылатынына нұ сқ ау бар.

 

Хадистен алынатын пайдалар:

1. Хадисте қ андай да бір аурудан жазылу ү шін адырна тағ удың ү кімі тұ мар тағ удын ү кіміндей екеніне, яғ ни тыйым салынғ ан (харам) болып табылатындығ ына нұ сқ ау бар.

2. Хадисте айыпты нә рсені тү зету қ ажетті екеніне нұ сқ ау бар.

3. Хадисте адамдарғ а олардың наным-сенімдерінің (ақ идасының) дұ рыс болуына ық пал ететін нә рселерді жеткізу қ ажетті екеніне нұ сқ алады.

-----------------------------------------------------------------------------------------------

 

Ибн Масудтан, оғ ан Аллаһ разы болсын, жеткізілетін, оның былай деп айтқ аны туралы хадис: «Мен Пайғ амбардың (оғ ан Аллаһ тың иігілігі мен сә лемі болсын) былай деп айтқ анын естігенмін: «Расында, ү шкіру, тұ мар тағ у жә не дуалау ширк болып табылады» »»(Ахмад 381/1, Абу Дауд 3883, Ибн Мә жаһ 3530, Хаким «Мустадрак» 418/4).

 

Бұ л хадисте жоғ арыда аталғ ан нә рселерді қ олдану таухидке қ арама-қ айшы келетін ширк екеніне нұ сқ ау бар.

 

Хадистен алынатын пайдалар:

1. Хадисте адамдарды ө з наным-сенімдерін таухидке қ арама-қ айшы келетін нә рселерден сақ тауғ а, тіпті мұ ны адамдардың кө бі істесе де, талпындыру керек екеніне нұ сқ ау бар.

2. Хадисте онда аталғ ан нә рселерді қ олданудың тыйым салынғ анына нұ сқ ау бар.

3. Хадисте осы ү ш нә рсенің барлығ ы тү гел ширк болып табылатынына нұ сқ ау бар.

------------------------------------------------------------------------------------------------

 

«Тұ мар – бұ л балаларғ а кө з ө тпеу ү шін тағ атын нә рсе. Алайда егер бұ л Қ ұ ранның аяттарынан ү зінділер болса, онда кейбір сә лә фтар мұ ны рұ қ сат еткен, ал басқ алары тыйым салғ ан. Тұ марғ а тыйым салғ андардың қ атарында Абдуллаһ ибн Масуд (оғ ан Аллаһ разы болсын) болғ ан.

Ү шкіру – тура дем салу сияқ ты. Ү шкіру ө з негізінде ширкке жатады, бірақ кейбір ү шкірулер ширктен тыс екені туралы дә лелдер бар. Пайғ амбар (оғ ан Аллаһ тың игілігі мен сә лемі болсын) кө з бен безгекке қ арсы, бірақ қ ұ рамында ширк болмағ ан дем салуды рұ қ сат еткен хадистер бар.

 

Дуалау – бұ л адамдардың «осы арқ ылы ә йелді ерін жақ сы кө ргіземіз, немесе ер адамды ә йелін жақ сы кө ргіземіз» деген оймен істейтін нә рселері.

Автор жоғ арыда атап кеткен нә рселердің барлығ ы ө з қ ұ рамына келесілерді қ амтиды:

1. Дем салу (ү шкіру) шариғ и тұ рғ ыдан заң дастырылғ ан жә не тыйым салынғ ан болып екіге бө лінетіні. Заң ды етілген дем салу – бұ л қ ұ рамында ширк жоғ ы, ал тыйым салынғ аны – қ ұ рамында ширк бары.

2. Тұ мардың екі тү рге бө лінетіні: а) тыйым салынғ андығ ы жө нінде ғ алымдардың арасында келіспеушілік жоқ болғ ан, яғ ни қ ұ рамында ширк бар, харам екендігіне ғ алымдар бір ауызды келіскен тұ марлар; ә) тыйым салынғ андығ ы немесе рұ қ сат етілгендігі жө нінде ғ алымдардың арасында келіспеушілік бар болғ ан тұ марлар. Бұ л - қ ұ рамында Қ ұ ран аяттары бар тұ марлар. Олар рұ қ сат етілген деген де, тыйым салынғ ан деген де пікірлер бар. Ә рі дұ рыстауы олардың тыйым салынғ андығ ы болып табылады. Ө йткені бұ л харам нә рселерге алып баратын барлық жолдарды жабатын іс-ә рекет ә рі Қ ұ ранды қ орғ ау болады.

3. Дуалаудың тыйым салынғ андығ ына келіспеушілік жоқ, ө йткені ол сиқ ырдың бір тү рі болып табылады.

------------------------------------------------------------------------------------------------

 

Абдуллаһ ибн Укайм Пайғ амбардың (оғ ан Аллаһ тың игілігі мен сә лемі болсын) былай деп айтқ анын жеткізген хадис: «Кім ө зіне ә лдебір нә рсені тақ са, ө зін соғ ан тапсырғ ан болады» (Ахмад «Муснад» 211/4, ә т-Тирмизи, 2073).

 

Абдуллаһ ибн Укайм: оның куньясы - Абу Маид ә л-Жуһ ани ә л-Куфи. Ол Пайғ амбардың (оғ ан Аллаһ тың игілігі мен сә лемі болсын) заманын кө ріп ү лгерді, бірақ одан естігені туралы белгісіз.

 

Бұ л хадисте ә лдебір пайдағ а қ ол жеткізу ү шін немесе қ андай да бір бә лені болдырмау ү шін ө здерін Аллаһ тан басқ а кіммен (немен) болсын байлайтындарғ а тыйым салу жә не қ атаң ескерту бар.

 

Хадистен алынатын пайдалар:

1. Хадисте ө зің ді Аллаһ тан басқ а ә лдекіммен (немен) байлауғ а тыйым салынғ андығ ына нұ сқ ау бар.

2. Хадисте бү кіл істерде ө зің ді тек Пә к Аллаһ Тағ аламен байлау міндетті екеніне нұ сқ ау бар.

3. Хадисте ширктің зиянын жә не салдарын тү сіндіруге нұ сқ ау бар.

4. Хадисте сауап пен жаза амалдарғ а сә йкес болатынына нұ сқ алады.

5. Хадисте амалдардың жемістері, мейлі ол жақ сылық, не жамандық болсын, оларды істеген адамғ а қ айтарылатынына нұ сқ алады.

------------------------------------------------------------------------------------------------

Ахмад Рууайфидің келесі сө здерін жеткізген: «Аллаһ тың Елшісі (оғ ан Аллаһ тың игілігі мен сә лемі болсын) мағ ан: “Уа Рууайфи, сен ұ зақ ө мір сү руің мү мкін. Сондық тан да баршағ а: «Кім сақ алын ө рсе, тозғ ан адырнадан алқ а тақ са жә не (ү лкен жә не кіші дә реттен) малдың тезегімен немесе сү йекпен тазаланса, Мухаммад ондай адамнан бас тартты», - деп жеткіз”, - деп айтқ ан болатын»(Ахмад 109, 108, Абу Дарда 36).

Руайфи ибн Сабит ибн ә л-Сакин ибн Ади ибн Харис. Ол Малик ибн ә н-Нә жари ә л-Ансаридің руынан болатын, Бирка мен Тараблистің басқ арушысы еді, ә рі һ ижраның 48 жылы Африканы ашкан болатын. Ол һ ижраның 56 жылы Биркада қ айтыс болды.

 

Хадисте қ андай да бір жамандық тан қ орғ ану мақ сатында ә лдебір нә рсеге алқ а тағ удың тыйым салынғ андығ ына ә рі бұ л ширк екеніне, ө йткені адамды Пә к жә не Қ асиетті Аллаһ Тағ аладан басқ а ешкім жамандық тан қ орғ ай алмайтынына нұ сқ ау бар.

 

Хадистен алынатын пайдалар:

1. Хадисте Пайғ амбардың (оғ ан Аллаһ тың игілігі мен сә лемі болсын) муғ жизаларынан болғ ан бір муғ жизасына нұ сқ ау бар, ө йткені Рууайфи шындығ ында да ұ зақ ө мір сү ріп, һ ижраның 56 жылы қ айтыс болды.

2. Хадисте адамдарғ а бұ йырылғ ан немесе тыйым салынғ ан, олар істеуге тиіс немесе тастауғ а тиіс болғ ан нә рселерді оларғ а хабарлаудың міндетті екеніне нұ сқ ау бар.

3. Хадисте сақ алдың қ ұ рметіне, оны қ ырық пай ө сірудің заң ды екеніне, сондай-ақ оны қ ырып, қ ысқ артып тастау, ө ру жә не бү йралау арқ ылы ойнауғ а тыйым салынғ анына нұ сқ ау бар.

4. Хадисте ә лдебір жаман нә рседен қ орғ ану мақ сатында алқ а тағ уғ а тыйым салынғ анына ә рі бұ л ширк болып табылатынына нұ сқ ау бар.

5. Хадисте дә рет сындырғ аннан кейін нә жесті тезекпен немесе сү йекпен сү ртіп тастауғ а тыйым салынғ андығ ына нұ сқ ау бар.

6. Хадисте осы аталғ ан барлық қ ылмыстар ү лкен кү нә болып табылатынына нұ сқ ау бар.

-----------------------------------------------------------------------------------------------

 

Саид ибн Жубә йрдің былай деп айтқ аны жеткізіледі: «Адамнан тұ марын жұ лып тастағ ан адам бір қ ұ лды азат еткен адаммен тең». Бұ л туралы Уақ и жеткізген.Ол сондай-ақ Ибраһ им ә н-Нә һ аидің: «Олар кез келген тұ марғ а тыйым салатын, оларда Қ ұ ранның аяттары болсада, болмаса да».

 

Уақ и ибн Жә рах – атақ ты имам, кө птеген ең бектердің авторы, һ ижраның 197 жылы қ айтыс болғ ан.

Имам Ибраһ им ә н-Нә һ аи ү лкен ғ алымдардың арасындағ ы абырой иесі болғ ан. Ол һ ижраның 96 жылы қ айтыс болғ ан.

Бұ л асарларда осы ұ лы табиғ индерден кез келген тұ марлардың тыйым салынғ андығ ына нұ сқ ау келген.

 

Осы асарлардан алынатын пайдалар:

1. Асарда тұ марларды жұ лып тастаудың артық шылығ ына нұ сқ ау бар, ө йткені бұ л айыпты нә рсені тү зетуге жә не адамдарды ширктен қ ұ тқ аруғ а жатады.

2. Асарларда кез-келген тұ марды тағ у тыйым салынғ андығ ына нұ сқ ау бар, тіпті оларда Қ ұ ран аяттары жазылғ ан болса да, ә рі бұ л табиғ индердің бір тобының пікірі.

3. Асарда сахабалардың ақ иданы кез-келген ауытқ ушылық тардан қ орғ аштап-сақ тауғ а деген ұ мтылысына нұ сқ алады.

------------------------------------------------------------------------------------------------

 

ТОҒ ЫЗЫНШЫ ТАРАУ:


Поделиться с друзьями:

mylektsii.su - Мои Лекции - 2015-2024 год. (0.041 сек.)Все материалы представленные на сайте исключительно с целью ознакомления читателями и не преследуют коммерческих целей или нарушение авторских прав Пожаловаться на материал