Сабақтың тақырыбымен жұмыс.

- Сонымен сендер сынақ тан ө ттің дер, енді экспедицияғ а шығ уғ а дайынсың дар. Ә р ғ ылыми экспедицияның мақ саты бар, ол - ғ ылыми қ ұ былыстың қ андай да бір ерекшелігін зерттеу. Сендер қ алай ойлайсың дар, біздің экспедицияның мақ саты қ андай болу керек? (Геометриялық фигураларды зерттеу, оларды ө лшеу тә сілдері жә не ауданы мен периметрін ө лшеу, сонымен қ атар геометриянық шығ у тарихын зерттеу).

Мұ ғ алім геометрияның даму тарихынан ү зінді оқ ып береді. «Геометрия» сө зі грек тілінен шық қ ан. «Гео» - жер, «метео» -ө лшеймін. «Геометрия» Ежелгі Мысырда біздің дә уірімізге дейін 2000 жылғ а жуық бұ рын, яғ ни 4000 жыл бұ рын туғ ан. Египет перғ ауыны ә рбір мысырлық қ а азғ антай жер бө ліп берген, олар перғ ауымғ а жер ү шін салық тө леп отырғ ан. Бірақ Ніл ө зені ылғ и
тасып, жер телімдерін басып қ ала бергеннен кейін, перғ ауын жер телімін қ аншалық ты кішірейіп қ алғ анын, соғ ан сай енді қ анша салық салу керектігін білу ү шін жер ө лшегіштерді жіберіп отырды. «Геометрия» Мысырда осылай туып, одан басқ а елдерге тарағ ан.

Мысырлық тардың басты ұ зындық ө лшемі білек болды. Білек 7 алақ анғ а, алақ ан 4 саусақ қ а бө лінеді. Жіпті алың дар да, ө здерің нің білектерің нің ұ зындығ ын ө лшең дер. Ұ шын тү йің дер. Ө зің нің ө лшемің ді жолдастарың ның ө лшемімен салыстырың дар. Қ орытынды жасаң дар (адамдардың бойының биіктігі ә ртү рлі жә не олардың білектерінің ұ зындығ ы да ә ртү рлі болады).

Міне мысырлық тар да осылай ойлады жә не дұ рыс ө лшеу ү шін олар ө лшеу ү лгілерін де ойлап тапты: білек, алақ ан, саусақ - жалпы мысырлық тар ү шін ортақ ө лшем болды. Осы ө лшемдердің кө мегімен мысырлық жер ө лшегіштер ұ зындық ө лшеуді жә не шаршының, ү шбұ рыштың, шең бердің ауданын табуды ойлап тапты.

- Ал қ азіргі кезде аудан жә не ұ зындық ө лшеудің қ андай ө лшемдері бар?

Ежелгі Грекия мысырлық тардан олардың геометриялық білімдері ү йренді. Нақ Ежелгі Грекияда «геометрия» логикалық талдау жә не дә лелдеу жү йесімен ғ ылым ретінде қ алыптасты. Бұ л ғ ылым геометриялық фигуралардың қ асиеттері туралы ғ ылымғ а айналды.

- Сендер қ андай геометриялық фигураларды білесің дер?

№2 тапсырма орындалады.

- Тіктө ртбұ рыштың ұ зындығ ын а, ал енін b деп белгілең дер. Периметрдің кө мегімен тіктө ртбұ рыштың ауданы мен периметрін тауып, жазың дар.

P = (a + b) ∙ 2 S = a ∙ b

№3 a) тапсырманы есептеудің ә ртү рлі нұ сқ аларын қ арастырып аызша орындау.

ә) бө лімін ө здігінен орындау ү шін ұ сынуғ а болады.

- Ал енді, қ ұ рметті зерттеушілер, ұ зындығ ы мен ені кестеде кө рсетілген тіктө ртбұ рыштардың периметрі мен ауданын есептең дер.

Экспедицияғ а жинала отырып, біз ө зімізбен азық -тү лік алуды шештік.

№5 тапсырманы оқ ушылар ауызша орындайды.

№4 есепті оқ ып, оны шығ арады.

Есептің қ ысқ аша берілуін ә ртү рлі тә сілмен жазуғ а болады.

1) Кестеде:

2) 6 жә ш. - 108 кг?

жә ш.-162кг

1 жә ш. -? кг

1) 108: 6 = 18 (кг) - 1 жә шіктің салмағ ы

2) 162: 18 = 9 (жә ш.) - қ ажетті жә шік

Кері есептер: 1) 6 бірдей жә шікте 108 кг жү зім бар. Осындай 9 жә шікке неше кг жү зім сыяды? 2) Бірдей 9 жә шікте 162 кг жү зім бар. 108 кг жү зімді салу ү шін осындай неше жә шік керек?

6. Ү й тапсырмасы. № 6, 7. №8 - шығ армашылық дең гей.

7. Рефлексия.