Антимикробтық әсер ету механизмі бойынша жіктелуі 1 страница

Микробқ а қ арсы химиопрепараттардың таң дамалылығ ының негізі олар ә сер ететін микроб жасушасындағ ы нысаналардың микроорганизм жасушаларынан айырмашылығ ы болады.Кө птеген химиотерапевтік препараттар ә детте микроб жасушасының метаболизміне ә сер етіп, оның дайын қ ұ рылымын бұ збайды, сондық тан препараттар микроорганизмдердің ө су жә не кө бею фазасына белсенді ә сер етеді.

48 Бактериялардың дә рілік тұ рақ тылығ ы жә не олардан арылу жолдары. Айшолпан 311 жм

1.Табиғ и тө зімділік микроорганизмдердің антибиотиктерге сезімталдығ ының жоқ тығ ы генетикалық қ амтамасыз етілген

2.Жү ре пайда болғ ан резистенттілік бактериялық жасушада болатын мутация нә тижесінде геномдағ ы ө згерістерге негізделген.Біріншілік тө зімділік микроб дақ ылының кейбір варианттарында антибиотикпен емдеуге дейін байқ алады.Екіншілік тұ рақ тылық микроб антибиотикпен жанасқ аннан кейін пайда болып, ары қ арай дамып кү шейе тү седі.

Антибиотик бактерияның ө суін басады, егер ол:

- Бактерияя жасушасына енсе;

-Тіршілікте маң ызды қ ызметті атқ аратын жасушаішілік қ ұ рылыммен қ арым қ атынасқ а тү ссе;

-Функциясын барынша басса бактерия антибиотикке тө зімді (жоғ арыдағ ы жағ дайлардың тек біреуі ғ ана орындалмаса да).

49 Вирустардың антибиотикке тұ рақ тылығ ының біріншілік себептері. Вирусты инфекцияны емдеуге ХТП таң дау себебі. Айбек 311 жм

Антибиотиктерге резистенттіліктің негізгі екі типін ажыратады:

І. Табиғ и тө зімділік- микроорганизмнің, вирустардың антибиотиктерге сезімталдығ ының жоғ арғ ы генетикалық қ амтамассыз етілген.

ІІ. Жү ре пайда болғ ан резистенттілік бактериялық жасушада пайда болатын мутация нә тежиесіндегі геномдағ ы ө згерістерге негізделген. Біріншілік тө зімділік микроб дақ ылының кейбір варианттарында антибиотикпен емдеуге дейін байқ алады. Екіншілік тұ рақ тылық микроб антибиотикпен жанасқ аннан кейін пайда болып, ары қ арай дамиды

Кө птеген ХТП препараттар микроб жасушасынын метаболизміне ә сер етіп, оның дайын қ ұ рылымын бұ збайды. Микробқ а қ арсы ХТП ә сер ету механизмі бойынша: жасуша қ абырғ асын синтезінің ингибирорлары, ақ уыз синтезінің ингибиторлары, ЦПМ қ ызметін зақ ымдайтындар болып ажыратылады.

50 Антибиотикотерапия кезінде дамитын инфекциялық аурулар жә не асқ ынулар. Айбек 311 жм

Антибиотиктердің уытты ә сері бар. Бұ л асқ ынулар антибиотиктерді ұ зақ қ олданғ анда, ағ зада оның жиналуы нә тижиесінде болады. Антибиотиктің уытты ә серіне кө бінесе балалар, жү кті ә йелдер, бауыры жә не бү йрегі ауыратын науқ астар жиі шалдығ ады.

Антибиотиктер: нейротоксикалық, ототоксикалық, нефротоксикалық, жалпы улық, қ ан тү зуді тежеу тератогенді асқ ынуларды туғ ызады. Сонымен қ атар антибиотиктер ятрогенді ауруларды дамытады. Антибиотиктердің жанама ә серлері: терілік, гематологиялық, аллергиялық, токсикалық, иммунологиялық ә сері болады. Антибиотиктерді ретсіз пайдалану ауру қ оздырғ ыштарын ғ ана емес адамның қ алыпты микрофлорасын жойып жібереді, нә тижиесінде дисбактериоз дамиды.

51 Бактерияның антибиотикке сезімталдығ ын анық тау ә дістері. Акмоншак 311 жм

Тығ ыз жағ дайдағ ы антибиотиктік препараттардың сезімталдығ ы заттың 1 мг- дағ ы бірлік мө лшерімен есептеледі.Дақ ылдық сұ йық тық та жә не ерітінділерде антибиотиктердің 1 мл сұ йық тық тағ ы мө лшерімен есептеледі.

Антибиотиктердің сезімталдығ ын анық тау ү шін сериялық сұ йылту ә дісі жиі қ олданылады.

Ә діс қ оректік ортада антибиотиктердің сұ йылту дә режелерін дайындап, сол сұ йылтулардың барлығ ына тест дақ ыл араластырумен жасалады.Белгілі бір инкубациялау кезең інен кейін ө сінді байқ алады ненмесе болмайды.

Сериялық сұ йылту ә дісі антибиотиктің минимальді ингибирлеуші концентрациясын (МИК)анық тауғ а мү мкіндік береді.МИК- антибиотиктердің биологиялық қ асиеттерін анық тауда, клиникада қ олдануда ө те ың ғ айлы параметр.

52 Микробиологиялық медицинада ә ртү рлі температуралық параметрлерді тә жірибелік қ олдану. Акмоншак 311 жм

Микроорганизмдер температуралық параметрлеріне байланысты ү ш топқ а бө лінеді: термофильді, психрофильді, мезофильді.

Термофильдер ү шін оптимальды ө су зонасы 50-60С, ө судің жоғ арғ ы тежелу зонасы 75С, тө менгісі 45С.

Психрофильдер / салқ ынсү йгіштер/ оптимальды ө су зонасы 10-15С, ө судің жоғ арғ ы тежелу зонасы 25-30С, тө менгісі 0-5С.

Мезофильдерді негізгі патогенді жә не шартты патогенді бактериялар тобына енгізеді.Олардың оптимальды ө су зонасы 10-47С.Кө бісі ү шін 37С.

53 Физикалық факторлардың микробиологиядағ ы қ олданылу мә ні, орта рН–ның реакциясы, ылғ алдылық жә не қ ұ рғ ату, иондық радиация, УК–сә улелену, ультрадыбыс пен қ ысым. Акмоншак 311 жм

Кө птеген бактериялар ә лсіз негіздік нейтральды немесе ә лсіз қ ышқ ылды реакциялы ортада ө седі, кө бею процесі кезінде pH-тың ауытқ уына байланысты ө су тоқ тайды да, микроорганизмдердің ө луіне алып келеді.Ылғ алдығ ы жоғ ары ортада микроорганизмдердің кө беюі мен ө суі жү реді.Ортаның ылғ алдығ ы тө мендегенде жасуша баяу стадиясына ауысады да, соң ынан ө леді.Иондаушы радиация жасушағ а енуі басымырақ жә не жасушалық геномды зақ ымдалуына ә серін тигізеді.Ультрадыбыстар локальды қ ыздыру не болмаса қ ысымды кө терілуіне байланысты микробтық жасушалардың органеллаларының деполимеризациясына алып келеді.Осматикалық қ ысымның кө терілуіне немесе тө мендеуінің нә тижесінде жасушалық мембрананың ү зілуіне жә не микробтық жасушаның ө луі болады.

54 Химиялық заттардың микроорганизмге ә сері, дә рігердің тә жірибелік жұ мысында қ олданылуы. Айбек 311 жм

Микробқ а қ арсы химиопрепараттардың таң дамалығ ының негізі- олар ә сер ететін микроб жасушасындағ ы нысаналардың макроорганизм жасушаларының айырмашылығ ы болады. Кө птеген ХТП препараттар микроб жасушасынын метаболизміне ә сер етіп, оның дайын қ ұ рылымын бұ збайды. Микробқ а қ арсы ХТП ә сер ету механизмі бойынша: жасуша қ абырғ асын синтезінің ингибирторлары, ақ уыз синтезінің ингибиторлары, ЦПМ қ ызметін зақ ымдайтындар болып ажыратылады.

Жасуша қ абырғ асы синтезінің ингибиторлары. Жасуша қ абырғ асының синтезін ингибирлеуші антибиотикті препараттарғ а - бета-лактамдар жә не гликопептидтер жә не пептидогликан жатады.

ЦПМ қ ызметінің ингибиторлары. Микробтардың мембранасына арнайы ә сер ететін антибиотиктер саны аз. Оларғ а полимиксиндер, антимикотиктер жатады.

55 Стерилизация, оның мақ саттары мен ә дістері. Дезинфекция ә дістері. Асептика, антисептика. Стерилизация эффективтілігін қ адағ алау ә дістері. Айшолпан 311 жм

Стерилизацияның мақ саты: ө ң деуге жататын нысандардағ ы микробтарды толық жою жә не адам организміне енуіне кедергі жасау болып табылады..

Стерилизацияның негізгі 3 тә сілі бар: жылулық, сә улелік, химиялық.

Жылулық стерилизациямикробтардың жоғ ары температурағ а сезімталдығ ына негізделген. Жылулық стерилизацияда негізінен қ ұ рғ ақ ыстық пен қ ысымды бу қ олданылады.

Қ ұ рғ ақ ыстық пен стерилизациялау- ауалы стерилизаторда (бұ рынғ ы аты - кұ рғ ақ ыстық шкафтар немесе Пастер пеші деп аталады) жү ргізіледі.

Ауалы стерилизатор -термометрі бар, электр желісімен қ ыздырылатын, тығ ыз жабылатын металды шкаф. Материалдың залалсыздандырылуы ереже бойынша 160°С-та 120 минут жү ргізіледі, басқ а да тә ртіп (200° С-та 30 минут, 180°С-та 40 мин.) қ олданылуы мү мкін.

Қ ұ рғ ақ ыстық пен зертханалық ыдыстарды жә не т.б. шыныдан жасалғ ан заттар, қ ұ ралдар, силиконды резина, яғ ни жоғ ары температурада ө зінің сапасын жоғ алтпайтын нысандарды

Стерильдеудің химиялық тә сілі- токсикалық газдарды, этилен оксидін, ОБ қ оспасын жә не формальдегидті қ олдану арқ ылы жү ргізіледі. Бұ л заттар алкилдеуші агент ретінде микроорганизмдердің ДНҚ, РНҚ -ын, ақ уыздарын, ферменттерінің активті топтарының белсенділігін жояды.

Химиялық стерилдеудің алдында, барлық ө нделінетін заттар кептірілуі керек. Бұ л стерилдеу тү рі қ ызметшіге, қ оршағ ан ортағ ажә не науқ асқ а қ ауіпті.

Кейбір обьектілер қ ыздырганда бұ зылады, мысалы, оптикалық қ ұ рал, радио- жә не электронды аппаратура, термиялық тө зімсіз полимерлер, ақ уызды заттар т.б., олар ү шін химиялық стерилдеу қ олданылады.

Сә улемен стерилдеу- гамма сә улелермен немесе жеделдетілген электрондар кө мегімен жү ргізіледі.

Гамма - сә уле кө зі - арнайы гамма - қ ондырғ ылардан алынатын радиоактивті изотоптар болып табылады, мысалы ⁶⁰Со, ^І37Сз. Электронды сә улеленуді алу ү шін электронды жылдамдатқ ышты қ олданады.

Гамма сә уле мен жылдамдатқ ыш электрондардың ә серінен микробтардың жойылуы, ондағ ы нуклеин қ ышқ ылының зақ ымдануымен байланысты. Кө пжасушалы организмдерге қ арағ анда, микробтар сә улеленуге тө зімділеу болады.

Сә улемен стерилдеу ө ндіріс жағ дайында газбен стерилдеудің альтернативі тү рі, жә не де стерильденетін зат жоғ ары температурағ а тө зімсіз болғ анда қ олданылады. Сә улемен бір мезгілде заттарды кө п молшерде ө ң деуге болады.

Стерилдеудің тағ ы бірә дісі -сү згіден ө ткізу (фильтрлеу). Ә р тү рлі сү згілер ә сіресе нитроцеллюлозаның коллоидты ерітінділерінен дайындалғ ан мембранды ультрасү згілердің кө мегімен сұ йық тық тагы бактерия, саң ырауқ ү лақ, қ арапайымдардан арылуғ а болады. Сү зу процесін жеделдету ү шін, сү зілінетін сұ йық тығ ы бар ыдыста қ ысымды жоғ арылатады.

Дезинфекцияның екі тү рін ажыратады: профилактикалық жэне ошақ тық.

Ошақ тық қ ортынды жә не кү нделіктіге бө лінеді.

Кү нделікті дезинфекция - ауру аяқ талғ анғ а дейін, бірақ науқ ас бар кезде оның бө ліп жатқ ан қ оздырғ ыштарын дер кезінде ө ң деп отыру мақ сатында, кү нсайын (науқ астың бө лінділерін, ыдыстарын зарарсыздандыру) жасалады.

Қ ортынды дезинфекцияны инфекция қ оздырғ ышының кө зін алып кеткенде (ауруханағ а жатқ ызғ анда, ауысқ анда, ө лгенде, жазылып шығ ып кеткенде) сол ошақ та (ә детте бір рет) жасалады. Оның мақ саты - жасалып отырғ ан кү нделікті дезинфекциядан кейін ошақ та тасымалдаушы факторлары ретінде қ алғ ан қ оздырғ ыштарды жою.

Профилактикалық қ оздырғ ышы табылмаса ал қ оздырғ ыш қ лршағ ан ортада кө беюде шешкен жағ дайда жұ қ тырушы науқ ас сау адамдардың арасында жү р немесе болуы мү мкін бірақ ә лі анық талмай жатқ ан кезде жасалады.

Зарарсыздандырудың физикалық тә сілдері. Физикалық ө ндеуге механикалық, термиялық, сэулелік ә дістер жатады.

Механикалық заттар - тазалау, дымқ ылмен тазалау, жуу, қ ыру, қ ағ у жә не т.б. жатады. Мысалы шаң сорғ ыштың кө мегімен микробтардың 98 % кетеді екен. 30 минут желдетуден кейін микробтар мекемелерде мү лдем болмайды, себебі ауа тү гелдей алмасады, ә сіресе ауалы - тамшылы жолмен берілетін аурулар кезінде тиімді болады.

Термиялық жэне сә улелік ә дісіне - жоғ ары жә не тө мен температуралармен ә сер ету, бактериоцидті шамдармен ө ң деу, радиоактивті сә улелендіру жатады. Ыстық ауалы стерилизаторларды жэне басқ а да зертханалық, дә ріханалық ыдыстарды жә не аспаптарды зарарсыздандырғ ан кезде қ олданады. Топырақ микрофлорасы. Топырақ тың фекальды ластану кө рсеткіштері. Топырактың санитарлық –бактериологиялық жағ дайын бағ алау. Магжан 311 жм

Топырақ та бактериялар, саң ырауқ ұ лақ тар, мү ктер жә не қ арапайымдылар мекендейді. Топырақ тың 1 грамында бактерия саны – 10млрд жасушағ а жетеді. Микроорганизмдердің кө пшілігі 10 см қ алың дық тағ ы топырақ тың жоғ арғ ы қ абатында кездеседі. Терең деген сайын микроорганизмдердің саны азайып, 3-4 м терең дікте олар мү лдем кездеспейді. Топырақ микроорганизмдерінің кө пшілігінің pH-ы бейтарап, Жоғ ары ылғ алдық та, 25-45⁰ С температурада дамуғ а қ абілетті.

Топырақ тың фекальды ластану кө рсеткіштері

Топырақ та азотты сің іруге қ абілетті бактериялар – Azotobacter, Azomonas, Mycobacterium тіршілік етеді. Топырақ та Bacillus жә не Clostriclium туыстастығ ының спора тү зетін таяқ шаларының тіршілік ету ортасы болып табылады. Патогенді спора тү зетін таяқ шалар – кү йдіргі, ботулизм, сіріспе, газды гангрена ұ зақ уақ ыт сақ талып, кейбіреуі топырақ та кө беюге қ абілетті. Сонымен қ атар топырақ та кө птеген саң ырауқ ұ лақ тар болады. Олар топырақ тү су процесіне, азот қ осындаларының айналымдарына қ атысады, биологиялық белсенді заттар бө леді. Топырақ та ө зі тазарту процесі жү реді. Нә тижесінде органикалық заттар гумусқ а қ айта ө ң деледі.

Топырақ тың санитарлық -бактериологиялық жағ дайын бағ алау.

Топырақ тың санитарлық -бактериологиялық жағ дайы термофильді бактериялардың жә не фекальды ластану кө рсеткіші бактерияларды салыстыру арқ ылы бағ аланады. Нә жістік залалдануғ а душар болып, шамадан тыс бактерия саны кө бейген топырақ санитарлы қ олайсыз болып есептеледі. Топырақ тың қ аншалық ты бұ рынырақ залалданғ анын бірнеше санитарлы кө рсеткіш микроорганизмдер арқ ылы анық талады. Яғ ни E.coli жә не стафилококк, энтеробактериялар болса ескілеу. Ал кластидиум перфингенс болса ескі залалдану болғ аны. Анық тау, бағ алау коли-титр топырақ тың 1 грамындағ ы сапрофитті термофильді жә не нейтрофицирлеуші бактериялардың саны бойынша жү ргізіледі.

56 Су микрофлорасы. Судың микробты ластану дең гейі. Судың санитарлық –бактериологиялық жағ дайын бағ алау. Магжан 311 жм

Су микроорганизм ү шін қ алыпты орын. Суда сол жердің физикалық - химиялық жарық жағ дайына, коміртегінің қ ос тотығ ы мен оттегінің еру дә режесіне, органикалық жә не минералды заттар болуына бейімделген биоценоздар қ ұ рылады.

Ауыз су қ оймасының суында ә ртү рлі бактериялар: таяқ ша тә різді, кокк тә різді жә не ирекше тә різділер табылады.

Судың микробты ластану дең гейі

Судың ластану дә режесі 3 категорияғ а бө лінеді:

Полисапробты зона – ө те лас, кислороды кем, органикалық заттары кө п су. 1мл судағ ы микробтар 1мл-ден кө п

Мезосопробты зона - ө те ластанбағ ан су бір жерде органикалық заттардың активті минерализациясы жү реді. 1 мл суда 100-деген мың бактерия бар.

Олигосопробты зона – таза су 1мл суда ондағ ан, жү здеген бактериялар бар.

Судың санитарлық -бактериологиялық жағ дайын бағ алау.

Су кө птеген ауру қ оздырғ ыштарының берілу факторы болып табылады. Кейбір қ оздырғ ыштар суда кө бейе алады: тырысқ ақ вибрионы, легионеллалар. Судың санитарлық -бактериологиялық саны мыналармен ө лшенеді:

- Микробтық саны

- Коли-титрі белгілі аз мө лшердегі ішек таяқ шасының саны

- Коли индекс таяқ шасының 1 л судағ ы саны

Бұ л кө рсеткіштерді титрациялық жә не мембранды фильтр арқ ылы бағ алаймыз

57 Ауа микрофлорасы жә не оның санитарлық –бактериологиялық жағ дайын бағ алау. Табиғ аттағ ы зат айналымында микроорганизмдердің рө лі. Магжан 311 жм

Ауа микрофлорасы су жә не топырақ микрофлорасымен ө зара байланысты. Адамдар мен жануарлардың сілекей тамшыларымен жіне тыныс жолдарынан микроорганизмдер ауағ а тү седі. Мұ нда шар тә різді, таяқ ша бактериялар, клостридиялар, актиномиоциттер, саң ырауқ ұ лақ тар мен вирустар табылады.

Ауа микроорганизмдер ү шін кө біне қ олайсыз, себебі ол жерде ылғ ал мен қ оректік заттар аз, ал кү н сә улесі микробтарды жойып жібереді.

Ауа-тамшылы жолмен респираторлық инфекциялар қ оздырғ ыштары – грипп, туберкулез, кө кжө тел, дифтерия, паротит таралады. Микробтық аэрозольдар аллергиялық ауруларды туғ ызуы мү мкін. Ауаның санитарлық -бактериологиялық зерттеу ә дістері арқ ылы операциялық, байламдық жіне хирургиялық, акушер-гинекологиялық бө лімдер мен палаталар, блоктар, бокстар, балалар мекемелері, аптекалар жә не лабораториялық бө лң мдер ауасы тексеріледі.

Табиғ аттағ ы зат айналымында микроорганизмдер рө лі.

Ө сімдік текті жә не жануар текті органикалық қ осылыстар микроорганизмдермен кө міртегі, азот, кү кірт, фосфор, темір элементтерге дейін минералданады.

Кө міртегі айналымы. Бұ л айналымғ а фотосинтезде кө мірқ ышқ ыл газын сің іретін цианобактериялар, балдырлар белсенді рө л атқ арады. Спирттік ашытуда микроорганизмдер кө мірсуларды этил спирті мен кө міртегінің қ ос тотығ ына дейін ыдыратады.

Азот айналымы. Атмосфералық азотты тү йнекті бактериялар мен топырақ тың еркін тіршілік ететін микроорганизмдері байланыстырады. Ө сімдік, жануар жә не микроб қ алдық тарының органикалық қ осылыстары микроорганизмдермен топырақ та аммоний қ осылыстарына айналып минералданады.

58 Адамның қ алыпты микрофлорасы. Динамикалық экологиялық жү йе жә не оның ө зара арақ атынасына сипаттама. Адам тері микрофлорасы. Оның сандық жә не сапалық қ ұ рамы. Султан 311 жм

Адам организмінде қ алыпты микрофлора бірлестігі ретінде (микробиоценоз) микроорганизмдердің шамамен 500 тү рі мекендейді. Олар бір –бірімен жә не адам организмімен тепе –тең (эубиоз) жағ дайда болады. Бұ л микроорганизмдердің кө пшілігі адамғ а зияны тимейтін комменсол болып табылады. Микрофлора адамның қ оршағ ан ортамен байланысатын қ уыстарында жайғ асады. Қ алыпты жағ дайда ө кпеде, жатырда жә не баска да ішкі органдарда микроорганизмдер болмайды.Ә ртү рлі биотоптардың: тері, ауыздың шырыш қ абығ ы, жоғ арғ ы тыныс жолы, асқ орыту жә не несеп-жыныс жү йесінің қ алыпты микрофлорасын ажыратады.Адам организмде тұ рақ ты жә не транзитті микрофлора болады.

Тұ рақ ты (резидентті, индигенді, автохтонды) микрофлора - организмде тұ рақ ты болатын микроорганизмдер.

Транзиторлы(тұ рақ сыз немесе аллохтонды) микрофлора – организмде ұ зақ тіршілік етуге қ абілетсіз.

Тұ рақ ты микрофлораны облигатты жә не факультативті деп бө луге болады.Облигатты микрофлора (бифидобактерия, лактобактерия, пептострептококк, ішек таяқ шасы жә не т.б)-микробиоценоздың негізгі болып, ал факультатифті микрофлора (стафилакоктар, стрептококтар, ксебсиеллалар, клостридиялар, кейбір саң ырауқ ұ лақ тар жә не т.б)-микробиоценоздың аздағ ан бө лігін қ ұ райды.

Адам организмі жә не оның қ алыпты микрофлорасы ортақ экологиялық жү йені(эндоэкология) қ ұ райды. Ересек адамда микроорганизм 10¹⁴ дара мө лшерін қ ұ райды, оның кө пшілігі облигатты анаэробтар. Қ алыпты микрофлораны қ ұ райтын микроорганизмдер ә ртү рлі ә серге тө зімді биологиялық ү лбір тү зеді.

59 Ауыз қ уысының микрофлорасы, олардың негізгі ө кілдері. Ө ң еш, асқ азан жә не аш ішек микрофлорасы. Тоқ ішек микрофлорасы. Олардың сандық жә не сапалық қ ұ рамы. Дисбактериоз(дисбиоз) жә не оның қ алыптасу себептері. Лабораториялық диагностикалық коррекция жә не дисбиоз профилактикасы. Тогжан 311 жм

60 «Инфекция» терминіне анық тама берің із. Инфекциялық процесс, инфекциялық аурулар. Султан 311 жм

«Инфекция» (лат.infici-жұ қ тыру, зиянды нә рсені енгіземін) немесе оның синонимі ''инфекциялық процесс'' термині қ оршағ ан ортаның тиісті жағ дайында қ абылдаушы микроорганизммен оғ ан, кө бейген патогенді немесе шартты-патогенді микроорганизмнің ө зара ә сері + нә тижесінде пайда болатын жә не микроорганизмнің ішкі ортасының тұ рақ тылығ ын (гомеостазын) сақ тауғ а бағ ытталғ ан физиологиялық қ алпына келу-бейімделу реакцияларының жиынтығ ын білдіреді. Қ арапайымдылар, гельминттер, жә ндіктер-Animalia ә лемінің ө кілдері қ оздыратын осындай ұ қ сас процесті инвазия (лат.invazio-шабуыл басып кіру) деп аталады.

Инфекциялық процесстер.

Инфекциялық процесс - ол эволюция барысында қ алыптасқ ан микробтар мен макроорганизм арасындағ ы ө зара ә серінің ең ө згермелі тү рлерінің бірі. Шартты тү рде осы бірнеше сатығ а бө луге болады.Бірінші саты микробтардың макроорганизмге енуі. Микробтың енуі жә не инфекцияның кіру есігінін аумағ ында адаптациялануы (лат.adaptatio-бейімделу), яғ ни жұ ғ уы (инфицирленуі), жә не де микроптардын макроорганизім жасушасына жабысуы (адгезиялануы) инфекциялық процестін басталу сә ті болып табылады.Кіру есігі-организмге микробтар тү сетін ағ залар мен тіндер.

Инфекциялық аурулар

Жұ қ палы ауруларды тудыратын микроорганизмдерді жұ қ палы аурулар қ оздырғ ыштары деп атау жалпы қ абылданғ ан термин.Инфекциялық жағ дайдағ ы адамдардың немесе жануарлардың организмін, яғ ни онда қ оздырғ ыштың паразиттік тіршілік етуін-инфицирленген, ал қ оздырғ ыштар тү скен сыртқ ы орта заттарын –ластанғ ан деп атайды.Макроорганизмнін қ абылдаушылығ ы деп, микробтар енгенде макроорганизмнің кө птеген кө ріністермен (тасымалдаушылық тан жұ қ палы ауруғ а дейін)реакция беру қ абілеттілігін айтады

61 Манифестті инфекцияның формалары. Симптомсыз инфекцияның формалары. Микроағ залардың патогенділігі – полидетерминантты белгі ретінде. Вируленттіліктің ө лшем бірлігі. Тогжан 311 жм

62 Патогенділік қ асиеттері. Бактериялардың патогендік факторлардың атап шығ у, оларғ а сипаттама беру. Султан 311 жм

Патогенділік (син.; аурутуғ ызушылық)-ол микробтардың инфекциялық процесс қ оздырушы патенциялдық қ абілеттілігі, яғ ни осы микроб ү шін табиғ и жұ ғ у жағ дайында тиісті ие организміне ену онда ө сіп-ө ніп кө бею, гомеостаздың ә ртү рлі бұ зылыстарын туғ ызу жә не микроорганизм жағ ынан жауап ретінде қ арсы реакциялар қ оздыру қ абілеттілігі.

Бактериялардың патогендік факторларын атап, сипаттама беру.

Патогенділік фактор – ол микробтардың инфекциялық процесс қ оздыру қ абілеттілігін қ амтамасыз ететін материялдық заттектер.

- Адгезиялануды жә не колонизациялануды қ амтамасыз ететін патогенділік факторлар. Патогенді микробтар тері жә не шырышты қ абық тардың бетінде орнығ ып қ алу ү шін макроорганизмнің табиғ и қ орғ аныс тосқ ауылдарын белсенді тү рде жең іп алуғ а тытысады.Сондық тан адгезия жә не колонизациялану –ол инфекциялық процестің алғ ашқ ы іске қ осу механизімі.

-Инвазивтілікті жә не агрессивтілікті қ амтамасыз ететін патогенділік факторлар. Микробтардың макроорганизмге жайылып таралу жә не оның қ орғ аныс факторларына қ арсы тұ ру қ абілеттілігі микробтар тү зетін ферменттермен байланысты, ол ә сіресе жасушадан тыстық облигатты паразиттерге тә н.Ферменттер ә рі жеткілікті, ә рі ә рі кең жайылып (генерализованно) ә сер ете алады.

-Антифагоцитарлық белсенділігі бар патогенділік факторлары.Фагоциттерге қ арсы белсенділігі бар бактериялар мен басқ а да микробтардың маң ызы патогенділік факторларына капсулалар, микрокапсулалар, шырышты қ аптамалар жә не олардың қ ұ рамына кіретін антигендер жатады.Олар микробтардың беткейлік қ ұ рылымдарын кө лең келеп механикалық тосқ ауыл рө лін атқ арады.

63 Экзотоксиндердің маң ызды қ асиеттері, химиялық табиғ аты. Анатоксиндердің алыну ә дістері, оның тә жірибелік маң ызы жә не қ олданылуы. Эндотоксиндердің маң ызды қ асиеттері, химиялық табиғ аты.Жанболат 311 жм

Экзотоксиндер дифтерия, сіреспе, ботулизм, ішек таяқ шасы инфекциялар негізінде тү зіледіОлар химиялық табиғ аты бойынша ақ уыз болып табылды.

Цитотоксиндер субжасуша дең гейінде ақ уыз синтезделуін тежейді

Мембрана токсиндері эритроциттердің беткейлік мембраналардың ө ткізгіштігін жағ алтады, лейкоциттер мен эритроциттердің ө ткізгіштік мембраналарын зақ ымдайды.