Көркем фильмді сабақта қолданудың тиімділігі

Кө п тә жірибелерден оқ ып, талдағ аннан бай­қ а­ғ анымыз, видеофильмдерді сабақ та пай­­­далану оқ ушылардың ойлау қ абілеттерін ғ ана дамытып қ оймайды, сонымен қ атар, мұ ­ғ алімге оқ ытудың бірнеше мақ сатын іске асыруғ а кө мектеседі. Оқ ушылар тілін оқ итын елдің ө мірі, салты, дә стү рі туралы кө рнекі мағ лұ мат алады жә не осы арқ ылы олардың сол елдің тілін тү сініп, ү йренуге деген талпыныс қ ұ штарлық тары арта тү седі. Видеофильмдер, киноү зінділер, киноклиптер оқ у ү дерісін жетілдіріп, оғ ан барынша коммуникативті бағ ыт береді. Олар сабақ та қ осымша тілдік орта қ ұ рып, тілдік сө йлеу жағ даяттарын дыбыстық жә не кө ру арқ ылы іске асыратын кө рнекілігі жоғ ары материалдар болып табылады.

Видеоматериалдарды таң дау белгілі ұ ста­ным­мен жү ргізілуі қ ажет. Сабақ та фильмді пайдалануда міндетті тү рде мынадай жағ ­дайларды ескеруі керек:

- тіл ү йренушілердің қ ызығ ушы­лық тары;

- лингвоелтанымдық мә ліметтердің қ ұ нды­лығ ы;

- материалдың заманауилығ ы мен кө кей­тестілігі;

- видеофильмнің елтанымдық жә не тә рбие­лік маң ыздылығ ы;

- оқ ушының кө ң іл-кү йіне ә сер ету дең гейі;

- бағ дарламағ а сай ә дістемелік бірізділігі мен жү йелілігі.

Сабақ та қ олданылатын видео ө німдердің ішіндегі ең тиімдісі жә не тартымдысы ау­тент­ті кө ркем фильмдер болып табылады. Мұ нда оқ ушының білімін терең дету, оның ел­танымдық білімі мен тың дау, сө йлеу, жазу, оқ у дағ дыларын жетілдіруге мә н беріледі. Осы мақ сатқ а жауап беретін, тілдік талаптарғ а жә не қ азіргі оқ ушы жастардың сұ ранысы мен тілегіне сай келетін кө ркем фильмдерді таң дау оқ ытушының оң нә тижеге жететін ә дістемелік шешімі болып табылады.

Кө ркем фильмді таң дағ анда оның аутенттігі де ескерілуі керек. Онда кино кейіпкерлерінің сө йлеу тілі стандартты тіл болып, фильмнің тақ ырыбы кө рермен оқ ушыларғ а қ ызық ты болуы тиіс. Оқ ытушы фильммен жұ мыс барысында алдын-ала жаң а сө здермен жұ мыс жү ргізеді. Бұ л оқ ушылардың фильм мазмұ нын тү сінулерін жең ілдетеді.
Фильмді кө руге даярлық барысында фильм­нің ең қ ызық деген тұ старымен жұ мыс жү р­гізілуі тиіс. Сабақ мақ сатына сай, басқ а тілдің реалийлеріне тү сініктеме беріп, басқ а мә ­дениет пен ділдік айырмашылық тарғ а шолу жасауы мұ ғ алімнің оқ ушымен дұ рыс ә діс­темелік байланыс орнатуының басты ә дісі. Бұ л жаттығ улар жү йесі барлық ә дістемелік жұ ­мыстарда: фильмді кө рер алдындағ ы, фильмді кө ріп отырғ ан кезде орындалатын тап­сырмалар жә не фильмді кө ріп болғ аннан кейін оқ ушының орындайтын жұ мыстары деп аталып жү р.

Фильмді кө рер алдындағ ы тапсырмалар ретінде мынадай жұ мыстарды атауғ а болады:

- Фильм тақ ырыбы бойынша алдын-ала тү сіндіріп, мағ лұ мат беру;

- Кезең дердің маң ыздылығ ын тү сін­діру;

- Фильмді бір рет дауыссыз кө ріп шы­ғ у;

- Жаң а сө здердің аудармасы мен қ олдану жолдарын тү сіндіру, мысалдар келтіру;
- Фильмді кө ріп отырғ ан кезде орындалатын тапсырмаларғ а мына жұ мыстарды атауғ а болады:

- Тілдік мә ліметті іздестіру, фильмнен ү зін­ді кө рсетіп, керекті сө здер, сө з тіркесі не фра­за­­ларды шет тілінен қ азақ тіліне аударып, бала­ма­сын табу;
- сө йлемдегі бос орынды кө ріп отырғ ан фильмнен алып жаң а сө здермен толтыру;

- етістіктерді дұ рыс грамматикалық формасында беру;
- оқ ушының дұ рыс сө йлеу қ абілетін қ алып­тастыру ү шін монологтық, диалогтық сө йлеуге арналғ ан фильмнен ү зінділермен жұ мыс жасау;
Фильмді кө ріп болғ аннан кейін оқ ушының орындайтын тапсырмалары оқ ушының фильм­нен туғ ан танымдық ойын дамытуғ а, шы­ғ армашылық пен жұ мыс істеуіне ә сер етеді. Бұ л кезең де мынадай жұ мыстар істеуге болады:
- жобалық жұ мыс, оқ ушы кө рген фильміне ұ қ сас бейнефильмдер даярлайды, мысалы, қ аланы аралау, концертке, театрғ а саяхат, ө з ү йі туралы ә ң гімелеу;
- рө лдік ойындар, оның негізіне кө рген фильм алынады. Бұ л жұ мыстар мынадай сұ рақ тарғ а жауап бере отырылып жү зеге асырылады.

Сонымен, сабақ та аутентті кө ркем фильмді пайдалану барлық іс-ә рекеттерді жү зеге асыруғ а септігі мол, шетел тілін терең детуде тиімді ә діс ретінде танылады. Фильм оқ ушыны сө йлеуге, ә ң гімелесуге қ ұ лшындырады, сонымен бірге ол тіл ү йренушіге сол ел туралы нақ ты мә ліметтерді ө з кө зімен кө ріп, танысатын кө рнекілік болып табылады.