Антимикробтық әсер ету механизмі бойынша жіктелуі 3 страница

Радиоиммунды тә сіл (РИТ).Радионуклидпен (J125, С14, НЗ, Сr51) белгіленген антиген, немесе антидене арқ ылы антиген- антидене реакцияларын анық тауғ а қ олданылатын ө те жоғ ары денгейдегі сезімталдығ ы бар тә сіл. Антигенмен антидене тығ ыз байланысқ а тү скеннен кейін қ ү рылғ ан радиоактивті комплексті жекелендіріп оның родиоактивтігін арнаулы санағ ышпен ө лшейді. Радиоактивті сә улелендірудің қ арқ ыны қ ү рьшғ ан іюмплекстің санына тікелей пропорционалды байланыста болады.РИТ-ның ИФТ-ғ а ү қ сайтын қ атаң фазалық жә не бә секелік тү рлері бар. Жү ргізу прициптері бірдей.Иммундыблотгинг (ИБ)- электрофорез, ИФТ, не болмаса РИТ- пен бірлестірілген, жоғ ары дең гейдегі сезімталдығ ы бар тә сіл. ИБ-диагностикалық тә сіл ретінде АИВ-инфекциясында колданылады

76 Алыну ә дісіне тә уелді вакциналардың жіктелуі мен қ олданылуы. Акерке 311жм

Вакцина деген термин француз тілінен уасса - сиыр деп аударылады. Ол сө зді ә дебиетке кіргізген ЛЛастер болатын. Ө йткені ағ ылшын ғ алымы Э.Дженнер сиыр шешегін ең алғ аш адамғ а егіп, ол адамды аурудан қ орғ ап калғ андығ ы ү шін вакцина деп атағ ан.Вакциналарды кө бінесе аурудың спецификалық алдын алуғ а, кейбір кезде емдеуге қ олданады.

Тірі вакциналар - ә серлі заты ә ртү рлі ә діспен патогендік қ асиеті жойылып антигендік қ асиеті сақ талып қ алғ ан, аттенуацияланғ ан (ә лсіретілген) микробтардан жасалынғ ан препараттар. Аттенуацияны микробтың штамына химиялық (мутагендар), физикалық (температура, радиация), не болмаса ауру жұ қ пайтын жануарларғ а қ айталап егу арқ ылы жү ргізеді. Солардың нә тижесінде ауру туғ ызбайтын, бірақ организмге ең гізген кезде белгілі бір жү қ палы аурутү рінеқ арсыарнайы иммунитет қ ү ратын мү мкіншілігі» бар заттар пайда болады.Аттенуация тә сілін ең алғ аш Л.Пастер ү сынғ ан. Тә сіл іс жү зінде қ ү тыру, тырысқ ақ, тү йнеме қ оздарғ ыштарында тексерілген. Кә з.іргі заманда бү л тә сіл ө те қ ең қ олданылады. Тірі вакцина ретінде, адамғ а патогенді емес, бірақ адамғ а патогенді микробтардың антигендеріне ү қ сас антигендері бар, дивергенттік штамм деп аталатын тү рлерін қ олдануғ а болады. Мысал ретінде шешекке, туберкулезге (БЦЖ) қ арсы қ олданылатын вакциналарды келтіруге болады.Кейінгі уақ ытта тірі вакцинаны алу ү шін генді-инженерлік тә сілдер колданылып отыр.

Ө лі вакциналарадың ә сер ететін заты- физикалық, не химиялық тә сілдермен ө лтірілген патогёнді бактериялар мен вирустардың бү тін жасушалары, не олардан алынғ ан протективті антигендік комплекстері (субжасушалық, субвириондық вакциналар). Бактерия мен вирустарды бейбелсендіру ү шін формалдегид, спирт, фенол, температурамен, ультракү лгін сә улесімен ә сер ету жә не ионизациялайтын радиация қ олданылады.Ө лі вакцинаны алу ү шін алғ ашында микробтар мен вирустардың таза дақ ылын ө сіреді содан кейін белсенділігі жойылады. Препаратқ а міндетті тү рде консервант, кейде адъювант қ осылады.Ө лшемі бір антигендік корсеткішпен есептеледі. Ә детте терінің астына, не бү лшық ет ішіне бірнеше рет егіледі.

Молекулалық вакциналар да антиген, олардың спецификалығ ын анық тайтын молекулалық немесе молекуланың бө лшегі тү рінде болады (эпитоптар, детерминанттар). Иммунитет туғ ызатын протективті антигендерді табиғ и патогенді микробтарды ө сіру кезінде биологиялық синтез арқ ылы алуғ а болады (мысалы, экзотоксині бар кү л, сіреспе, ботулизм микробтарынан). Токсинді молекула тү рінде бө ліп шығ арғ аннан кейін, формалинмен ө ң цеп оның улығ ын жойып антигендік жә не иммуногендік қ асиетін сақ тайды.Анатоксиндер (токсоидтар).Молекулалық вакциналардың тү ріне кү л, сіреспе, ботулизм, газды гангренаның қ оздырушыларының анатоксиндері жатады. Анатоксин алудың принципіне негізінде токсинді 0, 4 пайызды формалин ерітіндісімен 37 градус жылылық га 3-4 жү ма ө ң цеген кезде токсин улығ ын жоғ алтып антигендік жә не имуногендік қ асиетін сақ тап қ алуы жатады. Алынғ ан анатоксинді тазартып оғ ан адъювант қ осады. Анатоксин ө те тиімді вакциналар тү ріне жатады. Мысалы, кү лге, сіреспеге қ арсы анатоксинді егу арқ ылы осындай аурулар саны кү рт тө мендеп эпидемия пайда қ аупі жойылғ ан. Тазартылғ ан анатоксин тері астына, не бү лшық ет ішіне егіледі.Синтетикалық вакциналар.Антигендердің молекулалары, не олардың эпитоптары ө те тө мен дә режелі иммуногендер. Оның себебі ә ржақ ты. Сондық тан олардың иммуногендік дә режесін жоғ арылату ү шін, оларғ а иммунгендік кө рсеткіші зор ірі молекулалы заттарды (полимерлер) жалғ астырады. Ондай заттардың адъюванттық қ асиеттері де болуы мү мкін.Сонымен синтетикалық вакцина антиген (не эпитоп)+ полимер+адъювант қ осындысынан тү рады. Синтетикалық вакцинаны жасау процесі ө те кү рделі, дегенмен бірталай елдерде болашағ ы мол белсенді жү мыс жү ргізілуде.Адъюванттар.Жоғ арыда айтылғ андай вакциналардың иммуногендік дә режесін кө термелеу ү шін адъюванттар қ олданылады (лат. аdjuvant - кө мекші). Адъювант ретінде минералдық сорбенттер, полимерлі заттар, кү рделі химиялық қ осындылар (ЛПС, мурамилпептид); бактериялар мен оның компопенттірі (мысалы Фрейнд адъювантына қ осатын БЦЖ -ның сорындысы); қ абыну тудыратын заттар (сапонин, скипидар) қ олданылады. Ассоциаланган вакциналар.Вакцина егуді жә не егу санын қ ысқ аріу ү шін арнайы ассоцияланғ ан (қ ұ рамаланғ ан) вакцина тү рі ойлап табылғ ан, яғ ни бір препараттың ішіне тү рлі текті антигендер кіріп, бірнеше ауру тү ріне қ арсы иммунизациялауғ а болады. Вакцинаның ондай тү рін қ ұ ру ғ ылыми тү рде дә лелденген, ө йткені иммундық жү йе бір мезгілде бірнеше антиген тү ріне жауап бере алады. Ассоциациялық вакцина жасау жолындағ ы шешілетін ең басты мә селе, ол вакцинағ а кірген антигендердің бірімен бірі қ арсыластық қ а тү спеуі жә не жанама кө рніс тудырмауы. Ассоциалық вакцинаның ішінде тірі жә не бейбелсендірілген препаратар бірге болуы мү мкін. Егер препараттың ішіне бір текті антигендер кірсе оны поливакцина деп атайды. Мысал ретінде полиомиелитке қ арсы қ олданылатын вакцинаны айтуғ а болады антигені.Егерде ассоциаланғ ан вакцинаның ішіне тү рлі текті антигендер кірсе онда оны комбинациялангая вакцина деп атайды. Мысалы, АКДС (адсорбталғ ан кө кжө тел-кү л-сіреспе вакцинасы).

77 Анатоксиндердің алыну ә дістері. Инфекциялар, анатоксиндер кө мегімен жү ргізілетін профилактика. Адъюванттар, олардың биопрепараттар комплексіндегі рө лі. Еркин 311 жм

Анатоксин алу ә дісі: токсинді 0, 4 пайызды формалин ерітіндісімен 37 градус жылылық та 3-4 жұ ма ө ң дегенде токсин улылығ ын жоғ алтып, антигендік жә не иммуногендік қ асиет сақ тап қ алуы жатады.Алынғ ан анатоксинді тазартып, оғ ан адъювант қ осады.

Анатоксин: кү лге, сіреспеге қ арсы тері астына немесе бұ лшық етке егіледі.

Вакциналардың иммуногендік дә режесін кө термелеу ү шін адъюванттар қ осылады.Адъювант қ осылғ ан вакциналарды «деполанғ ан» деп атайды.Олар иммунитеттің Т-, А-, В- жү йелерін тікелей демейді жә не организмнің қ орғ аныс ақ уыздарының тү зілуін ү детеді.

78 Емдік–профилактикалық сарысулардың алыну жә не қ олданылу ә дістері. Еркин 311 жм

Иммунды сарысуды алу ү шін жануарды (жылқ ы, есек, кейде қ оян)арнайы антигенмен гипериммунизациялау тә сілі қ олданылады.Антидене тү зілудің ең жоғ ары дең гейінде малдың қ анын толық ағ ызып, одан сарысуды дайындайды.Жануардан алынғ ан сарысуды гетерогендік деп атайды, ө йткені онда адамғ а бө где ақ уыз бар.Ауырып сауық қ ан адамдардан, не арнайы иммунизацияланғ ан донор адамдардан, не жатырдан, не тү сіктен кейінгі қ анның қ ұ рамынан алынғ ан, не вакцинациялаудан кейінгі пайда болғ ан антиденелер бар иммундық сарысулар гомологиялық деп аталады.Гомологиялық сарысуды пайдалану жағ ымды жә не қ олайлы. Алынғ ан сарысу тазартылады, ө йткені оның қ ұ рамында керексіз ақ уыздар болады.Онда тек иммуноглобулиндер қ алады.Тазарту ү шін спиртпен, не ацетонмен суық жағ дайда тұ нбағ а тү сіру, ферментпен ө ң деу, аффиндық хроматография жә не ультрасү зуә дістері қ олданылады.Бұ ларды аурудың алдын алу жә не ауруды емдеу ү шін қ олданады.Токсинемиялық ауруларды (сіреспе, ботулизм, кү л, газды гангрена) сарысулық препараттармен емдеген ө те нә тижелі.Жә не кейбір вирустық ауруларды (қ ызылша, қ ызамық, оба, тү йнеме) емдеуде сарысуды ертерек жә не бұ лшық ет ішіне енгізу керек.

79 Тері–аллергиялық сынама қ олданылатын биологиялық препараттар, олардың маң ызы жә не инфекциялық аурулардағ ы диагностикасы. Еркин 311 жм

Тері аллергиялық сынама қ ою ү шін аллергендерді қ олданады.Бұ л қ оздырғ ыш антигені бар препараттар: қ ұ рғ ақ туберкулин, тазартылғ ан бруцеллин, тулярин.

Оң нә тижеде енген жер қ ызарып инфилтрат тү зіледі, яғ ни қ абыну реакциясы жү реді.

Арнайы сенсибилизацияны (Туберкулезде, бруцеллезде жә не инфекциялық ауруларда) анық тау ү шін тері аллергиялық сынама қ ояды.Оның бірі манту сынамасын қ ою ү шін теріішілік жолмен белгілі бір концентрациядағ ы туберкулиннің ерітіндісін енгізеді.Реакцияны 24-48 сағ соң енгізген жердің айналасында қ алыптасқ ан гиперемия мен инфильтраттың айқ ындалу дә режесіне қ арай бағ алайды.

ЖЕКЕ МИКРОБИОЛОГИЯ

1. Стафилококктардың морфологиясы жә не дақ ылдық қ асиеттері, патогенді факторлары. Стафилококктық инфекциялардың лабораториялық диагностикасы.Мухамеджан 311 жм

Морфологиясы. Стафилококтардың барлық тү рлері шар тә різді, дұ рыс пішінді диаметрі 0, 5-1, 5 мкм жасушалар, грам оң боялады, кең істікте дұ рыс емес бө лініп жү зім шоғ ырына ұ қ сас шоқ тық тү зеді. Спора тү збейді, талшық тары жоқ. Кейбір штамдары капсула тузеді. L- пішін тү зуі мү мкін.S.aureus-тің А ақ уызы адамның жә не кө птеген сү тқ оректі жануарлардың LgG Fc- фрагментімен байланысады. Кө птеген стафилококтар беткей орналасып капсула тү зеді.

Дақ ылдық қ асиеттері. Стафилококтар қ арапайым ортада (pH 7, 0-7, 5) ө седі жә не факультативті анаэробтар, хемоорганотрофтар.Жоғ арғ ы осмостық қ ысымғ а тө зімді, соғ ан байланысты стафилококтар қ ұ рамыда тұ здың жоғ ары концентрациясы бар элективті қ оректік орта-сарыуызды-тұ зды агар немесе сү тті-тұ зды агада ө се алады. Сарыуызды-тұ зды агарда бұ лың ғ ыр, айнала-шеті тегіс, домалақ пішінді ә ртү рлі пигменттелген (сарғ ыш, сары, қ ызыл-сары тусті) колониялар тү зеді.Қ ұ рамында 8-10% NaCI бар ортада жақ сы ө седі.Сұ йық қ оректік ортаны стафилококтар біркелкі лайландырады, кейін кілегейлі тұ нба пайда болады.

Патогенді факторлары. Микрокапсула, жасуша қ абығ ының компоненттері, агрессия ферменттері (каталаза, гиалурогидаза, липаза, плазмокоагулаза, лецетиназа, фибринолоизин, в лактамаза, гемолизин б, в, г, қ, ө) мен токсиндері (лейкоцидин, эксфолиатин, токсикалық шок синдромының токсині, энтеротоксиндер А, В, С, D, E, F). Стафилококтар ө те бейімделгіш болып келеді: антибактериалды препараттарғ а тұ рақ тылығ ы жылдам пайда болады.

Стафилококтардың лабораториялық диагностикасы. Жеделдетілген ә діс: ИФА, КоАР, ПЦР. Бактериологиялық ә діс: зерттеу материалы ретінде қ ан, ірің, қ ақ ырық, несеп, мұ рын-жұ тқ ыншақ тың шырышты қ абығ ынан жағ ынды, қ ұ сық массасы, нә жіс. Зерттелетін материалды тығ ыз элективті орта сарыуызды-тұ зды агарғ а себеді. Қ анды алдын ала қ антты сорпағ а жә не т.б себеді, ө сінді болса сарыуызды – тұ зды агарғ а себеді. Серологиялық ә діс тек созылмалы инфекцияларда қ олданады, онда анти-альфа-токсин жә не рибитолтейхой қ ышқ ылына антиденелер титры анық талады. Микроскопиялық зерттеу кө бінесе жү ргізілмейді, себебі жағ ындыда стафилококтар жалғ ыздан, жұ птан, тө рттен орналасады.

2. Стрептококктың морфологиясы жә не дақ ылдық қ асиеттері. Стрептококктың антигендік қ асиеттері жә не биохимиялық белсенділігі. Стрептококктардың патогенді факторлары. Стрептококктық инфекциялардың лабораториялық диагностикасы. Мухамеджан 311 жм

Стрептококтардың морфологиясы. Стрепкоктар ұ сақ, шар тә різді жасушалар, тізбектеліп немесе жұ птасып орналасады, грам оң, спора тү збейді, қ озғ алмайды. Стрепкоктардың кө птеген штамдары гиалурон қ ышқ ылынан тұ ратын капсула тү зеді. Жасуша қ абырғ асы ақ уыздан, (М-, Т- жә не R – антигені), кө мірсудан (топтық спецификалық)жә не пептидогликаннан тұ рады.

Дақ ылдық қ асиеті. Факультативті анаэробтар, капнофилдер, кейбір тү рлері микроаэрофилдер. Кө птеген тү рлері анаэробты жағ дайды талғ айды. Кө мірсу, қ ан, сарысу, асцит сұ йық тығ ымен байытылғ ан қ оректік орталарда ө седі. Тағ ыз қ оректік ортада ұ сақ, сұ р тү сті колониялар тү зеді. Олар тағ ыда пневмококтар 0, 1% глюкозамен байытылғ ан қ анды немесе сарысулық ортада жақ сы ө седі. Стафилококтармен салыстырғ анда ферменттік белсенділігі тө мен.

Антигендік қ асиеті. Адам патологиясында А тобында стрептококтардың алатын орны жоғ ары. А-тобындағ ы стрептококтардың жасуша беткейінде ақ уызды М- антиген орналасады. Бұ л ақ уыз стрептококтың тү рлік спецификалығ ын анық тайды. А тобына жататын стрептококтар 20-дан астам антигендік белсенділікке ие жасушаішілік заттар бө леді. М ақ уызы суперантиген қ асиетке ие.

Патогенді факторлары. Стрептококтар- шаршы-патогенді микроорганизмдер. Патогенділік факторлары – микрокапсула, жасуша қ абырғ асынын компоненттері, агрессия ферменттері жә не токсиндер. Фимбрия ақ уызы немесе М ақ уызы- негізгі патогенділік фактор. Маң ыздылығ ы бойынша стрептококтардың екінші патогенділік факторы- капсула, ол фагоцитоздан қ орғ айды жә не эпителиге жабысуын жең ілдетеді; капсула гиалурон қ ышқ ылынан қ ұ ралғ андық тан оның иммуногенді белсенділігі тө мен. Фагоциттердің белсенділігін тежейтін 3-патогенді фактор – С_5а-пептидаза, кү шті хемоаттрактант болып есептелетін фермент, комплементтің С_5а-компонентін ыдыратады.

Лабораториялық диагноз. Зертханалық диагноз қ ою ү шін экспресс ә діс, бактериологиялық жә не серологиялық ә дістер қ олданылады. Жеделтілген ә діс: ИФТ, КоАР, ПТР.

Бактиериологиялық ә діс: алынатын зерттеу материалдары: 1. Эндокардитке жә не сепсиске кү мә нданғ ан кезде – қ ан; 2. Баспа мен скарлатина кезінде – бадамша бездері мен мұ рын-жұ тқ ыншақ кілегей қ абығ ынан сү рінді жә не сілекей; 3. Жарақ аттар мен тері зақ ымданғ ан кезде – жарақ ат бө ліндісі; зақ ымданғ ан жерлерден – ірің; 4. Жү кті ә йелдер қ ынабынан бө лінді; 6. Тө менгі тыныс алу жолдар зақ ымданғ анда – қ ақ ырық алынады.

Серологиялық ә діс: Созылмалы инфекциялық процесс кезінде немесе науқ ас антибиотиктермен ұ зақ емделгенде қ оздырғ ыш бө лінуі қ иындағ ан жағ дайда қ олданылады. КБР қ анда стрептококктық антигенді жә не токсиндерге спецификалық стерптококктық антиденелерді (кө біне стрептолизин О немесе стрептокиназа) табу мақ сатында қ ояды.

3. Менингококктың морфологиясы жә не дақ ылдық қ асиеттері, патогенді факторлары. Мухамеджан 311 жм

Морфологиясы. Менингококктар – ұ сақ диплококктар. Бір-біріне ойыс беттерімен қ арап, кофе дә ні тә різді жұ птасып орналасқ ан. Менингококктар грам теріс боялады, қ озғ алмайды спорасы жоқ, пилиі бар, жасанды қ оректік ортада тұ рақ сыз микрокапсула тү зеді.

Дақ ылдық қ асиеті. Нағ ыз аэроб. Қ оректік ортағ а жә не ө су температурасына ө те талғ амды. Қ арапайым қ оректік орталарда ө спейді. Қ ұ рамында қ ой немесе жылқ ының дефибринделген қ алыпты сарысуы бар ортасында, сонымен қ атар ристомицин қ осылғ ан селективті ортада ө седі.Патогенді факторлары. Негізгі патогенді факторлары: капсуласы, эндотоксині, жасуша қ абырғ асының липополисахариді.Олардың мө лшері ауру ағ ымының ауырлығ ына ә сер етеді.

4. Гонококктардың морфологиясы жә не дақ ылдық қ асиеттері, патогенді факторлары. Гонококктардың антигендік қ ұ рылымы жә не биохимиялық қ асиеттері. Ракымжан 311 жм

Морфологиясы. Гонококк - бұ ршақ тә різді грам теріс диплококк, қ озғ алмайды, спора тү збейді, пилиі, микрокапсуласы бар.

Ірінді бө ліндіде гонококтар лейкоциттердің ішінде орналасады (аяқ талмағ ан фагоцитоз). Пеницилл ә серінен L-пішіндері пайда болуы, химиотерапиялық препараттардың ә серінен қ асиеттерін жылдам ө згертіп, грам оң ғ а айналуы мү мкін.

Дақ ылдандыру. Гонококгар аэроб, қ ұ рамында сарысу, 37°С температурада кө мірқ ышқ ыл газының мө лшері жоғ ары болады тү ссіз, колониялар тү зіп ө седі. Қ анды агарда гемолиз бермейді, қ ұ рамында сү т, желатин қ осылғ ан қ оректік ортада ө спейді. Тығ ыз ортада колониялары тү ссіз шық тамшысына ү қ сас келеді. Сұ йық қ оректік орта бетінде нә зік қ абық ша пайда болады, сорпаны лайландырады.

Биохимиялық белсенділігі: тө мен.

Антигендік қ асиеті. Антигендік қ ұ рылымы кү рделі, соматикалық жә не капсулалық антигендері бар. ЛПС кү шті иммуногенділік кө рсетеді. Негізгі антигендік жү к пилил мен сыртқ ы мембрананың беткей ақ уыздарында болады. Пилилер ақ уыздық суббірліктердің тізбегіне қ анттардың қ алдық тарынан жә не фосфорлық қ ышқ ылдан тұ рады. Сыртқ ы мембрана протеиндерден тү рады.

Патогенділік факторы: эндотоксин

5. Сіреспе қ оздырғ ышының дақ ылдық қ асиеті жә не морфологиясы. Антигендік қ ұ рылымы мен биохимиялық қ асиеттері. Патогенді факторлары. Сіреспенің микробиологиялық диагностикасы. Ракымжан 311 жм

Морфологиясы. Ірі спора тү зетін грам оң таяқ шалар, перитрихтары бар, қ атаң облигатты анаэроб, сапрофит. Сіреспе клостридияларында спораның орналасуы: терминальды, спорасы бар таяқ ша. Жануарлар жә не адам ішегінен топырақ қ а тү сіп, вегетативті немесе спора кү йінде тү седі. 'і

Дақ ылдандыру. Клостридиялар бос оттегіге ө те сезімтал, етті-пептонды агарда жә не желагин баяу ө седі. Тығ ыз қ оректік орталарда мө лдір немесе сә л сұ рлау ұ зынша беткейлік колониялар қ ұ райді Жартылай сұ йық қ оректік орталарда К-пішінді жасымық ша дә ндеріне ұ қ сас колониялар тү зеді немес «тү біт тү йіні» тә різді ө седі. Споралардың тү зілуі 2-3 тә уліктен кейін басталады. 4-6 тә уліктен кейін сұ йық қ оректік ортада вегетативті жасушалары ыдырап, тек қ ана споралары қ алады.

Ферменттік белсенділігі ө те тө мен. Кө мірсуларды ыдыратпайды, ә лсіз протеолиттік қ асиеттерге ие. Ө су ү шін аминқ ышқ ылдард (гистидин, лизин, аргинин, изолейцин, валин, триптофан) қ ажет етеді. Желатиназа жә не ренинтә рі ферменттер бө леді. Осығ ан байланысты сү тті агарда колониялардың айналасында кө лең келі аймақ пайда болады. Сұ йық қ оректік орталарда кү шті экзотоксин тү зеді.

Патогенділік факторлары. Негізгі патогенділік факторы экзотоксин болып табылады.

Микробнологнялық диагноз қ ою. Сіреспеге зертханалық диагноз қ оюдың принципі - қ оздырғ ышты ' оның токсинін табу.

Экспресс-талдау ретінде - сіреспе таяқ шасын табу ү шін жағ ындылар мен таң балы-жағ ындыларды ақ микроскопта қ арайды, ИФР-ны қ олдануғ а болады.

Зертханалық диагноз қ оюдың негізгі ә дістері: бактериологиялық, биологиялық. Микробиологиялық тек клиникалық диагнозды дә лелдейді. Сіреспе кезіндегі бактериологиялық ә діс мақ саты: парентеральді енгізілетін дә рмектердің стерильділігін тексеру, қ оршағ ан ортаның, ауаның) ластану дә режесін, сирек жағ дайларда клиникалық диагнозды растау ү шін қ ажет. Сіреспе диагнозын қ ою кезінде биологиялық сынаманы қ олдану мақ саты - зерттеу затынан экзотоксинді табу. Экзотоксинді тауып идентификациялауғ а мү мкіндік беретін реакция - сіреспеге қ арсы эксикалық сарысумен тышқ андарғ а қ ойылатын бейтараптау реакциясы..

6. Газды гангрена қ оздырғ ышының патогенді факторлары. Газды гангрена жағ дайындағ ы иммунитет жә не клиникасы, патогенезінің ерекшеліктері. Ракымжан 311 жм

Патогенділік факторлары. С.реrfringens-тің 5 типінің ішінде ең жиі газды гангрена қ оздыраты А типі болып табылады. Патогенезінде негізгі патогендік ү рдісті дамытатын б-токсин болып табылады, оны қ оздырғ ыштар ө ндіріп шығ арады.

Патогенезінің ерекшеліктеріне қ абыну реакциясының қ арқ ынды дамуы, ену қ ақ пасының орны тіннің ө ліеттенуі, ағ заның жалпы улану симптомдарының айқ ын кө рініс беруі жатады.

Газды гангренаның дамуына қ ажетті жағ дайлар: жарақ аттың сипаты (анаэробты жағ дай, ө ліеттен тін); макроорганизм жағ дайы (шок, қ ан кету); аэробты микроорганизмдермен ассоциациалануы (кокт флора ж/е т.б.). Қ оздырғ ышының орналасатын жері: инфекцияның ену қ ақ пасы жә не жан-жағ ында тіндер. Газды гангрена кезінде тез арада ісік пен тін некрозының даму себептеріне қ оздырғ ыштарын ферменттері мен токсиндерінің жоғ ары белсенділігі жатады.

Клиникалық кө ріністері. Жасырын кезең і қ ысқ а- 1-3 кү н, клиникалық кө рінісі ә рқ илы жә не ісік жарақ атта газдың тү зілуіне, ірің нің пайда болуына, интоксикацияғ а байланысты. Басқ а микрофлора ө кілдерінің (стафилококтар, протей, ішек таяқ шасы, бактероидтар) патологиялық процеске қ атысу аурудың ағ ымын қ иындатады.

7. Газды гангрена микробиологиялық диагностикасы. Зиятдин 312 жм

Газды гангрена жарақ аттық, экзогендік анаэробты инфекциялық тобына жататын потология. Инфекция –патогенді клостридиялар жұ қ қ ан жағ дайда пайда болады. Газды гангреналық клиникалық сипаттамасы жұ мсақ тіндерге (бұ лшық ет, тері асты май қ абаты, қ ан тамыр қ абырғ асында) ү демелі қ абыну пайда болып, олардан некраздануымен, сонымен қ атар патологиялық ошақ та газ тү зуімен кө рініс береді. Бейбітшілік уақ ытта газды гангренаның тө рт тү рі байқ алады.

- жарақ аттан кейінгі (50%)

- операциядан кейінгі (60%)

- аборттан кейінгі (70%)

- инъекциядан кейінгі (90%)

Диагностикасы: -клиникалық белгілеріне қ арап.

-1, 5-г сағ ат ішінде микроскопта зерттеу ж/е иммунды флуросценттік талдау жасау.

-Науқ ас қ анынан не мә йіттен алынғ ан қ ан, жү рек, кө кбауыр себінділерінен газды гангрена қ оздырғ ышын анық тау.

-Биохимиялық ж/е токсигенді қ асиеттеріне байланысты қ оздырғ ыш тү рін анық тау.

8. Ботуллизм коздырғ ышының морфологиясы жә не дақ ылдық қ асиеті, антигендік қ ұ рылымы мен биохимииялық қ асиеттері. Зиятдин 312 жм

Ботулизм-тікелей ОЖЖ зақ ымдалуымен сипатталатын жұ қ палы ауру.

Морфологиясы-Гр оң, спора тү зеді.Субтерминальды спорасы бар таяқ шаның тү рі тенис ракеткасына ұ қ сас.

Биохимялық қ ә сиеті-C botulinum барлық типтері глюкозада, фруктоза, мальтоза, сахарозаны, С ж/е Д типрері-глюкозаны, мальтозаны, G типі кө мірсуларды ыдыратады.

Антигендік қ ә сиеті-қ оздырғ ыштың идентификациясын жү ргізу ү шін ең маң ызды - С.botulinum-нің экзогенді токсин тү зеді.Антигендік спецификалық факторы бойынша ботулизм қ оздырғ ышының 8 серологиялық варианттарын ажыратады. A, B, CІ, CII, Д, Е, F, G.

9. Ботуллизм қ оздырғ ышының патогендік факторы жә не микробиологиялық диагностикасы. Зиятдин 312 жм

Ботулизм қ оздырғ ыштары- нейротоксигенді ж/е гомаглютинациялаушы ә сер ететін термостабилді экзотаксин. Барлық биологиялық улардың арасында ботулизм қ оздырғ ышы ең кү штісі 0, 3мкг мө лшері адамды ө лімге алып келеді.

Микробиологиялық диагностика.

-Клиникалық белгілеріне қ арау.

-Қ оздырғ ышты не токсинді табу.

-Негізгі ә дістері: бактериологиялық ж/е биохимялық сынақ.

Зерттелінетін заттар: ас қ алдық тары, қ ан, қ ұ сық массасы, шайынды сулар сынамағ а алынады.

Патологиялық заттармен тағ ам қ алдық тарынан С.botulinum табылып, идентификациалануы диагнозды нақ тылайтын белгі болып табылады

10. Enterobacteriaceae туыстастығ ына жалпы сипаттама. Зиятдин 312 жм

Enterobacteriaceae тұ қ ымдастығ ы ең кө птеген патогенді ж/е шартты патогенді бактериалардан тұ рады, 20 дан туыстастық тары біріктірілген. Энтеробактериялар грам теріс қ озғ алмалы ж/е қ озғ алмайтын, капсулалары болатын немесе болмайтын, споралары болмайтын талшық тар. Қ арапайым қ ө ректік ортада 37⁰С температурада жақ сы ө седі.Ферменттік белсенділігі кө мірсу, спирттерге, амин қ ышқ ылдарына жоғ ары. Адам патологиясында айтарлық тай орын алатын, басқ а грам теріс таяқ ша тә різді бактериялардан ажыратады.